Mở đầu
Rối loạn lưỡng cực – một căn bệnh tâm lý phổ biến nhưng thường bị hiểu lầm và khó nhận biết. Để giúp mọi người hiểu rõ hơn về căn bệnh này và tự đánh giá tình trạng sức khỏe tinh thần của mình, các bài test rối loạn lưỡng cực đã ra đời. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết cách thực hiện và hiểu quả các bài test này đúng cách. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng khám phá những bài test đáng tin cậy nhất để nhận biết rối loạn lưỡng cực, cách thực hiện và cách đánh giá kết quả một cách chính xác nhất.
Tham khảo/Tham vấn chuyên môn:
Bài viết này sử dụng tham khảo từ bác sĩ Nguyễn Thị Thu Sương, hiện đang công tác tại Bệnh viện Nguyễn Tri Phương TP HCM và nhiều nghiên cứu khoa học từ các tổ chức uy tín như Hello Bacsi và Hội đồng Tâm lý Mỹ.
Nội dung từ các bài viết trên VietMek.com chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho lời khuyên, chẩn đoán hoặc điều trị y tế chuyên nghiệp. Vui lòng tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia y tế trước khi áp dụng bất kỳ thông tin nào từ bài viết này.
Rối loạn lưỡng cực là gì?
Rối loạn lưỡng cực, tiếng Anh là Bipolar Disorder, là một dạng rối loạn tâm trạng mà người bệnh thường trải qua các giai đoạn thay đổi cực kì giữa cảm xúc hưng cảm và trầm cảm. Trong giai đoạn hưng cảm, người bệnh có thể cảm thấy cực kỳ năng động, nói nhiều và có xu hướng hành động không kiểm soát. Trong khi giai đoạn trầm cảm, họ thường cảm thấy buồn bã, mệt mỏi và mất hứng thú với mọi thứ xung quanh.
Mục đích của các bài test rối loạn lưỡng cực là gì?
Các bài test rối loạn lưỡng cực được thiết kế để xác định sự hiện diện và mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng lưỡng cực ở người tham gia. Đặc điểm chung của các bài test này là:
Nhận diện rối loạn lưỡng cực:
– Giúp xác định xem bạn có các triệu chứng của hưng cảm và trầm cảm hay không.
– Đánh giá tần suất và mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng.
Chẩn đoán thông qua các triệu chứng:
– Cung cấp thông tin hỗ trợ cho quá trình chẩn đoán của bác sĩ.
– Xác định xem người tham gia có đủ tiêu chuẩn chẩn đoán rối loạn lưỡng cực hay không.
Đánh giá mức độ nghiêm trọng và tình trạng lâm sàng:
– Giúp theo dõi mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng và tình trạng lâm sàng.
– Đánh giá tác động của rối loạn lưỡng cực đối với cuộc sống hàng ngày của người bệnh.
Theo dõi và quản lý điều trị:
– Giúp chuyên gia đánh giá hiệu quả của các phác đồ điều trị và điều chỉnh nếu cần thiết.
Khi nào bạn cần làm bài test rối loạn lưỡng cực?
- Khi bạn có các triệu chứng của hưng cảm hoặc trầm cảm.
- Bạn cảm thấy sự thay đổi tâm trạng đột ngột và không giải thích được.
- Gia đình bạn có người mắc rối loạn lưỡng cực.
- Các triệu chứng gây ảnh hưởng tiêu cực đến cuộc sống hàng ngày của bạn.
Dưới đây là các dấu hiệu cụ thể:
Triệu chứng của hưng cảm:
- Tâm trạng hưng phấn, hào hứng hoặc cáu kỉnh kéo dài ít nhất 4 ngày.
- Nhiều năng lượng và ý tưởng, nói nhanh và nhiều hơn bình thường.
- Hành vi không kiểm soát được như dễ kích động, gây hấn.
Triệu chứng của trầm cảm:
- Tâm trạng buồn rầu, mất hứng thú, chán nản kéo dài ít nhất 2 tuần.
- Khó khăn trong việc tập trung chú ý, tự ti, cảm thấy tội lỗi.
- Ý nghĩ tự tử, mất ngủ, ăn uống kém, sụt cân.
Kết hợp cả hai nhóm triệu chứng:
- Trải qua các chu kỳ thay đổi giữa trạng thái hưng cảm và trầm cảm.
- Thay đổi tâm trạng diễn ra đột ngột hoặc từ từ.
- Các triệu chứng gây ảnh hưởng đáng kể đến công việc, học tập và quan hệ cá nhân.
Test rối loạn lưỡng cực Goldberg
Bài test này được phát triển bởi nhà tâm lý học Ivan K. Goldberg, bao gồm 12 câu hỏi nhằm xác định sự xuất hiện của các triệu chứng lưỡng cực.
Nội dung bài test:
- Đôi khi, tôi nói rất nhiều và nhanh hơn thường lệ.
- Có những khoảng thời gian mà tôi trở nên cực kỳ năng động và làm việc nhiều hơn bình thường.
- Thỉnh thoảng, tôi có cảm giác tâm trạng mình cáu kỉnh hoặc gấp gáp hơn bình thường.
- Có những lúc tôi cảm thấy vừa hào hứng, vui vẻ lại vừa buồn phiền, chán nản trong cùng một thời điểm.
- Thỉnh thoảng, tôi sẽ có sự quan tâm đặc biệt đến chuyện tình dục nhiều hơn bình thường.
- Mức độ tự tin của tôi đôi khi trải qua một quá trình biến đổi nhanh chóng từ sự thiếu tự tin đến tự tin quá mức.
- Có những giai đoạn tôi có sự thay đổi lớn về cả số lượng hoặc chất lượng công việc.
- Đôi khi, tôi có thể trở nên tức giận hoặc chống đối mà không có lý do cụ thể.
Kết quả đánh giá:
- 0 – 15 điểm: Có thể mắc trầm cảm đơn cực.
- 16 – 24 điểm: Có thể mắc rối loạn trầm cảm chủ yếu hoặc rối loạn trong phổ rối loạn lưỡng cực.
- 25 điểm trở lên: Có thể mắc rối loạn lưỡng cực.
Test rối loạn lưỡng cực TABS
Bài kiểm tra này gồm 19 câu hỏi và được phát triển bởi bác sĩ Greg Mulhauser. TABS giúp xác định các triệu chứng của rối loạn lưỡng cực ở người từ 18 tuổi trở lên.
Nội dung bài test:
- Tôi cảm thấy mệt mỏi, thiếu năng lượng.
- Tôi khó đi vào giấc ngủ hoặc ngủ nhiều hơn so với mong muốn.
- Tôi cảm thấy bồn chồn, lo lắng và không thể giữ bình tĩnh.
- Tôi nói nhiều và nhanh hơn bình thường.
- Thói quen ăn uống của tôi thay đổi thường xuyên.
Kết quả đánh giá:
- Hiếm khi hoặc gần như không bao giờ: 0 điểm.
- Đôi khi một chút: 1 điểm.
- Mức độ vừa phải: 2 điểm.
- Thường xuyên: 3 điểm.
TABS chỉ là công cụ sàng lọc ban đầu và không thể chẩn đoán chính xác rối loạn lưỡng cực. Việc đánh giá chính xác cần phải thực hiện bởi các chuyên gia tâm thần.
Sau khi thực hiện test rối loạn lưỡng cực bạn cần làm gì?
Khi kết quả cho thấy khả năng cao mắc rối loạn lưỡng cực, quan trọng nhất là tìm kiếm sự hỗ trợ chuyên môn từ các bác sĩ hoặc tâm lý gia.
Tìm hiểu về bệnh lý:
- Hiểu rõ về rối loạn lưỡng cực giúp bạn và người thân chấp nhận tình trạng.
- Nhận biết các dấu hiệu cảnh báo và quản lý tình trạng hiệu quả.
Tìm kiếm sự đồng hành, hỗ trợ:
- Tìm kiếm sự hỗ trợ từ gia đình, bạn bè và người thân thiết.
- Liên hệ với bác sĩ tâm lý hoặc chuyên gia tâm thần học để tư vấn và chẩn đoán chính xác.
Tuân thủ kế hoạch điều trị:
- Sử dụng thuốc và/hoặc tư vấn tâm lý.
- Thay đổi trong lối sống như: ngủ đủ giấc, tập thể dục, tránh mối quan hệ không lành mạnh.
Theo dõi tình trạng của mình:
- Ghi chép và theo dõi các triệu chứng và cảm xúc theo thời gian.
Tránh các chất gây nghiện:
- Hạn chế hoặc tránh sử dụng các chất gây nghiện như thuốc lá, rượu, ma túy.
Kết luận và khuyến nghị
Kết luận
Các bài test rối loạn lưỡng cực là công cụ hữu ích giúp định hướng và nhận biết các triệu chứng của rối loạn lưỡng cực. Tuy nhiên, việc chẩn đoán chính xác cần được thực hiện bởi các chuyên gia tâm thần. Hiểu rõ về rối loạn lưỡng cực và tìm kiếm sự hỗ trợ chuyên môn là điều cần thiết để quản lý và điều trị bệnh hiệu quả.
Khuyến nghị
Nếu bạn có kết quả bài test cho thấy nguy cơ mắc rối loạn lưỡng cực, hãy tìm kiếm sự hỗ trợ từ các chuyên gia tâm lý hoặc bác sĩ. Đồng thời, hãy chú trọng đến sức khỏe tâm thần của mình, duy trì một lối sống lành mạnh, quản lý stress hiệu quả và tìm kiếm sự đồng hành từ người thân. Hãy nhớ rằng, việc chăm sóc sức khỏe tâm thần không chỉ là nhiệm vụ của bản thân bạn mà còn cần sự hỗ trợ từ mọi người xung quanh. Cảm ơn bạn đã đọc bài viết, chúc bạn luôn mạnh khỏe và hạnh phúc!
Tài liệu tham khảo
Test Yourself for Bipolar Disorder
Screening for Bipolar Spectrum Disorders