Khám phá gan nhiễm mỡ độ 3: Dấu hiệu, cách phát hiện và liệu pháp chữa trị hiệu quả

Mở đầu

Gan là một cơ quan quan trọng trong cơ thể, đảm nhận nhiều chức năng thiết yếu như chuyển hóa chất dinh dưỡng, bài tiết độc tố và lưu trữ năng lượng. Tuy nhiên, khi gan bị tích tụ quá nhiều chất béo, một tình trạng thường gọi là gan nhiễm mỡ xuất hiện, gây nguy hiểm cho sức khỏe. Trong số các mức độ nhiễm mỡ, gan nhiễm mỡ độ 3 là tình trạng nghiêm trọng nhất, có thể dẫn đến xơ gan hoặc ung thư gan nếu không được điều trị kịp thời.

Vậy gan nhiễm mỡ độ 3 là gì? Những biểu hiện nào giúp nhận biết tình trạng này? Làm thế nào để chẩn đoán và điều trị hiệu quả? Bài viết này sẽ cung cấp đầy đủ những thông tin cần thiết, giúp bạn hiểu rõ hơn về căn bệnh này và các biện pháp phòng ngừa, điều trị hiệu quả.

Tham khảo/Tham vấn chuyên môn:

Bài viết chủ yếu dựa vào thông tin từ các nguồn uy tín như Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), Viện Y học Quốc gia Hoa Kỳ (NIH), và một số nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Y học New England (NEJM). Thêm vào đó, bài viết đã được Bác sĩ Trần Thị Thanh Tuyền, người có kinh nghiệm lâu năm trong lĩnh vực nội khoa tại Bệnh viện Nhân dân Gia Định, TP. HCM, tham vấn.

Tình trạng gan nhiễm mỡ độ 3

Gan nhiễm mỡ độ 3 là gì?

Gan nhiễm mỡ là tình trạng khi lượng mỡ trong gan chiếm ít nhất 5% trọng lượng gan. Tại Việt Nam, mức độ gan nhiễm mỡ được phân loại dựa trên tỷ lệ phần trăm chất béo trong tế bào gan như sau:

1. Độ 1: Lượng chất béo từ 5 – 10% trọng lượng gan.
2. Độ 2: Lượng chất béo từ 10 – 30% trọng lượng gan.
3. Độ 3: Lượng chất béo lớn hơn 30% trọng lượng gan.

Tại Hoa Kỳ, phân độ gan nhiễm mỡ bao gồm:

1. Độ 1: Lượng chất béo từ 5 – 33%.
2. Độ 2: Lượng chất béo từ 34 – 66%.
3. Độ 3: Lượng chất béo lớn hơn 66%.

Gan nhiễm mỡ độ 3 là mức độ nghiêm trọng nhất của tình trạng này và đòi hỏi phải được điều trị phù hợp. Nếu không thay đổi lối sống và quản lý tốt tình trạng gan nhiễm mỡ từ đầu, bệnh có thể tiến triển thành xơ gan, suy gan hoặc ung thư gan.

Những triệu chứng của gan nhiễm mỡ độ 3

Gan nhiễm mỡ độ 3 thường có nhiều biểu hiện rõ ràng hơn mức độ nhẹ và vừa. Người bệnh có thể cảm thấy:

• Mệt mỏi kéo dài và quá mức: Người bị gan nhiễm mỡ độ 3 thường cảm thấy mệt mỏi, mất năng lượng và khó tập trung.
• Đau bụng: Có cảm giác khó chịu hoặc đau ở vùng phía trên bên phải của bụng.
• Chán ăn, sụt cân không có chủ ý: Cảm giác không muốn ăn và sụt cân một cách bất thường.
• Chướng bụng, đầy hơi: Cảm giác nặng nề và chướng bụng sau khi ăn.
• Buồn nôn, nôn mửa, tiêu chảy hoặc táo bón: Các triệu chứng tiêu hóa không ổn định.
• Ngứa da: Sự tích tụ chất độc trong gan có thể gây ngứa da.
• Gan to: Có thể sờ thấy gan to khi thăm khám.

Nguyên nhân gây ra gan nhiễm mỡ

Gan nhiễm mỡ thường xảy ra do sự kết hợp của nhiều yếu tố qua thời gian. Dưới đây là những nguyên nhân phổ biến làm tăng khả năng mắc phải bệnh này:

• Thừa cân, béo phì: Đặc biệt là béo quanh vùng bụng.
• Đái tháo đường tuýp 2 hoặc kháng insulin: Tình trạng mà cơ thể không sử dụng được insulin hiệu quả.
• Nồng độ cholesterol hoặc triglycerid trong máu cao: Tăng nguy cơ hình thành mỡ trong gan.
• Uống rượu bia quá mức: Sử dụng rượu mạnh mẽ có thể gây tổn thương gan.
• Tác dụng phụ của một số loại thuốc: Một số loại thuốc có thể gây ra tích tụ mỡ trong gan.

Một số nguyên nhân ít phổ biến hơn nhưng vẫn có thể gây ra gan nhiễm mỡ bao gồm:

• Suy giáp: Tuyến giáp suy giảm chức năng.
• Hội chứng buồng trứng đa nang: Tình trạng ảnh hưởng đến hormone và khả năng sinh sản ở phụ nữ.
• Hội chứng ngưng thở khi ngủ: Làm giảm khả năng hô hấp vào ban đêm.
• Suy tuyến yên: Tình trạng mất chức năng của tuyến yên.

Chẩn đoán và điều trị gan nhiễm mỡ độ 3

Những thông tin dưới đây không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến của bác sĩ.

Các phương pháp chẩn đoán gan nhiễm mỡ độ 3

Để chẩn đoán chính xác mức độ gan nhiễm mỡ, bác sĩ sẽ thăm khám các triệu chứng và thực hiện một số xét nghiệm, bao gồm:

• Xét nghiệm máu: Nồng độ men gan (ALT và AST) tăng cao có thể cho thấy có tổn thương ở gan. Nồng độ chất béo trong máu cao cũng tăng thêm nghi ngờ gan nhiễm mỡ.
• Chẩn đoán hình ảnh: Siêu âm, chụp CT hay MRI cho thấy tình trạng và mức độ nghiêm trọng của sự tích tụ mỡ trong gan, cũng như dấu hiệu viêm và có sẹo.
• Sinh thiết gan: Xét nghiệm này ít được dùng, chỉ trong các trường hợp đặc biệt khó nhằm đưa ra cơ sở chẩn đoán gan nhiễm mỡ hoặc xác định xơ gan.

Điều trị gan nhiễm mỡ độ 3

Gan nhiễm mỡ độ 3 không có thuốc chữa trị đặc hiệu. Việc điều trị chủ yếu tập trung vào thay đổi lối sống, theo dõi và quản lý sức khỏe gan. Những điều bạn nên làm bao gồm:

• Thay đổi lối sống: Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh, giảm cân, không uống rượu bia, tập thể dục đều đặn.
• Kiểm soát bệnh lý khác: Quản lý đái tháo đường, tăng huyết áp và cholesterol cao để tránh làm tổn thương thêm tế bào gan.
• Thăm khám định kỳ: Tái khám định kỳ để kiểm tra chức năng gan và làm các xét nghiệm cần thiết khoảng 6-12 tháng/lần.
• Tránh dùng các chất có hại cho gan: Nhất là một số loại thuốc và thực phẩm chức năng. Nên trao đổi với bác sĩ về tình trạng gan nhiễm mỡ trước khi được kê bất kỳ loại thuốc nào.

Thực đơn cho người bị gan nhiễm mỡ độ 3 hay gan nhiễm mỡ nói chung được khuyến khích là chế độ ăn Địa Trung Hải với phần lớn thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật và các nguồn chất béo lành mạnh. Nhìn chung, chế độ ăn này có những đặc trưng sau:

• Ăn nhiều trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt, các loại đậu và hạt, thảo mộc, dầu thực vật (dầu oliu)
• Có cá và hải sản trong thực đơn ít nhất vài lần một tuần
• Lượng thịt gia cầm, trứng, phô mát và sữa chua ở mức độ vừa phải
• Hạn chế đồ ngọt, thịt đỏ.

Chế độ ăn Địa Trung Hải không chỉ phù hợp cho những người bị gan nhiễm mỡ mà còn giúp giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch, cũng như làm giảm huyết áp, cholesterol xấu (LDL).

Các biến chứng của gan nhiễm mỡ độ 3

Chứng gan nhiễm mỡ độ 3 không chỉ gây ảnh hưởng đến gan mà còn làm tăng nguy cơ mắc nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng khác. Theo tiến triển, gan nhiễm mỡ có thể gây ra các biến chứng sau:

• Viêm gan: Tình trạng viêm làm tổn thương mô. Giai đoạn này gọi là viêm gan nhiễm mỡ.
• Xơ hóa: Hình thành các dải mô sẹo nơi viêm gây tổn thương, khiến gan trở nên xơ cứng.
• Xơ gan: Mô sẹo lan rộng và thay thế các mô khỏe mạnh của gan, có thể dẫn đến suy gan hoặc ung thư gan.

Bên cạnh đó, những người bị gan nhiễm mỡ không do rượu cũng có nguy cơ cao hơn mắc bệnh tim mạch, điều này có thể dẫn đến tử vong.

Các câu hỏi phổ biến liên quan đến gan nhiễm mỡ độ 3

1. Gan nhiễm mỡ độ 3 có thể chữa khỏi hoàn toàn không?

Trả lời:

Không thể chữa khỏi hoàn toàn, nhưng có thể kiểm soát được nếu thay đổi lối sống và theo dõi sức khỏe đều đặn.

Giải thích:

Gan nhiễm mỡ độ 3 là giai đoạn nghiêm trọng nhất của gan nhiễm mỡ, và việc điều trị hiện tại chủ yếu tập trung vào cải thiện tình trạng chứ không phải chữa khỏi hoàn toàn. Không có thuốc đặc trị cho gan nhiễm mỡ, mà việc kiểm soát tình trạng này đòi hỏi người bệnh phải thực hiện nhiều biện pháp cùng lúc. Điều quan trọng nhất là thay đổi lối sống, bao gồm:

• Chế độ ăn uống: Hạn chế đường, mỡ động vật, tăng cường chất xơ từ rau, quả.
• Tập thể dục: Tập thể dục đều đặn giúp đốt cháy chất béo và cải thiện chức năng gan.
• Kiểm soát các bệnh liên quan: Đối với những người có các bệnh liên quan như tiểu đường, cao huyết áp, cần kiểm soát tốt tình trạng này để không làm tổn thương thêm tế bào gan.
• Theo dõi sức khỏe định kỳ: Điều này giúp xác định sớm bất kỳ sự thay đổi nào trong gan và điều chỉnh phương pháp điều trị kịp thời.

Hướng dẫn:

• Thực hiện chế độ ăn uống khoa học: Chọn thực phẩm giàu chất xơ, ít chất béo và đường. Mỗi bữa ăn nên bao gồm rau xanh, ngũ cốc nguyên hạt, và các nguồn protein lành mạnh.
• Tập thể dục đều đặn: Thực hiện ít nhất 150 phút tập thể dục mỗi tuần, bao gồm các bài tập tim mạch và nâng tạ.
• Kiểm soát bệnh lý liên quan: Nếu có bệnh lý như tiểu đường hoặc cao huyết áp, hãy tuân thủ theo chỉ dẫn của bác sĩ để kiểm soát tình trạng này.
• Khám sức khỏe định kỳ: Tối thiểu mỗi 6 tháng một lần hoặc theo chỉ định của bác sĩ.

2. Gan nhiễm mỡ độ 3 có nguy cơ biến chứng thành ung thư gan không?

Trả lời: Có, gan nhiễm mỡ độ 3 làm tăng đáng kể nguy cơ biến chứng thành xơ gan và ung thư gan.

Giải thích:

• Tình trạng viêm: Gan nhiễm mỡ độ 3 gây ra tình trạng viêm mãn tính trong gan. Viêm kéo dài có thể dẫn đến tổn thương tế bào gan, hình thành các mô sẹo (xơ gan).
• Xơ gan: Xơ gan là giai đoạn gan bị tổn thương nặng nề, làm giảm chức năng gan và tăng nguy cơ ung thư gan.
• Ung thư gan: Ung thư gan là một biến chứng nghiêm trọng của xơ gan, có tỷ lệ tử vong cao.

Hướng dẫn:

• Kiểm soát gan nhiễm mỡ: Điều trị và kiểm soát gan nhiễm mỡ độ 3 là cách tốt nhất để phòng ngừa biến chứng thành xơ gan và ung thư gan.
• Thay đổi lối sống: Thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục đều đặn, và giảm cân nếu cần thiết.
• Tuân thủ điều trị: Nếu có các bệnh lý liên quan như tiểu đường hoặc cao huyết áp, hãy tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ.
• Khám sức khỏe định kỳ: Thực hiện các xét nghiệm kiểm tra chức năng gan và siêu âm gan định kỳ để phát hiện sớm các dấu hiệu của xơ gan hoặc ung thư gan.

3. Các biện pháp phòng ngừa để tránh bị gan nhiễm mỡ độ 3?

Trả lời: Có nhiều biện pháp phòng ngừa bạn có thể thực hiện để giảm nguy cơ mắc gan nhiễm mỡ độ 3.

Giải thích:

• Duy trì cân nặng hợp lý: Thừa cân và béo phì là những yếu tố nguy cơ hàng đầu của gan nhiễm mỡ. Giảm cân và duy trì cân nặng hợp lý có thể giúp ngăn ngừa và cải thiện tình trạng gan nhiễm mỡ.
• Chế độ ăn uống lành mạnh: Hạn chế tiêu thụ thực phẩm chế biến sẵn, đồ uống có đường, và chất béo không lành mạnh. Tăng cường ăn rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, và các nguồn protein lành mạnh.
• Tập thể dục thường xuyên: Tập thể dục ít nhất 150 phút mỗi tuần giúp đốt cháy calo, giảm mỡ trong gan và cải thiện sức khỏe tổng thể.
• Hạn chế rượu bia: Uống quá nhiều rượu có thể gây tổn thương gan và làm tăng nguy cơ gan nhiễm mỡ.
• Kiểm soát các bệnh lý liên quan: Nếu bạn có các bệnh lý như tiểu đường hoặc cao huyết áp, hãy kiểm soát chúng tốt để giảm nguy cơ tổn thương gan.

Hướng dẫn:

• Thay đổi lối sống: Thực hiện một chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục đều đặn, và tránh các thói quen có hại cho sức khỏe.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Thực hiện các xét nghiệm kiểm tra chức năng gan và siêu âm gan định kỳ, đặc biệt nếu bạn có các yếu tố nguy cơ như thừa cân, béo phì, tiểu đường, hoặc cao huyết áp.
• Tư vấn bác sĩ: Nếu bạn có bất kỳ lo lắng nào về sức khỏe gan của mình, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và hướng dẫn cụ thể.

4. Gan nhiễm mỡ độ 3 có gây ra các triệu chứng cụ thể nào không?

Trả lời: Gan nhiễm mỡ độ 3 thường không gây ra các triệu chứng rõ ràng. Tuy nhiên, một số người có thể gặp phải các triệu chứng như mệt mỏi, chán ăn, đau hoặc khó chịu ở vùng bụng trên bên phải.

Giải thích:

• Giai đoạn đầu: Trong giai đoạn đầu của gan nhiễm mỡ, thường không có triệu chứng rõ ràng.
• Giai đoạn nặng: Khi bệnh tiến triển đến độ 3, một số người có thể gặp phải các triệu chứng như mệt mỏi, chán ăn, đau hoặc khó chịu ở vùng bụng trên bên phải, vàng da, vàng mắt, hoặc sưng phù chân.

Hướng dẫn:

• Chú ý đến các triệu chứng: Nếu bạn gặp phải bất kỳ triệu chứng nào kể trên, hãy đi khám bác sĩ để được kiểm tra và chẩn đoán.
• Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Ngay cả khi không có triệu chứng, nếu bạn có các yếu tố nguy cơ như thừa cân, béo phì, tiểu đường, hoặc cao huyết áp, hãy thực hiện các xét nghiệm kiểm tra chức năng gan và siêu âm gan định kỳ.

5. Ngoài thay đổi lối sống, có phương pháp điều trị nào khác cho gan nhiễm mỡ độ 3 không?

Trả lời: Hiện nay, chưa có thuốc đặc trị cho gan nhiễm mỡ độ 3. Tuy nhiên, ngoài việc thay đổi lối sống, bác sĩ có thể kê đơn một số loại thuốc để hỗ trợ điều trị các bệnh lý liên quan và giảm nguy cơ biến chứng.

Giải thích:

• Thuốc điều trị bệnh lý nền: Nếu gan nhiễm mỡ độ 3 do các bệnh lý như tiểu đường hoặc cao huyết áp, bác sĩ sẽ kê đơn thuốc để kiểm soát các bệnh này.
• Thuốc giảm cholesterol: Nếu bạn có cholesterol cao, bác sĩ có thể kê đơn thuốc statin để giảm cholesterol và bảo vệ gan.
• Vitamin E: Một số nghiên cứu cho thấy vitamin E có thể giúp cải thiện tình trạng gan nhiễm mỡ không do rượu. Tuy nhiên, cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.

Hướng dẫn:

• Tuân thủ điều trị của bác sĩ: Nếu bác sĩ kê đơn thuốc, hãy sử dụng đúng theo chỉ định và không tự ý ngừng thuốc hoặc thay đổi liều lượng.
• Thảo luận về các lựa chọn điều trị: Nếu bạn quan tâm đến các phương pháp điều trị khác, hãy thảo luận với bác sĩ để được tư vấn về tính an toàn và hiệu quả của chúng.

Kết luận và khuyến nghị

Kết luận

Gan nhiễm mỡ độ 3 là tình trạng nghiêm trọng cần được chú trọng điều trị và kiểm soát. Mặc dù không thể chữa khỏi hoàn toàn, việc thay đổi lối sống và theo dõi sức khỏe định kỳ có thể giúp ngăn ngừa tình trạng này tiến triển thành xơ gan hoặc ung thư gan.

• Gan nhiễm mỡ độ 3: Tình trạng này nghiêm trọng, cần được kiểm soát sớm.
• Triệu chứng: Bao gồm mệt mỏi, đau bụng, chán ăn, gan to, ngứa da.
• Chẩn đoán: Bằng xét nghiệm máu, chẩn đoán hình ảnh và sinh thiết gan.
• Điều trị: Không có thuốc đặc trị, chủ yếu là thay đổi lối sống, kiểm soát bệnh lý liên quan.

Khuyến nghị

• Áp dụng chế độ ăn uống lành mạnh: Sử dụng các thực phẩm giàu chất xơ, ít chất béo và chứa nhiều vitamin.
• Tập thể dục đều đặn: Duy trì thói quen tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày để đốt cháy chất béo tích tụ trong gan.
• Khám sức khỏe định kỳ: Điều này giúp phát hiện sớm các dấu hiệu nghiêm trọng và có biện pháp can thiệp kịp thời.
• Hạn chế rượu bia và các thực phẩm gây hại: Giảm tiêu thụ các chất có thể gây tổn hại cho gan.

Hãy kiên nhẫn và đồng hành cùng các biện pháp này để bảo vệ sức khỏe của bạn.

Tài liệu tham khảo

• Gan Nhiễm Mỡ Độ 3 Là Gì? Biến Chứng Và Cách Điều Trị https://soytethainguyen.gov.vn/gan-nhiem-mo-do-3 Ngày truy cập 18/6/2024.
• Pathogenesis and Prevention of Hepatic Steatosis https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4836586/ Ngày truy cập 18/6/2024.
• Grade 3 Fatty Liver: Causes, Symptoms, and Treatment Options https://www.narayanahealth.org/blog/grade-3-fatty-liver-causes-symptoms-and-treatment Ngày truy cập 18/6/2024.
• Steatotic (Fatty) Liver Disease https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/15831-fatty-liver-disease Ngày truy cập 18/6/2024.
• fatty liver https://www.healthdirect.gov.au/fatty-liver Ngày truy cập 18/6/2024.
• Fatty liver disease diet https://www.uchicagomedicine.org/forefront/gastrointestinal-articles/2021/september/fatty-liver-disease-diet Ngày truy cập 18/6/2024.