Mỡ máu cao: Có lẽ bạn nên cân nhắc về lạc và chuối?
Người mỡ máu cao luôn cần kiểm soát chặt chẽ chế độ ăn, giảm lipid và chất béo bão hoà, đồng thời tăng cường ăn các loại hoa quả, rau xanh hoặc các loại hạt. Trong đó, lạc và chuối là những thực phẩm có lợi cho sức khoẻ mà người bệnh cần cân nhắc thêm vào chế độ ăn.
Tham khảo/Tham vấn chuyên môn:
Bài viết này được tham khảo từ các nguồn tin cậy như Vinmec và khuyến nghị của các chuyên gia dinh dưỡng. Các thông tin tại đây được lấy từ các nghiên cứu khoa học và các bác sĩ chuyên khoa, đảm bảo tính chính xác và hữu ích cho người đọc.
Nội dung từ các bài viết trên VietMek.com chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho lời khuyên, chẩn đoán hoặc điều trị y tế chuyên nghiệp. Vui lòng tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia y tế trước khi áp dụng bất kỳ thông tin nào từ bài viết này.
1. Người bệnh mỡ máu cao có nên ăn lạc không?
Người bệnh mỡ máu cao có thể sử dụng lạc với một lượng vừa phải để hưởng lợi cho sức khoẻ. Một số lý do chính bao gồm:
- Chứa axit oleic và omega-6: Đây là các chất giúp phân hủy cholesterol thành axit mật để đào thải ra ngoài cơ thể, từ đó giảm cholesterol xấu và triglyceride.
- Vỏ lụa đỏ chứa flavonoid: Flavonoid trong vỏ lụa đỏ của lạc giúp giảm mỡ máu.
- Chứa axit folic: Axit folic giúp giảm homocystein, từ đó giảm nguy cơ mắc các biến chứng tim mạch do mỡ máu cao.
- Acid béo không no: Người bệnh mỡ máu chỉ nên dùng 15-20% chất béo/tổng năng lượng, với 2/3 là acid béo không no, loại acid béo chứa trong các loại cá và hạt có dầu, trong đó có lạc.
- Giúp giảm cân: Đặc biệt hữu ích cho người bệnh mỡ máu do béo phì, lạc giúp giảm cân nếu được đảm bảo về lượng sử dụng hàng ngày. Lạc tiêu hóa chậm và lưu lại lâu hơn trong dạ dày, tạo cảm giác no lâu.
2. Nguyên tắc sử dụng lạc cho bệnh nhân mỡ máu cao
Một số nguyên tắc khi sử dụng lạc trong bữa ăn gồm có:
- Ăn lạc một cách chừng mực: Không ăn quá 250g lạc/tuần vì lạc chứa một hàm lượng không nhỏ calo, với 166 calo trong 28,4g lạc rang khô.
- Không ăn lạc đối với người có hệ tiêu hoá yếu, phù thũng, cắt bỏ túi mật, dị ứng đậu phộng.
- Không sử dụng lạc đã mốc, mọt hay nảy mầm: Để tránh nguy cơ ngộ độc thực phẩm.
- Giữ lại phần vỏ lụa của hạt lạc: Vì chứa flavonoid giúp giảm mỡ máu.
- Ưu tiên cách chế biến không dùng dầu mỡ, muối: Như lạc luộc, lạc rang không muối, sữa lạc, canh lạc bí đỏ, bơ đậu phộng tự làm tại nhà, và thêm lạc vào salad hoặc nộm.
3. Người bệnh mỡ máu cao nên ăn hoa quả gì?
Mỡ máu cao nên ăn gì? Các loại hoa quả chứa nhiều chất xơ, chất chống oxy hoá giúp giảm nồng độ cholesterol và chất béo trong máu. Dưới đây là một số loại quả tốt cho sức khỏe người bệnh mỡ máu:
- Chuối: Chứa nhiều vi chất thiết yếu như magie, kali, và đường tự nhiên giúp tăng cường miễn dịch, giảm nguy cơ đột quỵ và tắc mạch máu não.
- Trái cây họ cam chanh: Chứa hesperidin giúp giảm huyết áp, pectin kết hợp với limonoid ngăn ngừa mảng xơ vữa động mạch, giảm cholesterol xấu.
- Cà chua: Giảm cholesterol trong máu, chứa các vitamin tốt cho da và mắt.
- Quả bơ: Chứa chất béo không bão hoà đơn, làm giảm cholesterol xấu và tăng cholesterol tốt.
- Đu đủ: Giàu vitamin C, chất xơ giúp ổn định huyết áp và mỡ máu.
4. Những lưu ý khác về chế độ ăn cho bệnh nhân mỡ máu cao
Một số nguyên tắc trong chế độ ăn của bệnh nhân mỡ máu cao gồm có:
- Ăn nhạt: Giảm lượng muối tiêu thụ xuống dưới 5g/ngày.
- Hạn chế thực phẩm chứa nhiều cholesterol: Như trứng, nội tạng động vật, thịt đỏ.
- Hạn chế đồ uống có cồn: Như rượu, bia, để tránh cản trở quá trình điều trị máu nhiễm mỡ.
- Hạn chế thức ăn nhiều đường: Như bánh kẹo, nước ngọt.
- Không ăn quá muộn vào buổi tối: Để tránh tích tụ cholesterol gây xơ vữa động mạch.
Các câu hỏi phổ biến liên quan đến chế độ ăn của người bệnh mỡ máu cao
1. Người bị mỡ máu cao có nên ăn lạc không?
Trả lời: Có, nhưng với lượng hạn chế và chế biến đúng cách.
Giải thích: Lạc chứa nhiều chất có lợi như axit oleic, omega-6, và flavonoid giúp giảm mỡ máu. Tuy nhiên, lạc cũng chứa nhiều calo, do đó người bệnh mỡ máu cao nên ăn một cách chừng mực, không ăn quá 250g lạc/tuần và tránh ăn lạc đã mốc.
Hướng dẫn: Hãy ưu tiên các cách chế biến lạc không dùng dầu mỡ, giữ lại phần vỏ lụa và tránh ăn lạc nếu bạn có hệ tiêu hoá yếu, phù thũng, đã cắt bỏ túi mật, hoặc bị dị ứng đậu phộng.
2. Những loại trái cây nào tốt cho người bị mỡ máu cao?
Trả lời: Chuối, cam, chanh, cà chua, bơ, và đu đủ.
Giải thích: Các loại trái cây này chứa nhiều chất xơ, vitamin và chất chống oxy hoá giúp giảm nồng độ cholesterol và chất béo trong máu.
Hướng dẫn: Bổ sung các loại trái cây này vào chế độ ăn hàng ngày để giúp giảm mỡ máu và cải thiện sức khỏe tổng quát. Đặc biệt, hãy ăn tươi để giữ nguyên các dưỡng chất.
3. Người bệnh mỡ máu cao có nên ăn trứng không?
Trả lời: Có thể, nhưng hạn chế.
Giải thích: Trứng chứa nhiều cholesterol, do đó người bệnh mỡ máu cao nên hạn chế ăn trứng, đặc biệt là lòng đỏ.
Hướng dẫn: Bạn có thể ăn lòng trắng trứng hoặc thay thế trứng bằng các nguồn protein khác như đậu hũ, gà không da. Nếu ăn, nên hạn chế lượng ăn và không ăn trứng quá thường xuyên.
4. Người bị mỡ máu cao có cần cắt giảm hoàn toàn chất béo không?
Trả lời: Không cần cắt giảm hoàn toàn, nhưng nên chọn chất béo tốt.
Giải thích: Cơ thể vẫn cần chất béo để hoạt động, nhưng người bệnh nên chọn các loại chất béo không bão hoà từ dầu thực vật, cá, và các loại hạt.
Hướng dẫn: Bạn nên hạn chế chất béo bão hoà từ thịt đỏ, mỡ động vật, và thức ăn nhanh. Thay vào đó, hãy sử dụng dầu ô liu, dầu đậu nành, và ăn nhiều cá hồi, hạt chia, hạt lanh.
5. Người bị mỡ máu cao có nên kiêng hoàn toàn đồ ngọt không?
Trả lời: Không cần kiêng hoàn toàn, nhưng nên kiểm soát lượng đường tiêu thụ.
Giải thích: Đường không trực tiếp làm tăng mỡ máu, nhưng tiêu thụ nhiều đường dễ dẫn đến tăng cân và béo phì, làm tăng nguy cơ mỡ máu cao.
Hướng dẫn: Hạn chế ăn bánh kẹo, nước ngọt và các thức ăn chứa nhiều đường. Thay vào đó, hãy chọn trái cây tươi và thực phẩm ít đường.
6. Có nên thường xuyên ăn đồ chiên rán không?
Trả lời: Không.
Giải thích: Đồ chiên rán chứa nhiều chất béo bão hoà và trans fat, làm tăng nồng độ cholesterol trong máu.
Hướng dẫn: Hạn chế tối đa việc ăn đồ chiên rán. Thay vào đó, chọn các phương pháp nấu nướng lành mạnh như hấp, luộc, nướng, hoặc sử dụng dầu ô liu.
Kết luận và khuyến nghị
Kết luận:
Mỡ máu cao là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, nhưng việc kiểm soát chế độ ăn uống có thể giúp giảm nguy cơ biến chứng. Lạc và chuối cùng với một số loại trái cây và nguyên tắc ăn uống lành mạnh sẽ là trợ thủ đắc lực cho quá trình này.
Khuyến nghị:
Người bệnh nên ăn lạc và các loại trái cây như chuối, cam, bơ,.. trong một chế độ ăn uống có kế hoạch, kiểm soát liều lượng và phương pháp chế biến phù hợp. Đồng thời, hạn chế các thực phẩm giàu cholesterol, muối, và đường. Thường xuyên tập luyện thể dục, hạn chế đồ chiên rán và các thức uống có cồn để đạt hiệu quả tốt nhất trong kiểm soát mỡ máu.
Tài liệu tham khảo
- Nguyen, T. H. (2020). 10 loại thực phẩm giàu omega 6 và những điều bạn nên biết. Vinmec.
- Tran, K. L. (2021). Mỡ máu là gì, thành phần mỡ máu. Vinmec.
- Nguyen, T. H. (2019). Béo phì là gì và những điều bạn cần biết. Vinmec.
- Hoang, M. T. (2020). Đột quỵ: Nguyên nhân, dấu hiệu nhận biết và cách phòng tránh. Vinmec.
- Nguyen, V. A. (2018). Xơ vữa động mạch: Nguyên nhân, triệu chứng và điều trị. Vinmec.