Tìm hiểu Viêm Gân Chóp Xoay: Nguyên Nhân, Dấu Hiệu, Cách Chẩn Đoán và Điều Trị Hiệu Quả

Mở đầu

Chào bạn! Trong cuộc sống hằng ngày, khớp vai là một trong những khớp đóng vai trò quan trọng, giúp chúng ta có thể vận động linh hoạt và dễ dàng thực hiện nhiều hoạt động khác nhau. Tuy nhiên, khớp vai cũng là nơi dễ bị tổn thương, đặc biệt là viêm gân chóp xoay. Đây là một bệnh lý khá phổ biến và có thể ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống.

Bạn có bao giờ cảm thấy đau và không thể nhấc tay lên cao sau một ngày dài làm việc hay sau khi vận động mạnh? Điều này có thể là dấu hiệu của viêm gân chóp xoay. Vậy viêm gân chóp xoay là gì, nguyên nhân từ đâu và làm thế nào để chúng ta có thể phòng ngừa và điều trị hiệu quả? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu chi tiết trong bài viết này nhé!

Tham khảo/Tham vấn chuyên môn

Bài viết này được tham khảo từ các nguồn uy tín như thông tin từ Vinmec và các tài liệu y khoa chuyên ngành về cơ xương khớp.

Tổng quan về viêm gân chóp xoay

Chóp xoay khớp vai là gì?

Chóp xoay khớp vai bao gồm các gân cơ cánh tay và cơ vai bám vào đầu trên xương cánh tay. Các gân cơ này bám chắc và giao thoa với nhau để tạo thành gân chóp xoay, giúp giữ vững khớp vai và cho phép khớp vai có tầm vận động lớn nhất. Tuy nhiên, cũng vì lý do này mà chóp xoay dễ bị tổn thương khi khớp vai phải vận động quá nhiều hoặc có các động tác lặp đi lặp lại như giơ tay lên quá đầu.

Các loại tổn thương thường gặp:

• Viêm gân chóp xoay vai cấp tính: Thường xảy ra kèm theo lắng đọng canxi tại gân.
• Chèn ép gân: Lâu dài dẫn đến tình trạng mạn tính, do gân chóp xoay bị kẹt giữa xương vai và chỏm xương cánh tay hoặc do gai xương ở mặt dưới mỏm cùng, dẫn đến rách tưa sợi gân.
• Rách gân: Xảy ra ở nhiều mức độ khác nhau, do té ngã hoặc tai nạn hoặc là hậu quả của chèn ép gân, đặc biệt là ở người già.

Yếu tố nguy cơ:

• Nguyên nhân di truyền: Một số trường hợp, viêm gân chóp xoay có thể do yếu tố di truyền.
• Công việc và hoạt động: Những người làm các công việc phải nâng tay cao, vận động viên thể thao như bóng chày, quần vợt, cầu lông thường dễ gặp tổn thương này.

Triệu chứng thường gặp:

• Đau âm ỉ, sâu trong vai, lan lên cổ hoặc xuống cánh tay nhưng không vượt quá khuỷu tay.
• Đau về đêm, đặc biệt khi nằm nghiêng bên vai bị đau.
• Khó nhấc tay hoặc thực hiện các động tác như chải đầu, mặc áo.
• Cảm thấy đau khi đẩy đồ vật ra xa nhưng kéo lại thì không đau.

Nguyên nhân gây viêm gân chóp xoay

Tuổi tác và thoái hóa gân

Một trong những nguyên nhân chính làm viêm gân chóp xoay là sự thoái hóa gân theo thời gian. Khi tuổi càng cao, gân càng dễ bị mài mòn và tổn thương, dẫn đến viêm nhiễm.

Thiếu máu nuôi gân

Tình trạng thiếu máu nuôi dưỡng gân cũng là một nguyên nhân gây viêm gân. Khi gân không được cung cấp đủ máu, khả năng tự phục hồi của gân sẽ giảm mạnh, dẫn đến viêm nhiễm và tổn thương.

Sử dụng khớp vai quá mức

Những người làm việc hoặc hoạt động thể thao phải sử dụng khớp vai quá mức, chẳng hạn như thợ sơn, thợ xây, vận động viên bơi lội, bóng chuyền, tennis, … đều có nguy cơ cao bị viêm gân chóp xoay.

Chấn thương vùng vai

Té ngã, nâng đồ nặng hoặc các chấn thương nhẹ vùng vai có thể gây đụng dập hoặc rách gân cơ chóp xoay.

Các yếu tố khác

Gai xương hoặc phần xương bả vai to trồi lên có thể gây kích thích và làm tổn thương gân chóp xoay. Đôi khi, viêm chóp xoay xảy ra mà không rõ nguyên nhân cụ thể.

Triệu chứng và biến chứng của viêm gân chóp xoay

Dấu hiệu nhận biết

• Đau âm ỉ, sâu trong vai, lan lên cổ hoặc xuống cánh tay nhưng không vượt quá khuỷu tay.
• Đau về đêm, đặc biệt khi nằm nghiêng bên vai bị đau.
• Khó nhấc tay hoặc thực hiện các động tác như chải đầu, mặc áo.
• Cảm thấy đau khi đẩy đồ vật ra xa nhưng kéo lại thì không đau.

Biến chứng có thể gặp

Nếu không được điều trị hoặc điều trị không đúng cách, viêm gân chóp xoay có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như:

• Cứng khớp: Khớp vai bị bó chặt, mô liên kết quanh khớp dày lên, hạn chế vận động.
• Rách gân lớn: Nếu không được điều trị kịp thời, tình trạng rách gân sẽ nặng hơn, khiến khớp vai không thể vận động bình thường.

Phòng ngừa viêm gân chóp xoay

Duy trì thói quen lành mạnh

• Nghỉ ngơi hợp lý sau mỗi buổi làm việc hoặc vận động, tránh lặp lại các động tác giơ tay quá cao trong thời gian dài.
• Tập luyện các bài tập vật lý trị liệu để tăng cường sức mạnh và độ linh hoạt của khớp vai.

Điều chỉnh công việc

• Nếu công việc yêu cầu phải thực hiện nhiều các động tác giơ tay cao, hãy cố gắng hạn chế và thay đổi công việc nếu có thể.
• Đảm bảo thực hiện các động tác một cách đúng cách và có sự hỗ trợ khi nâng đồ nặng.

Chăm sóc sức khỏe tổng thể

• Thăm khám bác sĩ thường xuyên để phát hiện và điều trị kịp thời bất kỳ vấn đề nào liên quan đến khớp vai.
• Sử dụng thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ khi cảm thấy đau và có dấu hiệu viêm nhiễm.

Các biện pháp chẩn đoán viêm gân chóp xoay

Chẩn đoán lâm sàng

Khi bệnh nhân đi khám, bác sĩ sẽ kiểm tra vận động khớp vai ở nhiều tư thế và góc độ khác nhau để phát hiện tình trạng viêm hay rách gân. Một số dấu hiệu đặc trưng có thể bắt gặp gồm:

• Bệnh nhân đau nhất khi cánh tay dạng ra góc từ 70-120 độ so với thân người.
• Trong trường hợp rách gân, khi hạ cánh tay từ từ, cánh tay sẽ rơi nhanh xuống do gân bị rách (nghiệm pháp rơi cánh tay).

Chẩn đoán cận lâm sàng

• X-quang: Giúp phát hiện các gai xương và vôi hóa trong gân.
• Siêu âm: Giúp nhìn rõ cấu trúc, đặc biệt là phần mô mềm như gân, cơ.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI): Phát hiện rất tốt các vấn đề của cả xương và mô mềm.

Các phương pháp điều trị viêm gân chóp xoay

Điều trị không phẫu thuật

Phương pháp điều trị không phẫu thuật thường được ưu tiên áp dụng trong phần lớn các trường hợp viêm gân chóp xoay. Các biện pháp cụ thể gồm:

• Nghỉ ngơi: Hạn chế các động tác giơ tay cao quá đầu, thay đổi công việc hiện tại nếu cần.
• Tập vật lý trị liệu: Giúp khôi phục biên độ vận động và tăng cường sức mạnh cho khớp vai. Chườm lạnh lên chỗ đau trong các cơn đau cấp.
• Dùng thuốc: Các thuốc kháng viêm, giảm đau loại non-steroid và thuốc giãn cơ giúp làm giảm đau và sưng khớp vai.
• Tiêm corticoid: Được sử dụng trong những trường hợp viêm nhiễm nặng, vùng da quanh khớp sưng nóng, ửng đỏ.

Điều trị phẫu thuật

Nếu các phương pháp điều trị không phẫu thuật không đạt hiệu quả, bác sĩ sẽ cân nhắc phẫu thuật để lấy bỏ gai xương, sửa chữa và khôi phục gân. Các phương thức phẫu thuật hiện đại như nội soi giúp giảm thiểu tổn thương cơ xung quanh và rút ngắn thời gian hồi phục.

Các câu hỏi phổ biến liên quan đến viêm gân chóp xoay

1. Làm thế nào để phát hiện sớm viêm gân chóp xoay?

Trả lời:

Phát hiện sớm viêm gân chóp xoay thông qua các triệu chứng đặc trưng và thăm khám bác sĩ kịp thời.

Giải thích:

Triệu chứng đầu tiên của viêm gân chóp xoay thường là đau vai âm ỉ, đặc biệt là khi giơ tay lên cao hoặc sau khi vận động nặng. Nếu có bất kỳ dấu hiệu đau vai nào kéo dài, đặc biệt là vào ban đêm hoặc khi nằm nghiêng bên đau, thì cần đi khám bác sĩ ngay. Bác sĩ sẽ kiểm tra vận động khớp vai ở nhiều tư thế và góc độ khác nhau để phát hiện tình trạng viêm hay rách gân.

Hướng dẫn:

• Hãy chú ý đến các dấu hiệu bất thường của cơ thể, nếu có cảm giác đau dai dẳng, hãy đi khám bác sĩ ngay.
• Thực hiện các bài tập vật lý trị liệu nhẹ nhàng để duy trì độ linh hoạt và sức mạnh của khớp vai.
• Tránh các tác động quá mức và lặp lại động tác giơ tay cao quá đầu trong thời gian dài.

2. Viêm gân chóp xoay có thể tự khỏi mà không cần điều trị không?

Trả lời:

Viêm gân chóp xoay không thể tự khỏi hoàn toàn mà không cần điều trị, đặc biệt nếu tình trạng đã kéo dài lâu.

Giải thích:

Viêm gân chóp xoay là tình trạng mà gân chóp xoay bị viêm hoặc tổn thương do tác động quá mức hoặc chấn thương. Nếu không được điều trị đúng cách, tình trạng viêm có thể kéo dài và trở nên nghiêm trọng hơn, dẫn đến các biến chứng như cứng khớp hoặc rách gân. Do đó, cần tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ và thực hiện các biện pháp điều trị cần thiết.

Hướng dẫn:

• Nghỉ ngơi, hạn chế làm việc và vận động quá mức.
• Thực hiện các bài tập vật lý trị liệu dưới sự hướng dẫn của chuyên gia y tế.
• Dùng thuốc giảm đau và kháng viêm theo chỉ dẫn của bác sĩ.
• Định kỳ thăm khám và theo dõi tình trạng sức khỏe của khớp vai.

3. Phẫu thuật là biện pháp cuối cùng để điều trị viêm gân chóp xoay?

Trả lời:

Đúng, phẫu thuật thường được xem là biện pháp cuối cùng khi các phương pháp điều trị không phẫu thuật không đạt được hiệu quả.

Giải thích:

Phương pháp điều trị không phẫu thuật như nghỉ ngơi, dùng thuốc, vật lý trị liệu, và tiêm corticoid thường được áp dụng trước tiên để giảm đau và phục hồi chức năng khớp vai. Chỉ khi các phương pháp này không mang lại hiệu quả, bác sĩ mới cân nhắc đến việc phẫu thuật. Phẫu thuật có thể bao gồm các thủ thuật như lấy bỏ gai xương, sửa chữa và khôi phục gân, thường được thực hiện qua ngả nội soi để giảm thiểu tổn thương và rút ngắn thời gian phục hồi.

Hướng dẫn:

• Thực hiện đúng và đủ các bước điều trị không phẫu thuật theo chỉ dẫn của bác sĩ.
• Nếu có điều kiện, hãy tìm hiểu thêm về các trung tâm y tế có uy tín và chuyên môn cao trong lĩnh vực phẫu thuật khớp vai.
• Tham khảo và thảo luận kỹ càng với bác sĩ trước khi quyết định phẫu thuật.

Kết luận và khuyến nghị

Kết luận

Viêm gân chóp xoay là một bệnh lý phổ biến có thể ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống, đặc biệt là khi khớp vai bị tổn thương và đau đớn. Việc hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng, và biện pháp điều trị sẽ giúp chúng ta phòng ngừa và điều trị hiệu quả căn bệnh này. Nhận biết sớm và điều trị kịp thời sẽ giúp cải thiện chức năng khớp vai và giảm đau nhanh chóng.

Khuyến nghị

Hãy luôn chú ý đến sức khỏe khớp vai của bạn, đặc biệt là khi có dấu hiệu đau và hạn chế vận động. Tuân thủ các hướng dẫn và biện pháp điều trị của bác sĩ, đồng thời duy trì một lối sống lành mạnh với việc tập luyện và nghỉ ngơi hợp lý. Nếu cần thiết, đừng ngần ngại thăm khám và thảo luận với bác sĩ để được tư vấn và điều trị tốt nhất.

Tài liệu tham khảo

• Vinmec. Viêm gân chóp xoay: Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và điều trị.
• Mayo Clinic. Rotator Cuff Injury. Available at: https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/rotator-cuff-injury
• WebMD. Rotator Cuff Problems. Available at: https://www.webmd.com/fitness-exercise/rotator-cuff-problems

Hy vọng bài viết này đã mang lại nhiều thông tin hữu ích cho bạn về bệnh viêm gân chóp xoay. Hãy chăm sóc sức khỏe và khớp vai của bạn cẩn thận!