Mở đầu
Huyết áp là một trong những chỉ số quan trọng khi kiểm tra sức khỏe của mỗi người. Tình trạng huyết áp cao hoặc thấp không chỉ phản ánh tình trạng sức khỏe tức thời mà còn là yếu tố quyết định trực tiếp đến chất lượng cuộc sống và tuổi thọ của chúng ta. Vậy huyết áp 140/90 mmHg có phải là dấu hiệu của bệnh lý? Điều này có gây nguy hiểm và khi nào chúng ta cần phải can thiệp bằng thuốc? Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu chi tiết về vấn đề này, từ việc đánh giá chỉ số huyết áp, đối tượng dễ mắc huyết áp cao, cho đến các biện pháp can thiệp cần thiết.
Tham khảo/Tham vấn chuyên môn:
Bài viết này tham khảo ý kiến của Thạc sĩ – Bác sĩ CKI Ngô Võ Ngọc Hương đến từ Bệnh viện Nhân dân 115 và nhiều nguồn học thuật khác nhằm đảm bảo tính chính xác và độ tin cậy của thông tin.
Nội dung từ các bài viết trên VietMek.com chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho lời khuyên, chẩn đoán hoặc điều trị y tế chuyên nghiệp. Vui lòng tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia y tế trước khi áp dụng bất kỳ thông tin nào từ bài viết này.
Chỉ số huyết áp 140/90 mmHg có cao không?
Định nghĩa về huyết áp và các chỉ số
<Huyết áp> là áp lực của máu tác động vào thành động mạch mỗi khi tim bơm máu. Chỉ số huyết áp được biểu hiện thông qua hai thành phần chính:
- Huyết áp tâm thu: Là số đo phía trước, thể hiện áp lực của máu khi tim co bóp.
- Huyết áp tâm trương: Là số đo phía sau, thể hiện áp lực của máu khi tim nghỉ ngơi giữa các lần co bóp.
Mức huyết áp “bình thường” và “cao”
Theo Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị tăng huyết áp tại Việt Nam, mức huyết áp bình thường là khi:
- Huyết áp tâm thu: < 120 mmHg
- Huyết áp tâm trương: < 80 mmHg
Khi các con số này trên mức bình thường nhưng chưa quá cao, chúng ta sẽ phân loại là huyết áp bình thường cao. Đặc biệt, khi:
- Huyết áp tâm thu: ≥ 140 mmHg
- Huyết áp tâm trương: ≥ 90 mmHg
Đó được xem là huyết áp cao (hay còn gọi là tăng huyết áp).
Khi nào chỉ số 140/90 mmHg được xem là cao?
Nếu bạn đo huyết áp nhiều lần và liên tục nhận được kết quả 140/90 mmHg, điều này có thể chỉ ra rằng bạn đã mắc bệnh huyết áp cao độ 1. Khi đó, gặp bác sĩ là việc cần thiết để đánh giá tình trạng sức khỏe tổng quát và đưa ra liệu trình can thiệp hợp lý.
-
- – Để xác định chắc chắn, bác sĩ sẽ yêu cầu bạn đo huyết áp nhiều lần trong các khoảng thời gian khác nhau và kiểm tra các yếu tố nguy cơ khác đi kèm.
- – Trong nhiều trường hợp, việc đo huyết áp không chỉ thực hiện tại nhà mà cần theo dõi cả khi sinh hoạt và làm việc để có cái nhìn chính xác hơn.
Kết luận: Chỉ số 140/90 mmHg được xem là huyết áp cao và có thể dẫn đến nhiều hệ quả sức khỏe nếu không được quản lý và can thiệp kịp thời.
Huyết áp 140/90 mmHg có nguy hiểm không?
Thực tế, huyết áp 140/90 mmHg có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng nếu không được kiểm soát đúng cách.
Ảnh hưởng lâu dài
Khi huyết áp luôn ở mức cao, áp lực đẩy máu vào thành động mạch cũng sẽ cao hơn bình thường. Qua thời gian, điều này sẽ gây tổn thương mạch máu và các cơ quan khác như tim, thận và não. Điều này dẫn đến các biến chứng nguy hiểm:
- Đau tim: Tình trạng huyết áp cao làm tăng áp lực lên tim, có thể dẫn đến việc tim phải làm việc quá sức và gây ra cơn đau thắt ngực.
- Đột quỵ: Là do mạch máu não bị tổn thương hoặc tắc nghẽn đột ngột.
- Suy tim: Khi tim không thể bơm máu hiệu quả, dẫn đến tích tụ dịch và ảnh hưởng đến các bộ phận khác trong cơ thể.
- Bệnh tim: Gồm các bệnh liên quan đến mạch máu cung cấp máu cho tim.
- Bệnh động mạch vành: Liên quan đến sự tích tụ mảng bám trong động mạch.
- Bệnh động mạch ngoại vi: Liên quan đến việc thu hẹp các động mạch ngoại biên.
- Phình động mạch chủ: Hình thành khi thành động mạch chủ yếu yếu và phồng lên.
- Bệnh thận mạn tính: Do huyết áp cao làm tổn thương các tiểu thể lọc trong thận.
- Giảm thị lực: Do tổn thương các mạch máu trong mắt.
- Chứng mất trí nhớ: Đặc biệt là ở người lớn tuổi, do ảnh hưởng lâu dài của huyết áp cao đến não.
Tác động trên các cơ quan khác
Một trong những tác hại lớn nhất của huyết áp cao là nó có thể “âm thầm” gây hại mà không biểu hiện triệu chứng đáng kể trong giai đoạn đầu. Điều này khiến nhiều người chủ quan và không đi khám định kỳ, chỉ khi phát hiện thì tình trạng bệnh đã tiến triển nặng.
- Tim: Huyết áp cao khiến tim phải làm việc nhiều hơn, dễ dẫn đến phì đại cơ tim và nguy cơ suy tim.
- Mạch máu: Thành mạch máu càng bị áp lực lớn, càng dễ phá vỡ và gây ra các biến chứng như nhồi máu cơ tim, đột quỵ.
- Thận: Huyết áp cao lâu ngày làm tổn thương hệ thống lọc của thận, gây ra suy thận mãn tính.
- Não: Tăng nguy cơ đột quỵ và các rối loạn về thần kinh, suy giảm trí nhớ.
Kết luận: Huyết áp 140/90 mmHg có thể gây ra nhiều hệ quả nghiêm trọng nếu không được kiểm soát, ảnh hưởng đến tim, mạch máu, thận và não bộ.
Khi nào huyết áp 140/90 mmHg cần dùng thuốc?
Việc điều trị huyết áp cao phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm mức độ huyết áp, tuổi tác, tình trạng sức khỏe tổng quát và nguy cơ phát triển các biến chứng. Mục tiêu chính là đưa huyết áp về dưới mục tiêu đề ra và ngăn ngừa biến chứng.
Những thay đổi lối sống cơ bản
Trước khi dùng thuốc, bác sĩ thường khuyến khích người bệnh thực hiện các thay đổi lối sống để kiểm soát huyết áp hiệu quả:
- Giảm lượng muối ăn: Không quá 6 gam mỗi ngày (khoảng 1 thìa cà phê).
- Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh: Cân bằng, ít chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa.
- Bổ sung nhiều trái cây và rau củ quả: Giúp cung cấp đủ vitamin và khoáng chất.
- Bổ sung kali: Thông qua thực phẩm như chuối, avokadô, khoai tây.
- Hạn chế tiêu thụ rượu bia, cà phê và nước ngọt.
- Uống đủ nước: 40ml/kg cân nặng/ngày cho người trưởng thành, 30-35ml/kg cân nặng/ngày cho người cao tuổi.
- Giảm cân: Duy trì cân nặng hợp lý giúp giảm bớt áp lực lên tim.
- Luyện tập thể dục đều đặn: Ít nhất 30 phút mỗi ngày, 5 ngày/tuần.
- Giảm căng thẳng: Thư giãn, nghỉ ngơi hợp lý.
- Bỏ thuốc lá: Giảm nguy cơ về các bệnh tim mạch.
Khi nào cần dùng thuốc?
Nếu sau thời gian thay đổi lối sống mà huyết áp vẫn không kiểm soát được, bác sĩ sẽ xem xét sử dụng thuốc. Quyết định này dựa trên hai yếu tố chính:
- Chỉ số huyết áp: Nếu huyết áp vượt qua mức 140/90 mmHg dù đã thực hiện các biện pháp không dùng thuốc.
- Nguy cơ biến chứng: Đối với những người có nguy cơ phát triển các biến chứng khác như đau tim hoặc đột quỵ, việc dùng thuốc có thể được bắt đầu sớm.
Các loại thuốc thường được sử dụng
Một số loại thuốc thường được sử dụng để kiểm soát huyết áp bao gồm:
- Thuốc ức chế men chuyển angiotensin (ACE): Giảm sản sinh hormone gây co mạch máu.
- Thuốc ức chế thụ thể angiotensin-2 (ARB): Ngăn chặn tác động của hormone gây co mạch máu.
- Thuốc chẹn kênh canxi: Ngăn canxi di chuyển vào các tế bào cơ của tim và mạch máu.
- Thuốc lợi tiểu: Giúp cơ thể thải bớt lượng muối và nước dư thừa.
Điều phối sử dụng thuốc
Người mắc huyết áp cao có thể phải duy trì sử dụng thuốc trong thời gian dài. Việc điều chỉnh liều lượng hoặc phương pháp sử dụng thuốc cần thực hiện dưới sự giám sát của bác sĩ để tối ưu hiệu quả điều trị và giảm nguy cơ tác dụng phụ.
Kết luận: Thay đổi lối sống là phương pháp đầu tiên được khuyến cáo, nếu không hiệu quả bác sĩ sẽ xem xét dùng thuốc để kiểm soát huyết áp cao.
Các câu hỏi phổ biến liên quan đến huyết áp 140/90 mmHg
1. Huyết áp 140/90 mmHg có cần điều trị ngay không?
Trả lời:
Việc huyết áp 140/90 mmHg có cần điều trị ngay hay không phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Tuy nhiên, việc kiểm soát sớm huyết áp cao là cần thiết để tránh các biến chứng nguy hiểm về sau.
Giải thích:
Chỉ số huyết áp 140/90 mmHg đã được coi là huyết áp cao độ 1. Nếu bạn liên tục đo được chỉ số này, bạn nên đi khám để xác định rõ hơn về tình trạng sức khỏe của bản thân. Huyết áp cao có thể dẫn đến các nguy cơ bao gồm đau tim, đột quỵ, suy thận, và các vấn đề về thị lực. Việc không điều trị sớm sẽ làm tăng nguy cơ phát triển các bệnh trên.
Hướng dẫn:
- Đi khám bác sĩ: Bác sĩ sẽ đánh giá tình trạng sức khỏe tổng quát và có thể yêu cầu bạn đo huyết áp nhiều lần trong các thời điểm khác nhau.
- Thay đổi lối sống: Thực hiện các biện pháp giảm muối, giảm cân, tập thể dục và duy trì chế độ ăn uống lành mạnh.
- Theo dõi định kỳ: Ghi chép các chỉ số huyết áp hàng ngày hoặc hàng tuần để bác sĩ có cơ sở điều chỉnh liệu trình điều trị.
2. Huyết áp 140/90 mmHg có cần uống thuốc không?
Trả lời:
Việc có cần uống thuốc hay không phụ thuộc vào từng trường hợp cụ thể. Trước hết, bác sĩ thường khuyến nghị thay đổi lối sống. Nếu không hiệu quả, việc dùng thuốc sẽ được xem xét.
Giải thích:
Bác sĩ thường bắt đầu bằng khuyến cáo thay đổi lối sống như giảm muối, ăn uống lành mạnh, tập thể dục đều đặn và giảm cân nếu cần thiết. Trường hợp này thường áp dụng cho những người mới mắc hoặc có các nguy cơ biến chứng thấp. Nếu sau khi thay đổi lối sống mà huyết áp vẫn không giảm, hoặc bệnh nhân có các yếu tố nguy cơ cao như mắc bệnh tim mạch hoặc tiểu đường, thuốc hạ huyết áp sẽ được dùng để kiểm soát huyết áp.
Hướng dẫn:
- Đo huyết áp thường xuyên: Theo dõi chỉ số huyết áp hàng ngày.
- Thực hiện theo liệu trình của bác sĩ: Dùng thuốc đúng liều lượng và thời gian quy định, không tự ý thay đổi hoặc ngừng thuốc.
- Phối hợp điều trị: Kết hợp giữa thuốc và các biện pháp thay đổi lối sống để đạt hiệu quả tốt nhất.
3. Biện pháp thay đổi lối sống nào giúp cải thiện huyết áp 140/90 mmHg?
Trả lời:
Có nhiều biện pháp thay đổi lối sống có thể giúp cải thiện chỉ số huyết áp 140/90 mmHg, bao gồm thay đổi chế độ ăn uống, tập thể dục, giảm căng thẳng, và ngừng hút thuốc.
Giải thích:
Thay đổi lối sống là biện pháp đầu tiên và quan trọng nhằm cải thiện huyết áp. Việc này không chỉ giúp kiểm soát huyết áp mà còn giúp cải thiện sức khỏe tổng quát. Một chế độ ăn ít muối, giàu chất xơ, uống đủ nước và hạn chế đồ ngọt và chất béo bão hòa sẽ giúp cơ thể duy trì huyết áp ở mức an toàn. Ngoài ra, việc tập thể dục đều đặn không chỉ giúp giảm cân mà còn giúp tim mạch khỏe mạnh hơn. Đồng thời, giảm căng thẳng và ngừng hút thuốc cũng giúp cân bằng huyết áp.
Hướng dẫn:
- Chế độ ăn uống: Ăn nhiều rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và sản phẩm sữa ít béo. Hạn chế muối, đồ ngọt và chất béo bão hòa.
- Tập thể dục: Luyện tập ít nhất 30 phút mỗi ngày, 5 ngày trong tuần.
- Giảm căng thẳng: Áp dụng các kỹ thuật thư giãn như yoga, thiền, hoặc các hoạt động yêu thích.
- Ngừng hút thuốc: Hút thuốc lá không chỉ có hại cho phổi mà còn làm tăng huyết áp và nguy cơ các bệnh tim mạch.
Kết luận và khuyến nghị
Kết luận
Huyết áp 140/90 mmHg đang là nỗi lo của không ít người, nhưng nếu được phát hiện và xử lý kịp thời, bạn hoàn toàn có thể kiểm soát được nguy cơ và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm. Điều quan trọng là bạn cần hiểu rõ về tình trạng sức khỏe của mình, thay đổi lối sống và tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ một cách nghiêm túc.
Khuyến nghị
Tài liệu tham khảo
- High blood pressure (hypertension). NHS. https://www.nhs.uk/conditions/high-blood-pressure-hypertension/. Ngày truy cập: 08/04/2024
- High blood pressure medications. MedlinePlus. https://medlineplus.gov/ency/article/007484.htm. Ngày truy cập: 08/04/2024
- High Blood Pressure Symptoms and Causes. CDC. https://www.cdc.gov/bloodpressure/about.htm. Ngày truy cập: 08/04/2024
- High Blood Pressure (Hypertension). Cleveland Clinic. <