Mở đầu
Bạn có thể đã biết nhóm máu của mình là A, B, AB hay O. Nhưng bạn có biết nhóm máu hiếm nhất là gì và cuộc sống của bạn sẽ ra sao nếu bạn có nhóm máu hiếm này? Những câu hỏi này không chỉ thú vị mà còn rất quan trọng, đặc biệt là khi bạn cần nhận hoặc hiến máu trong tình huống khẩn cấp. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về các nhóm máu hiếm, rủi ro cũng như thách thức mà bạn có thể gặp phải khi sở hữu một nhóm máu hiếm.
Tham khảo/Tham vấn chuyên môn:
- Tham vấn y khoa: Bác sĩ CKI Nguyễn Thị Lê Hương
- Chuyên khoa: Huyết học, Bệnh viện truyền máu huyết học Thành phố Hồ Chí Minh.
- Tác giả: Trúc Phạm
- Tài liệu tham khảo: Blood types (https://www.blood.co.uk/why-give-blood/blood-types/), Rare blood types (https://www.blood.co.uk/why-give-blood/demand-for-different-blood-types/rare-blood-types/), Facts About Blood and Blood Types (https://www.redcrossblood.org/donate-blood/blood-types.html), Cleveland Clinic (https://my.clevelandclinic.org/health/articles/21213-blood-types), NHS UK (https://www.nhs.uk/conditions/blood-groups/)
Phân loại và sự phổ biến của các nhóm máu
Nhóm máu là gì và tại sao nó quan trọng như vậy? Phân loại nhóm máu phổ biến hiện nay bao gồm bốn loại chính là A, B, AB và O. Cùng với đó, yếu tố Rh (RhD) sẽ quyết định nhóm máu là dương tính hay âm tính. Sự kết hợp này tạo thành tám nhóm máu khác nhau.
Nội dung từ các bài viết trên VietMek.com chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho lời khuyên, chẩn đoán hoặc điều trị y tế chuyên nghiệp. Vui lòng tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia y tế trước khi áp dụng bất kỳ thông tin nào từ bài viết này.
Phân loại nhóm máu
Các nhóm máu chính bao gồm:
– A (-): Có kháng nguyên A, không có RhD
– A (+): Có kháng nguyên A và RhD
– B (-): Có kháng nguyên B, không có RhD
– B (+): Có kháng nguyên B và RhD
– O (-): Không có cả kháng nguyên A, B và RhD
– O (+): Không có kháng nguyên A, B nhưng có RhD
– AB (-): Có kháng nguyên A và B, không có RhD
– AB (+): Có cả kháng nguyên A, B và RhD.
Tỷ lệ nhóm máu trong dân số
Theo thống kê vào tháng 12/2018:
– O (+): 35%
– O (-): 13%
– A (+): 30%
– A (-): 8%
– B (+): 8%
– B (-): 2%
– AB (+): 2%
– AB (-): 1%
Dựa vào số liệu trên, ta có thể thấy rằng nhóm máu AB (-) là nhóm máu hiếm nhất. Tuy nhiên, tỷ lệ này có thể thay đổi tùy theo quốc gia và khu vực.
Ưu điểm của việc biết nhóm máu không chỉ giúp bạn hiểu rõ hơn về cơ thế của mình mà còn giúp bạn chuẩn bị tốt hơn trong các tình huống y tế khẩn cấp.
Nhóm máu hiếm nhất trên thế giới
Hiện nay, nhóm máu Rh-null được công nhận là nhóm máu hiếm nhất trên thế giới. Người sở hữu nhóm máu này không có bất kỳ kháng nguyên thuộc loại Rh nào cả. Chỉ có chưa tới 50 người trên toàn thế giới mang nhóm máu này, và nó được gọi là “loại máu vàng”.
Rủi ro khi mang nhóm máu hiếm
Khi bạn biết mình sở hữu một nhóm máu hiếm, sẽ có những rủi ro mà bạn cần phải lưu ý.
Ảnh hưởng đến thai kỳ
Phụ nữ mang thai thường được xét nghiệm máu để biết nhóm máu của họ. Nếu người mẹ có yếu tố Rh âm tính nhưng con lại có yếu tố Rh dương tính từ cha, thì sẽ gặp phải tình trạng bất đồng nhóm máu Rh. Nếu không điều trị, tình trạng này có thể gây ra thiếu máu tan máu cho thai nhi.
Giải pháp
Để ngăn ngừa phản ứng này, phụ nữ mang thai có nhóm máu Rh (-) sẽ được dùng một loại thuốc gọi là Rh immunoglobulin (RhIg).
Truyền máu và hiến máu
Nếu bạn sở hữu nhóm máu hiếm nhất hoặc có yếu tố Rh âm tính, bạn nên liên hệ với các tổ chức hiến máu hoặc hội nhóm của những người có cùng nhóm máu để có thể nhận hoặc hiến máu khi cần thiết.
Nhóm máu và khả năng nhận máu
- A (+): từ A (+), A (-), O (+), O (-)
- A (-): chỉ từ A (-) hoặc O (-)
- B (+): từ B (+), B (-), O (+), O (-)
- B (-): chỉ từ B (-) hoặc O (-)
- AB (+): nhận được từ bất kỳ nhóm máu nào (người nhận chung)
- AB (-): từ AB (-), A (-), B (-) hoặc O (-)
- O (+): từ O (+) hoặc O (-)
- O (-): chỉ từ O (-)
Nhóm máu O (-) được gọi là nhóm máu phổ quát vì nó an toàn cho tất cả mọi người ở mọi nhóm máu. Việc hiểu biết về nhóm máu của mình, nhất là khi nhóm máu đó hiếm, sẽ giúp bạn chủ động hơn trong việc bảo vệ sức khỏe và an toàn của mình.
Các câu hỏi phổ biến liên quan đến nhóm máu hiếm
1. Nhân tố nào quyết định sự hiếm có của một nhóm máu?
Trả lời:
Sự hiếm có của một nhóm máu được quyết định bởi tần suất xuất hiện của nó trong dân số.
Giải thích:
Nếu xét đến yếu tố di truyền, nhóm máu được thừa hưởng từ cha mẹ và phụ thuộc vào các gen điều khiển nhóm máu. Một số nhóm máu rất ít khi xuất hiện bởi vì các gene cấu thành chỉ có mặt ở một nhóm nhỏ dân cư. Nhóm máu Rh-null đặc biệt hiếm vì người có nhóm máu này thiếu hoàn toàn các kháng nguyên Rh.
Hướng dẫn:
Nếu bạn có nhóm máu hiếm, điều quan trọng là đảm bảo các thông tin cá nhân về nhóm máu của mình trong hồ sơ y tế, và luôn tìm cách hỗ trợ cộng đồng bằng cách hiến máu khi có thể.
2. Làm thế nào để biết mình có nhóm máu hiếm?
Trả lời:
Làm xét nghiệm máu là cách chắc chắn nhất để xác định nhóm máu của bạn.
Giải thích:
Xét nghiệm máu bao gồm kiểm tra các kháng nguyên A, B và yếu tố Rh (D). Kết quả xét nghiệm sẽ cho biết bạn thuộc nhóm máu nào. Nếu bạn có kết quả nhóm máu như AB (-) hoặc Rh-null, có thể bạn có nhóm máu hiếm.
Hướng dẫn:
Đi đến các trung tâm y tế hoặc bệnh viện để làm xét nghiệm máu. Nhiều nơi cung cấp dịch vụ này như một phần của kiểm tra sức khỏe định kỳ.
3. Có nên tự nguyện hiến máu thường xuyên nếu có nhóm máu hiếm?
Trả lời:
Có, đặc biệt nếu bạn có nhóm máu hiếm.
Giải thích:
Những người có nhóm máu hiếm đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp máu cho những bệnh nhân cần truyền máu. Bởi vì khó tìm được người hiến tặng có nhóm máu tương thích, sự tự nguyện và đều đặn hiến máu có thể cứu sống nhiều người.
Hướng dẫn:
Liên hệ với các tổ chức hiến máu địa phương hoặc quốc gia để tham gia các đợt hiến máu. Hãy đảm bảo bạn duy trì sức khỏe tốt và làm theo hướng dẫn y khoa để có thể hiến máu một cách an toàn.
Kết luận và khuyến nghị
Kết luận
Nhóm máu hiếm nhất thế giới là nhóm máu Rh-null, nhưng trong phạm vi phân loại A, B, AB, O thì nhóm AB (-) là hiếm nhất. Biết rõ nhóm máu của bản thân và thậm chí tham gia các cộng đồng hiến máu sẽ giúp bạn chủ động trong các tình huống khẩn cấp.
Khuyến nghị
Nếu bạn có nhóm máu hiếm, hãy tìm hiểu về nhóm máu của mình, bảo quản thông tin y tế chính xác và tham gia hiến máu nếu có thể. Điều này không chỉ giúp bạn chủ động bảo vệ sức khỏe của mình mà còn đóng góp vào việc cứu sống nhiều người khác trong cộng đồng. Hãy luôn giữ tinh thần giúp đỡ và tương trợ, đặc biệt trong việc hiến máu, một hành động nhân đạo và đầy ý nghĩa.
Tài liệu tham khảo
Blood types: https://www.blood.co.uk/why-give-blood/blood-types/. Ngày truy cập: 20/09/2021
Rare blood types: https://www.blood.co.uk/why-give-blood/demand-for-different-blood-types/rare-blood-types/. Ngày truy cập: 20/09/2021
Facts About Blood and Blood Types: https://www.redcrossblood.org/donate-blood/blood-types.html. Ngày truy cập: 20/09/2021
Blood Types: https://my.clevelandclinic.org/health/articles/21213-blood-types. Ngày truy cập: 20/09/2021
Blood groups: https://www.nhs.uk/conditions/blood-groups/. Ngày truy cập: 20/09/2021
Blood Types: https://stanfordbloodcenter.org/donate-blood/blood-donation-facts/blood-types/. Ngày truy cập: 20/09/2021
Rare blood types: https://www.science.org.au/curious/people-medicine/rare-blood-types. Ngày truy cập: 20/09/2021