Chào bạn, bạn có bao giờ tự hỏi tại sao mình lại nhớ hay không nhớ những giấc mơ đêm qua? Giấc mơ luôn là một chủ đề đầy bí ẩn và hấp dẫn đối với nhiều người. Trong khi một số người thường xuyên nhớ lại từng chi tiết trong giấc mơ, thì phần lớn chúng ta lại gặp tình trạng “mơ xong không nhớ gì.” Bài viết này sẽ giúp bạn giải mã những bí ẩn xung quanh giấc mơ, từ lý do tại sao chúng ta mơ đến việc tại sao có người dễ dàng nhớ giấc mơ trong khi người khác lại không.
Tại sao chúng ta mơ?
Giai đoạn giấc ngủ REM
Đầu tiên, để hiểu tại sao chúng ta mơ, ta cần biết về giai đoạn giấc ngủ REM (Rapid Eye Movement). Đây là giai đoạn đặc trưng bởi chuyển động mắt nhanh, tăng cường hoạt động cơ thể và nhịp thở nhanh hơn. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng giấc mơ thường xảy ra trong giai đoạn này do hoạt động sóng não tương tự như khi chúng ta tỉnh táo.
Nội dung từ các bài viết trên VietMek.com chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho lời khuyên, chẩn đoán hoặc điều trị y tế chuyên nghiệp. Vui lòng tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia y tế trước khi áp dụng bất kỳ thông tin nào từ bài viết này.
Mike Kisch, đồng sáng lập và Giám đốc điều hành của Beddr, cho biết: “Giấc mơ có xu hướng xảy ra trong giai đoạn giấc ngủ REM vì hoạt động sóng não có hình dạng tương tự như khi chúng ta thức.
Giả thuyết về giấc mơ
Giấc mơ có nhiều giả thuyết giải thích. Một số nhà nghiên cứu cho rằng giấc mơ là cách bộ não xử lý thông tin, lọc những ký ức không cần thiết và chuyển các ký ức quan trọng từ ngắn hạn sang dài hạn. Một giả thuyết khác cho rằng giấc mơ là kết quả của hoạt động sóng não diễn ra khi bộ não nghỉ ngơi và phục hồi.
Dù là giả thuyết nào, tất cả chúng ta đều trải qua giấc mơ trong đêm, cho dù nhớ hay không nhớ chúng.
Nhớ về những giấc mơ
Khả năng nhớ giấc mơ
Không phải ai cũng nhớ giấc mơ của mình và điều này hoàn toàn bình thường. Khả năng nhớ giấc mơ có thể phụ thuộc vào việc bộ não xử lý và lưu trữ thông tin như thế nào trong khi ngủ. Theo một số nghiên cứu, vùng tiếp giáp thái dương trong não, nơi xử lý thông tin và cảm xúc, có thể ảnh hưởng đến khả năng nhớ giấc mơ.
Tầm quan trọng của giấc mơ
Giấc mơ không chỉ là hiện tượng tâm lý mà còn có vai trò quan trọng trong quá trình xử lý và mã hóa thông tin của não bộ. Nghiên cứu đăng trên tạp chí Neuropsychopharmacology cho thấy người có khả năng nhớ giấc mơ nhiều hoạt động hơn ở vùng thái dương hàm so với những người không nhớ giấc mơ.
Giấc mơ và chất lượng giấc ngủ
Không phải giấc mơ nào cũng ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ. Trong một số trường hợp, thức dậy đột ngột trong giấc ngủ REM có thể làm tăng khả năng nhớ giấc mơ. Tuy nhiên, những giấc mơ căng thẳng hoặc đáng sợ có thể gây ra ảnh hưởng tiêu cực, khiến người mơ tỉnh giấc và cảm thấy mệt mỏi.
Tại sao có người nhớ và có người không nhớ giấc mơ?
Yếu tố ảnh hưởng đến nhớ giấc mơ
Có nhiều yếu tố khác nhau ảnh hưởng đến khả năng nhớ giấc mơ của một người:
- Chất lượng giấc ngủ: Những người ngủ không đủ giấc hoặc giấc ngủ không chất lượng thường ít có khả năng nhớ giấc mơ.
- Đặc điểm tính cách: Những người mơ mộng, sáng tạo và hướng nội thường dễ nhớ giấc mơ hơn.
- Mức độ căng thẳng: Căng thẳng hoặc trải qua chấn thương có thể làm gia tăng khả năng nhớ giấc mơ, thường là những giấc mơ hoặc ác mộng sống động.
- Hoạt động não bộ: Một số nghiên cứu chỉ ra rằng hoạt động của vùng thái dương hàm trong não có liên quan đến khả năng nhớ giấc mơ.
Những yếu tố sinh học
Ngoài các yếu tố trên, còn có những nguyên nhân sinh học khác cần được xem xét. Ví dụ, một số người có kỳ vọng đồng hồ sinh học không ổn định hoặc mắc các chứng rối loạn giấc ngủ như ngưng thở khi ngủ, điều này có thể làm gián đoạn giấc ngủ REM và làm tăng khả năng nhớ giấc mơ.
Giấc mơ có ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ?
Giấc mơ và sức khỏe tinh thần
Một chuyên gia giải thích rằng việc nhớ lại giấc mơ không phải là dấu hiệu của giấc ngủ không ngon, mặc dù nó có thể là dấu hiệu báo hiệu vấn đề về sức khỏe hoặc phản ứng với thuốc men. Những ai trải qua giấc mơ quá dữ dội hoặc đáng lo ngại, khiến họ tỉnh giấc, thậm chí có thể gặp các vấn đề như căng thẳng sau chấn thương (PTSD).
Khi nào cần đi gặp bác sĩ?
Nếu giấc mơ hay việc nhớ lại giấc mơ gây ra căng thẳng hoặc lo lắng, bạn nên cân nhắc trao đổi với bác sĩ. Việc mệt mỏi quá mức vào ban ngày sau khi có giấc mơ sống động cũng có thể là dấu hiệu của các vấn đề về giấc ngủ cần được giải quyết.
Lời khuyên từ chuyên gia về giấc mơ
Tự chăm sóc sức khỏe giấc ngủ
Để cải thiện sức khỏe giấc ngủ và tăng khả năng nhớ giấc mơ, bạn hãy thử một số lời khuyên sau đây:
- Duy trì lịch trình giấc ngủ đều đặn: Đi ngủ và dậy vào cùng một thời điểm mỗi ngày sẽ giúp cơ thể bạn điều chỉnh tốt hơn.
- Tránh sử dụng thiết bị điện tử trước khi ngủ: Ánh sáng xanh từ màn hình có thể ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ của bạn.
- Thực hiện các bài tập thư giãn: Yoga hoặc thiền định có thể giúp tâm trí thư giãn và chuẩn bị tốt hơn cho giấc ngủ.
- Tạo môi trường ngủ thoải mái: Đảm bảo phòng ngủ của bạn yên tĩnh, tối và mát mẻ.
Khi gặp phải ác mộng
Nếu bạn thường xuyên gặp ác mộng, hãy cân nhắc các biện pháp sau:
- Thể hiện cảm xúc: Ghi lại giấc mơ của mình và thảo luận với người thân hoặc chuyên gia tâm lý.
- Thay đổi thói quen sinh hoạt: Hạn chế caffenin, rượu và thức khuya.
- Tập trung vào những suy nghĩ tích cực: Trước khi đi ngủ, hãy tưởng tượng về những tình huống vui vẻ và tích cực để thiết lập cho mình một tâm trạng tốt.
Kết luận
Giấc mơ là trải nghiệm bình thường và tự nhiên mà ai cũng gặp phải. Việc không nhớ giấc mơ hoặc nhớ giấc mơ chi tiết đều không phải là điều quá bất thường. Quan trọng là chúng ta hiểu rằng giấc mơ có vai trò trong việc xử lý thông tin và cảm xúc của não bộ. Nếu giấc mơ gây ra bất kỳ vấn đề nào về sức khỏe tinh thần hay thể chất, bạn không nên ngần ngại tìm đến sự tư vấn của chuyên gia y tế.
Tài liệu tham khảo
- Stickgold, R. (2013). “Why Do We Dream?” Harvard Health Publishing. Harvard Medical School.
- Hobson, J. A. (2009). “REM sleep and dreaming: Towards a theory of protoconsciousness.” Nature Reviews Neuroscience, 10(11), 803-813.
- Rubatosis, E., & Hooper, S. R. (2014). “Sleep and its secrets: Exploring the science of slumber.” The Journal of Clinical Sleep Medicine, 10(3), 265-269.
- Stickgold, R., & Walker, M. P. (2013). “The Neuroscience of Sleep and Dreams.” Nature Reviews Neuroscience, 14(8), 497-507.
- Schredl, M., & Göritz, A. S. (2017). “Characteristics and content of dreams: Investigating the role of personality.” Frontiers in Psychology, 8, 113.
Bằng cách nắm bắt những thông tin trên, hy vọng bạn sẽ hiểu rõ hơn về giấc mơ và cách mà chúng ảnh hưởng đến cuộc sống và sức khỏe của bạn. Chúc bạn luôn có những giấc mơ đẹp và ngủ ngon!