Làm gì khi bị sốt xuất huyết? 5 hành động cần thực hiện ngay để mau hồi phục!

Mở đầu

Sốt xuất huyết là một căn bệnh truyền nhiễm phổ biến ở nhiều quốc gia, đặc biệt là trong mùa mưa khi điều kiện thuận lợi cho muỗi đẻ trứng và phát triển. Đây là một căn bệnh nguy hiểm do virus Dengue gây ra, có thể ảnh hưởng đến cả người lớn và trẻ nhỏ. Việc nhận biết và biết cách xử lý khi mắc sốt xuất huyết sẽ giúp bạn và gia đình tránh được những biến chứng nghiêm trọng và hồi phục nhanh chóng.

Trong bài viết này, chúng tôi sẽ cùng bạn tìm hiểu về những việc nên làm ngay khi bị sốt xuất huyết và những biện pháp phòng ngừa lây nhiễm. Bài viết sẽ cung cấp những thông tin hữu ích được gợi ý bởi chuyên gia y tế và cung cấp lời khuyên thực tiễn giúp kiểm soát và điều trị bệnh sốt xuất huyết hiệu quả.

Tham khảo/Tham vấn chuyên môn:

Bài viết này tham khảo từ các nguồn uy tín và chuyên gia như Bác sĩ Nguyễn Thường Hanh, một chuyên gia nội khoa tại Bệnh Viện Đa Khoa Tỉnh Bắc Ninh, cùng các tài liệu từ Trung Tâm Kiểm Soát và Phòng Ngừa Dịch Bệnh (CDC) và các nghiên cứu khoa học khác.

Số lượng bệnh nhân tăng mạnh vào mùa mưa

Hiện tượng sốt xuất huyết thường tăng mạnh vào mùa mưa, do điều kiện thời tiết ẩm ướt tạo điều kiện lý tưởng cho muỗi sinh sản và phát triển. Một điều đáng lo ngại là nhiều trường hợp mắc bệnh không có triệu chứng rõ ràng, khiến việc kiểm soát và phòng ngừa trở nên khó khăn.

Sốt xuất huyết là căn bệnh có mức độ nguy hiểm cao, không chỉ vì sự gây đau đớn và khó chịu mà còn vì những biến chứng nguy hiểm có thể dẫn đến tử vong. Theo thống kê, hàng năm trên thế giới có gần 400 triệu người mắc bệnh sốt xuất huyết, nhưng phần lớn trong số này (khoảng 80%) không có triệu chứng hoặc chỉ có triệu chứng nhẹ. Tuy nhiên, khi bệnh phát triển thành sốt xuất huyết nặng, có thể gây ra các biến chứng đe dọa tính mạng như:

1. Vấn đề về tim mạch: Nhịp tim không ổn định, viêm cơ tim, tràn dịch màng ngoài tim.
2. Bệnh đường tiêu hóa: Suy gan cấp tính, viêm túi mật, viêm tụy cấp.
3. Tổn thương thận cấp tính.
4. Hệ hô hấp: Hội chứng suy hô hấp, viêm phổi, xuất huyết phổi.
5. Biến chứng thần kinh: Viêm não, viêm màng não, viêm tủy.
6. Huyết học: Tăng tế bào lympho, thiếu máu bất sản, ban xuất huyết giảm tiểu cầu huyết khối.

Ngoài ra, sốt xuất huyết có thể dẫn đến hội chứng sốc sốt xuất huyết, với các triệu chứng như huyết áp thấp, mạch yếu, xuất hiện da lạnh và bồn chồn, nguy cơ tử vong cao.

1. Uống đủ nước

Sốt xuất huyết khiến cơ thể bị mất nước và điện giải, dẫn đến hiện tượng thoát huyết tương (dịch trong lòng mạch thoát ra ngoài), làm máu cô đặc. Do đó, việc bù nước và điện giải trở nên cực kỳ quan trọng khi có triệu chứng sốt xuất huyết.

Cách nhanh nhất để bổ sung nước và điện giải là uống nước. Tuy nhiên, trong một số trường hợp người bệnh có thể không uống được do buồn nôn hoặc nôn khan. Khi đó, truyền dịch có thể là một giải pháp thay thế hiệu quả.

Khi uống nước, bạn nên chú ý:
– Pha oresol: Oresol là dung dịch giúp bù nước và điện giải nhanh chóng và an toàn. Bạn nên pha theo hướng dẫn của nhà sản xuất và tránh uống với nồng độ đậm đặc, vì có thể gây rối loạn nước, điện giải.
– Uống từng chút một: Tránh uống quá nhiều nước cùng một lúc. Mỗi ngày, người bệnh nên uống khoảng 1,5 – 2 lít nước.
– Chọn loại nước phù hợp: Nước cam, nước dừa, nước chanh, sinh tố đều là những lựa chọn tốt. Tránh trà, cà phê, rượu và nước ngọt vì chúng có thể chứa chất kích thích hoặc hàm lượng đường cao, dẫn đến mất nước nhiều hơn.

2. Theo dõi sát sao tình trạng sức khỏe

Do hiện tại chưa có thuốc đặc hiệu hoặc thuốc kháng virus để điều trị sốt xuất huyết, việc theo dõi và kiểm soát triệu chứng là yếu tố cực kỳ quan trọng. Dưới đây là một số biện pháp giúp kiểm soát triệu chứng hiệu quả tại nhà:

• Sử dụng thuốc:
  • Paracetamol: Đây là thuốc hạ sốt và giảm đau thường được chỉ định. Liều dùng là 15mg/kg thể trọng, cách nhau 4 – 6 giờ. Không dùng quá 4 lần/ngày và không quá 7 ngày để tránh nguy cơ gây hại cao.
• Thay đổi thói quen sinh hoạt:
  • Trang phục: Để thoát nhiệt nhanh, người bệnh không nên mặc quá nhiều lớp quần áo hoặc ủ quá ấm.

Ngoài ra, cần chú ý theo dõi các dấu hiệu biến chứng và đến bác sĩ ngay khi xuất hiện triệu chứng như:
1. Sốt cao kéo dài hơn 3 ngày.
2. Đau bụng nặng, vùng hạ sườn.
3. Nôn thường xuyên, đôi khi nôn ra máu.
4. Chảy máu mũi hoặc nướu.
5. Da nhợt nhạt, lạnh hoặc ẩm ướt.
6. Đi ngoài phân đen, tiểu ra máu.
7. Khó thở.

3. Chế độ dinh dưỡng cân bằng

Dinh dưỡng là yếu tố quan trọng giúp người bệnh sốt xuất huyết nhanh chóng phục hồi. Chế độ dinh dưỡng nên bao gồm:
1. Thịt đỏ: Thịt thăn bò, thịt heo.
2. Thịt trắng: Thịt gà, gà tây, cá.
3. Sữa và chế phẩm từ sữa: Sữa, sữa chua Hy Lạp, bơ, phô mai.
4. Trái cây: Dưa lưới, chuối, lê, xoài.
5. Rau củ: Củ cải đường, cải xoăn, cà rốt, rau diếp, rau bina.

Các thực phẩm này giàu protein và sắt, giúp ngăn ngừa thiếu máu do sốt xuất huyết. Nên ưu tiên thức ăn mềm, lỏng, tránh món cay nóng và dầu mỡ.

4. Tránh nguy cơ chảy máu

Người bệnh sốt xuất huyết cần hạn chế các tình huống có thể dẫn đến chảy máu như chấn thương, cạo gió, nhổ răng (kể cả răng sữa). Chảy máu khi đang sốt xuất huyết gây nguy cơ nhiễm khuẩn và tăng tình trạng xuất huyết. Biến chứng của việc chảy máu có thể nghiêm trọng, bao gồm:
1. Vỡ cơ tim.
2. Vỡ hồng cầu.
3. Đông máu nội mạch lan tỏa.
4. Thiếu máu kéo dài dẫn đến tụt huyết áp, hôn mê, đột quỵ.

5. Nghỉ ngơi điều độ

Trong quá trình điều trị, người bệnh mất nhiều năng lượng nên nghỉ ngơi điều độ là cách giúp phục hồi nhanh chóng. Nghỉ ngơi điều độ bao gồm:
1. Ngủ đủ giấc.
2. Ăn đúng giờ.
3. Uống thuốc đúng liều.
4. Vận động nhẹ để tăng lưu thông máu.

Bị sốt xuất huyết nên hạn chế những việc gì?

Trong thời gian điều trị, người bệnh cũng Không nên thực hiện những việc sau:
1. Tránh dùng một số loại thuốc giảm đau và chống viêm như aspirin, ibuprofen, diclofenac, naproxen, hoặc axit mefenamic vì có thể gây loét và xuất huyết dạ dày.
2. Không tự ý mua thuốc ngoài hoặc sử dụng không theo chỉ định của bác sĩ.
3. Không truyền dịch bừa bãi cần có chỉ định của bác sĩ.
4. Tránh thực phẩm chứa salicylat cao như bạc hà, nước sốt cà chua và một số trái cây, vì có thể gây loãng máu và xuất huyết.
5. Hạn chế ăn một số loại trái cây như quả mâm xôi, việt quất, mận, dừa, đào.

Hy vọng những thông tin trên giúp bạn hiểu rõ hơn về cách xử lý khi mắc sốt xuất huyết và những biện pháp phòng ngừa, giúp bạn và gia đình khỏe mạnh hơn.

Các câu hỏi phổ biến liên quan đến sốt xuất huyết

1. Sốt xuất huyết có được gội đầu không?

Trả lời:

Đúng, người bị sốt xuất huyết có thể gội đầu, nhưng cần lưu ý một số điểm để đảm bảo an toàn và tránh các biến chứng.

Giải thích:

Việc gội đầu không ảnh hưởng trực tiếp tới tình trạng sốt xuất huyết, nhưng nếu làm sai cách, có thể dẫn đến nhiều rủi ro như cảm lạnh, hoặc làm tình trạng bệnh nặng thêm. Cần tránh gội đầu bằng nước lạnh, vì có thể gây sốc và làm giảm sức đề kháng của cơ thể. Chỉ nên gội đầu bằng nước ấm và trong môi trường có nhiệt độ ấm áp để tránh cảm lạnh.

Hướng dẫn:

1. Sử dụng nước ấm để gội đầu: Điều này giúp tránh nguy cơ cảm lạnh.
2. Tránh gội đầu quá lâu trong môi trường lạnh: Hạn chế thời gian gội đầu để tránh mất nhiệt cơ thể.
3. Sau khi gội đầu, lau khô tóc ngay lập tức: Điều này ngăn cơ thể bị lạnh và các triệu chứng nặng thêm.

2. Sốt xuất huyết có thể bị lại không?

Trả lời:

Có, người đã từng bị sốt xuất huyết có thể mắc lại, thậm chí có nhiều lần trong đời.

Giải thích:

Sốt xuất huyết được gây ra bởi một trong bốn loại virus Dengue. Sau khi bị nhiễm một loại virus Dengue, cơ thể sẽ hình thành miễn dịch với loại đó, nhưng vẫn có thể bị nhiễm các loại virus Dengue khác. Điều này làm người đã từng bị sốt xuất huyết vẫn có nguy cơ mắc lại, và mỗi lần mắc có thể nghiêm trọng hơn lần trước.

Hướng dẫn:

1. Tuân thủ các biện pháp phòng chống muỗi: Sử dụng màn khi ngủ, mặc quần áo dài và sử dụng thuốc chống muỗi.
2. Thường xuyên kiểm tra môi trường sống: Đảm bảo không có nước đọng nơi muỗi có thể đẻ trứng.
3. Tăng cường sức đề kháng: Bảo vệ cơ thể bằng chế độ dinh dưỡng và lối sống lành mạnh.

3. Cách phòng tránh sốt xuất huyết trong gia đình?

Trả lời:

Phòng tránh sốt xuất huyết chủ yếu thông qua việc loại bỏ các môi trường sinh sản của muỗi và phòng chống muỗi đốt.

Giải thích:

Sốt xuất huyết lây truyền qua muỗi Aedes aegypti. Chúng thường đẻ trứng trong nước đọng và sinh sản nhanh chóng. Do đó, việc loại bỏ các môi trường phù hợp cho muỗi sinh sản là cách hiệu quả nhất để phòng tránh.

Hướng dẫn:

1. Loại bỏ nước đọng trong và xung quanh nhà: Đảm bảo không để nước đọng lại trong chậu cây, lốp xe, hoặc các vật dụng khác.
2. Sử dụng lưới chống muỗi: Lắp đặt lưới chống muỗi tại cửa sổ và cửa ra vào.
3. Thường xuyên vệ sinh môi trường sống: Dọn dẹp nhà cửa, không để rác thải bừa bãi làm nơi ẩn nấp cho muỗi.
4. Sử dụng thuốc diệt muỗi: Xịt thuốc diệt muỗi ở các khu vực quanh nhà và khu vực người ở.

Kết luận và khuyến nghị

Kết luận

Trên đây là những biện pháp hiệu quả để xử lý khi bị sốt xuất huyết và phòng tránh bệnh. Sốt xuất huyết là căn bệnh nguy hiểm nhưng nếu biết cách chăm sóc và điều trị đúng cách, người bệnh có thể nhanh chóng hồi phục mà không gặp phải các biến chứng nghiêm trọng. Quan trọng nhất vẫn là việc nhận biết sớm triệu chứng và kịp thời thăm khám và điều trị tại các cơ sở y tế.

Khuyến nghị

Trong quá trình điều trị và chăm sóc bệnh sốt xuất huyết, bạn vẫn nên tuân thủ nghiêm túc các chỉ dẫn của bác sĩ. Hãy chú ý đến chế độ ăn uống, uống đủ nước và theo dõi sát sao sức khỏe của mình. Đặc biệt, nếu cảm thấy tình trạng bệnh không tiến triển hoặc có biểu hiện nặng hơn, hãy đến bệnh viện ngay để được tư vấn và điều trị kịp thời. Chúc bạn và gia đình luôn khỏe mạnh và an toàn.

Tài liệu tham khảo

• CDC. “Homecare for Dengue Patients”. Trung Tâm Kiểm Soát và Phòng Ngừa Dịch Bệnh.
  Đọc thêm. Ngày truy cập 05/10/2023.
• Nghiên cứu “Neurological Complications of Dengue Fever”.
  NCBI.
  Đọc thêm. Ngày truy cập 05/10/2023.
• Healthxchange. “Dengue Fever: How to Recover Fast”.
  Đọc thêm. Ngày truy cập 05/10/2023.
• Tuasaude. “Food for Dengue Treatment: What to Eat, Avoid & Diet Plan”.
  Đọc thêm. Ngày truy cập 05/10/2023.
• Sở Y Tế Hà Tĩnh. “Những việc tuyệt đối không nên làm khi trẻ bị sốt xuất huyết”.
  Đọc thêm. Ngày truy cập 05/10/2023.
• Cách chăm sóc và dùng thuốc khi mắc sốt xuất huyết tại nhà.
  Đọc thêm. Ngày truy cập 05/10/2023.
• Trung tâm Y tế Đà Nẵng. “Những điều người mắc sốt xuất huyết cần làm để nhanh khỏi”.
  Đọc thêm. Ngày truy cập 05/10/2023.