Mở đầu:
Chào bạn! Nếu bạn đang chuẩn bị bước vào cuộc hành trình sinh nở và đã được khuyên nên mổ lấy thai, chắc hẳn bạn sẽ có nhiều thắc mắc về việc gây tê khi mổ đẻ. Có thể bạn đang lo lắng không biết mình sẽ trải qua những cảm giác như thế nào khi gây tê, liệu có đau đớn không và làm sao để giảm bớt những cơn đau sau phẫu thuật? Đừng lo, bạn không hề cô đơn! Rất nhiều bà mẹ khác cũng có cùng mối quan tâm như bạn. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về quá trình gây tê khi sinh mổ, cách quản lý đau sau quá trình phẫu thuật và những điều cần làm để giúp bạn và bé yêu có một khởi đầu thuận lợi.
Tham khảo/Tham vấn chuyên môn:
Bài viết này đã được tham vấn chuyên môn bởi PGS.TS.BS Phillippe Macaire, Trưởng khoa Gây mê Giảm đau, Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City. Ông Phillippe Macaire và đội ngũ chuyên gia của mình đã cung cấp cái nhìn sâu sắc và chính xác về quy trình gây tê khi sinh mổ và các biện pháp giảm đau sau phẫu thuật.
Nội dung từ các bài viết trên VietMek.com chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho lời khuyên, chẩn đoán hoặc điều trị y tế chuyên nghiệp. Vui lòng tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia y tế trước khi áp dụng bất kỳ thông tin nào từ bài viết này.
Gây tê khi sinh mổ và các kỹ thuật liên quan
Gây tê khi sinh mổ là gì?
Gây tê trong quá trình sinh mổ là một biện pháp an toàn và hiệu quả. Khi mẹ được chỉ định sinh mổ, các bác sĩ thường sử dụng kỹ thuật gây tê tủy sống. Điều này có nghĩa là bạn sẽ được tiêm thuốc tê vào tủy sống, khiến phần dưới cơ thể không còn cảm giác, giúp bạn không đau đớn trong suốt quá trình phẫu thuật. Các mẹ sẽ được duy trì sự tỉnh táo hoàn toàn để có thể chứng kiến giây phút bé yêu chào đời, nhưng không chịu đựng bất kỳ cơn đau nào từ phần thân dưới.
Khi nào cần gây tê khi sinh mổ?
Sinh mổ được chỉ định khi bà mẹ không thể hoặc không nên sinh thường. Điều này có thể do vị trí không thuận lợi của thai nhi, hoặc trường hợp mang song thai, đa thai. Bác sĩ sẽ tiến hành gây tê trước khi thực hiện phẫu thuật để đảm bảo mẹ và bé an toàn.
Quá trình gây tê diễn ra như thế nào?
Đầu tiên, bác sĩ sẽ tiêm thuốc tê tại chỗ để làm mất cảm giác ở phần khu vực gần tủy sống – khoang dưới nhện. Sau đó, một cây kim mảnh sẽ được đưa vào ống sống và tiêm thuốc gây tê. Thuốc sẽ ngăn chặn các tín hiệu đau từ phần dưới bụng và chi dưới, giúp sản phụ không cảm thấy đau đớn.
Quá trình phẫu thuật có đau không?
Trong quá trình mổ
Trong quá trình mổ, mẹ đã được gây tê toàn bộ phần thân dưới nên sẽ không cảm thấy đau đớn, mặc dù vẫn có thể cảm nhận được các động tác của bác sĩ khi lấy thai nhi ra. Mẹ hoàn toàn tỉnh táo và có thể chứng kiến giây phút bé yêu chào đời. Phụ trách vấn đề y tế của bạn trong suốt quá trình là đội ngũ bác sĩ gây mê tại Vinmec, luôn giám sát và hỗ trợ để đảm bảo an toàn cho mẹ.
Sau khi phẫu thuật
Khi thuốc tê hết tác dụng, phần vết mổ chắc chắn sẽ gây đau đớn. Mẹ chỉ nằm yên được trên giường, không dám di chuyển. Ngoài ra, tác dụng phụ của thuốc gây tê cũng có thể xảy ra như đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, đau lưng… Thời gian tan thuốc phụ thuộc vào tình trạng sức khỏe của mẹ và lượng thuốc đã sử dụng. Thông thường, thuốc tê kéo dài tác dụng khoảng 4-5 tiếng sau phẫu thuật.
Các biện pháp giảm đau sau sinh mổ
Hỗ trợ giảm đau từ bác sĩ
Sau khi thuốc tê hết tác dụng, mẹ sẽ cảm thấy đau tại vết mổ kéo dài trong suốt 30-40 giờ. Bác sĩ bệnh viện sẽ kê đơn thuốc giảm đau và hỗ trợ để mẹ cảm thấy dễ chịu hơn. Tuy nhiên, những loại thuốc này chỉ giúp giảm đau phần nào và có thể gây ra tác dụng phụ nếu dùng lâu dài.
Nghỉ ngơi hợp lý
Trong 24 giờ đầu sau sinh, mẹ nên nằm nghỉ ngơi nhiều nhất có thể, tránh vận động mạnh gây ảnh hưởng tới vết mổ. Thả lỏng cơ thể và đặc biệt là cơ bụng dưới. Đi tiểu ngay khi cảm thấy buồn tiểu để tránh bàng quang đầy, gây khó chịu và cơn co thắt tử cung.
Hạn chế ăn ngay sau mổ
Trong 6 giờ đầu sau mổ, tránh ăn uống vì lúc này nhu động ruột của mẹ rất ít, dễ dẫn tới đầy hơi, táo bón. Sau 6 giờ, mẹ có thể ăn các thực phẩm nhẹ, dễ tiêu như cháo, súp. Sau 48 giờ, có thể ăn uống trở lại bình thường nhưng nên chú ý ăn vừa phải, không ăn quá no.
Bổ sung dinh dưỡng để phục hồi sức khỏe
Một chế độ ăn uống đầy đủ, giàu protein và vitamin là cần thiết để giúp cơ thể mẹ phục hồi nhanh. Các thực phẩm nên bổ sung bao gồm thịt, cá, trứng, sữa, rau quả… Tránh các chất kích thích, thức ăn dễ gây viêm nhiễm như rau muống, lòng trắng trứng.
Vận động nhẹ nhàng
Vận động nhẹ nhàng sau sinh giúp lưu thông máu huyết, giảm tụ máu, giảm đau và giúp cơ thể hồi phục nhanh chóng. Sau 48 giờ, mẹ nên cố gắng ngồi dậy, tập đi lại nhẹ nhàng quanh phòng có người dìu đỡ để tránh nguy cơ dính ruột.
Vệ sinh vết mổ sạch sẽ
Hãy chú ý vệ sinh vết mổ hàng ngày theo hướng dẫn của y tá, tránh để nước dính vào vết mổ. Nếu thấy vết mổ bị sưng tấy, chảy dịch, hãy đến bệnh viện ngay để khám và chữa trị kịp thời, tránh nhiễm trùng.
Các câu hỏi phổ biến liên quan đến mổ lấy thai gây tê
1. Gây tê khi sinh mổ có nguy hiểm không?
Trả lời:
Không, gây tê khi sinh mổ là một phương pháp an toàn nếu được thực hiện đúng cách bởi các bác sĩ chuyên khoa. Tất nhiên, bất kỳ quy trình y tế nào cũng tiềm ẩn một số rủi ro, nhưng với đội ngũ chuyên nghiệp và trang thiết bị hiện đại, các rủi ro này thường rất thấp.
Giải thích:
Kỹ thuật gây tê đã được áp dụng rộng rãi và có độ an toàn cao. Các bác sĩ gây mê sẽ xem xét tình trạng sức khỏe của mẹ và thai nhi trước khi tiến hành gây tê, theo dõi sát sao trong suốt quá trình phẫu thuật để đảm bảo an toàn. Việc chọn bệnh viện uy tín và có đội ngũ y tế chuyên nghiệp như Vinmec sẽ giúp giảm thiểu tối đa rủi ro.
Hướng dẫn:
Để đảm bảo an toàn, mẹ nên:
– Tránh ăn uống quá no trước khi gây tê.
– Thông báo cho bác sĩ về các bệnh lý nền và các loại thuốc đang sử dụng.
– Làm theo hướng dẫn cụ thể của bác sĩ trước và sau phẫu thuật.
– Nghỉ ngơi và tuân thủ đúng các chỉ dẫn hậu phẫu để tránh biến chứng.
2. Tác dụng phụ của thuốc gây tê là gì?
Trả lời:
Tác dụng phụ của thuốc gây tê có thể gồm các triệu chứng như buồn nôn, chóng mặt, nhức đầu, đau lưng, hoặc khó thở. Tuy nhiên, những triệu chứng này thường không kéo dài và sẽ giảm dần sau vài giờ.
Giải thích:
Sau khi gây tê, một số bà mẹ có thể cảm thấy khó chịu hoặc gặp phải những triệu chứng như buồn nôn, chóng mặt do cơ thể chưa hoàn toàn quen với thuốc. Việc này có thể kéo dài từ vài giờ đến vài ngày tùy vào cơ địa mỗi người. Đội ngũ y tế sẽ hỗ trợ và theo dõi tình trạng sức khỏe của mẹ để điều chỉnh liều lượng thuốc nếu cần.
Hướng dẫn:
Nếu gặp phải các tác dụng phụ, bạn có thể:
– Nghỉ ngơi nhiều.
– Uống nhiều nước để giúp cơ thể đào thải thuốc nhanh hơn.
– Tuyệt đối không tự ý sử dụng thuốc giảm đau mà không có sự hướng dẫn của bác sĩ.
– Thông báo ngay cho bác sĩ nếu các triệu chứng kéo dài hoặc nghiêm trọng hơn.
3. Sau bao lâu tôi có thể vận động lại sau khi phẫu thuật?
Trả lời:
Sau sinh mổ khoảng 48 giờ, mẹ có thể bắt đầu tập ngồi dậy và đi lại nhẹ nhàng quanh phòng, nhưng cần có người dìu đỡ để tránh nguy cơ té ngã hoặc gây áp lực lên vết mổ.
Giải thích:
Vận động sớm sau sinh sẽ giúp tăng cường tuần hoàn máu, giảm nguy cơ huyết khối và giúp cơ thể phục hồi nhanh hơn. Tuy nhiên, việc vận động cần được thực hiện từ từ và có giám sát để tránh gây căng thẳng hoặc tổn thương thêm cho vết mổ.
Hướng dẫn:
- Bắt đầu bằng việc ngồi dậy từ từ, sau đó tập di chuyển nhẹ nhàng xung quanh phòng.
- Tránh các động tác mạnh hoặc quá sức.
- Hãy lắng nghe cơ thể mình, nếu thấy đau hoặc khó chịu, hãy dừng lại và nghỉ ngơi.
- Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi bắt đầu bất kỳ chế độ vận động nào.
4. Tôi cần ăn những gì để nhanh hồi phục sau sinh mổ?
Trả lời:
Sau khi sinh mổ, mẹ cần bổ sung các thực phẩm giàu protein, vitamin và khoáng chất để nhanh hồi phục. Đặc biệt, các thực phẩm giàu vitamin A, C, protein như thịt, cá, trứng, rau củ quả rất cần thiết.
Giải thích:
Protein giúp tái tạo và sửa chữa các mô bị tổn thương, vitamin A và C hỗ trợ quá trình lành vết thương và tăng cường hệ miễn dịch. Thực phẩm giàu chất xơ như rau xanh và trái cây giúp phòng ngừa táo bón, một vấn đề phổ biến sau khi sinh mổ.
Hướng dẫn:
- Ăn nhiều rau xanh, trái cây, thịt, cá và trứng.
- Ưu tiên các món ăn mềm, dễ tiêu hóa như cháo, súp.
- Tránh các thức ăn nhiều dầu mỡ, thức ăn nhanh.
- Uống đủ nước mỗi ngày.
- Tránh sử dụng chất kích thích, cồn hoặc các thực phẩm có khả năng gây dị ứng.
5. Tôi cần làm gì để vệ sinh vết mổ đúng cách?
Trả lời:
Vệ sinh vết mổ cần tuân thủ đúng hướng dẫn của y tá hoặc bác sĩ. Vết mổ cần được giữ khô ráo, không để nước hoặc các chất bẩn tiếp xúc, và kiểm tra hàng ngày để phát hiện sớm các dấu hiệu nhiễm trùng.
Giải thích:
Vết mổ sau sinh mổ dễ bị nhiễm trùng nếu không được chăm sóc đúng cách. Giữ vệ sinh vết mổ giúp tránh nhiễm trùng, tạo điều kiện cho da và mô lành nhanh chóng. Các dấu hiệu nhiễm trùng bao gồm sưng, đỏ, nóng, chảy dịch hoặc đau nhức quanh khu vực vết mổ.
Hướng dẫn:
- Rửa tay sạch trước khi tiếp xúc với vết mổ.
- Dùng dung dịch sát khuẩn theo chỉ định của bác sĩ để vệ sinh vết mổ.
- Đảm bảo vết mổ luôn khô ráo.
- Tránh mặc quần áo bó sát gây áp lực lên vết mổ.
- Nếu thấy vết mổ có dấu hiệu nhiễm trùng, hãy đến cơ sở y tế ngay lập tức.
Kết luận và khuyến nghị
Kết luận:
Mổ đẻ gây tê là một phương pháp an toàn và hiệu quả, giúp giảm đau trong quá trình sinh mổ. Tuy nhiên, sau khi phẫu thuật, mẹ sẽ cần thời gian để hồi phục và giảm đau từ vết mổ. Việc chăm sóc và theo dõi tình trạng sức khỏe của mẹ theo hướng dẫn của bác sĩ là rất quan trọng để đảm bảo mẹ và bé đều khỏe mạnh.
Khuyến nghị:
Trong suốt quá trình sinh mổ và sau phẫu thuật, hãy lắng nghe cơ thể bạn và làm theo hướng dẫn của bác sĩ. Chăm sóc bản thân bằng cách nghỉ ngơi, vận động nhẹ nhàng, bổ sung dinh dưỡng đầy đủ, và vệ sinh vết mổ đúng cách. Nếu có bất kỳ thắc mắc hoặc vấn đề gì, đừng ngần ngại tìm kiếm sự giúp đỡ và tư vấn từ các chuyên gia y tế.
Tài liệu tham khảo
- Macaire, P. (2023). Phẫu thuật lấy thai: Quy trình và kỹ thuật. Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec. URL: https://vinmecdr.com/quy-trinh-ky-thuat-phau-thuat-lay-thai-2/
- Vinmec. (2023). Gây tê tủy sống khi sinh mổ. URL: https://www.vinmec.com/tin-tuc/thong-tin-suc-khoe/gay-te-tuy-song-khi-sinh-mo/
- Vinmec. (2023). Các tác dụng phụ của thuốc gây tê. URL: https://www.vinmec.com/vi/thong-tin-duoc/su-dung-thuoc-toan/cac-tac-dung-phu-cua-thuoc-gay-te/
- Vinmec. (2023). Làm sao để hết táo bón sau sinh?. URL: https://www.vinmec.com/vi/tin-tuc/thong-tin-suc-khoe/san-phu-khoa-va-ho-tro-sinh-san/lam-nao-de-het-tao-bon-sau-sinh/
- Mayo Clinic. (2022). Cesarean section: What to expect. URL: https://www.mayoclinic.org/tests-procedures/c-section/about/pac-20393655