Sức khỏe tim mạch

Đừng Để Tăng Huyết Áp Ác Tính Gây Nguy Hiểm Cho Bạn!

📆 Thời gian:

Mở đầu

Trong cuộc sống hiện đại ngày nay, tăng huyết áp ác tính là một trong những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng mà nhiều người có thể phải đối mặt. Bệnh này có thể gây tổn thương nặng nề đối với các cơ quan quan trọng như não, tim, mắt, và thận, đồng thời thường được ví như “kẻ sát nhân thầm lặng” vì những ảnh hưởng vô cùng nguy hiểm nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn tổng quan về tình trạng tăng huyết áp ác tính, từ định nghĩa, nguyên nhân, triệu chứng, biến chứng cho đến cách phòng ngừa và điều trị, giúp bạn hiểu rõ hơn về căn bệnh nguy hiểm này và biết cách bảo vệ sức khỏe của mình một cách tốt nhất.

Tham khảo/Tham vấn chuyên môn:

Bài viết sử dụng thông tin từ các tổ chức uy tín như Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec, cũng như trích dẫn từ các chuyên gia y tế như BS Nguyễn Văn Dương – Bác sĩ Tim mạch can thiệp tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.

Tuyên bố miễn trừ trách nhiệm

Nội dung từ các bài viết trên VietMek.com chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho lời khuyên, chẩn đoán hoặc điều trị y tế chuyên nghiệp. Vui lòng tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia y tế trước khi áp dụng bất kỳ thông tin nào từ bài viết này.

Định nghĩa về tăng huyết áp ác tính

Bạn sẽ được chẩn đoán bị tăng huyết áp nếu một hoặc cả hai trường hợp sau xảy ra (theo Tổ chức Y tế Thế giới WHO):

  • Chỉ số đo huyết áp tâm thu (SBP) lớn hơn hoặc bằng 140 mmHg.
  • Chỉ số đo huyết áp tâm trương (DBP) lớn hơn hoặc bằng 90 mmHg.

Tăng huyết áp ác tính là tình trạng tăng huyết áp cấp cứu có kèm theo tổn thương cơ quan đích, chiếm 1% số người tăng huyết áp, thường gặp ở người trẻ, người Châu Phi, người có tiền căn suy thận hoặc hẹp động mạch thận. Bệnh này tác động lên các cơ quan nhạy cảm với huyết áp cao như não, tim mạch, thận, mắt.

Một cơn tăng huyết áp ác tính cần phải được chữa trị ngay lập tức vì các triệu chứng đều biểu hiện việc cơ quan nội tạng đang bị tổn thương trầm trọng. Nếu không được điều trị kịp thời, bạn có khả năng phải đối mặt với những hệ quả nghiêm trọng như suy tim, nhồi máu cơ tim cấp, đột quỵ, mù lòa hoặc suy thận, và có thể trực tiếp đe dọa đến tính mạng người bệnh nếu không được chữa trị kịp thời.

Nguyên nhân gây tăng huyết áp ác tính

Tăng huyết áp ác tính xảy ra chủ yếu ở những người có tiền sử bị cao huyết áp, phổ biến ở nam giới và những người hút thuốc. Những người có chỉ số huyết áp trên 140/90 mmHg có nguy cơ rất cao phải đối mặt với tình trạng này. Theo một đánh giá lâm sàng năm 2012, có khoảng 1-2% trường hợp người bị tăng huyết áp phát triển thành tăng huyết áp ác tính.

Bên cạnh đó, một số tình trạng sức khỏe cụ thể cũng có khả năng gây nên tăng huyết áp ác tính như:

  • Rối loạn chức năng thận hoặc suy thận.
  • Sử dụng các loại thuốc như cocaine, amphetamine, thuốc ngừa thai hoặc thuốc ức chế monoamin oxydase.
  • Tiền sản giật (gặp thường mẹ bầu mang thai tuần thứ 20).
  • Chấn thương tủy sống.
  • Hẹp động mạch thận.
  • Hẹp van động mạch chủ.
  • Không dùng thuốc điều trị tăng huyết áp.

Nếu bạn đang bị tăng huyết áp mà xuất hiện bất kỳ triệu chứng nào bất thường, hãy tới ngay các cơ sở y tế gần nhất để được xử lý và cấp cứu kịp thời.

Triệu chứng của tăng huyết áp ác tính

Nhiều người thường gọi tăng huyết áp là “kẻ sát nhân thầm lặng” bởi vì nó không có dấu hiệu hay triệu chứng rõ ràng nhưng lại gây ra những hậu quả nặng nề. Tuy nhiên, khác với các loại tăng huyết áp thông thường, tăng huyết áp ác tính có những triệu chứng rõ ràng gồm:

  • Thay đổi tầm nhìn, mắt bị mờ.
  • Tức ngực, có cảm giác bị đè nén hoặc áp lực lên ngực.
  • Hay quên, giảm khả năng tập trung.
  • Buồn nôn và nôn mửa.
  • Tê cứng cơ mặt và tứ chi.
  • Khó thở.
  • Đau đầu.
  • Đi tiểu khó khăn và tiểu ít.

Bên cạnh đó, tăng huyết áp ác tính cũng có thể gây ra bệnh não do tăng huyết áp, với các triệu chứng như:

  • Đau đầu dữ dội.
  • Nhìn mờ.
  • Sa sút trí tuệ.
  • Thờ ơ với mọi thứ.
  • Co giật.
  • Tê hoặc yếu, liệt nửa người.

Đặc biệt, trường hợp tăng huyết áp hạ kali máu là một thể lâm sàng cần đặc biệt lưu ý. Người bệnh sẽ khó kiểm soát huyết áp và dễ gặp các biến cố nguy hiểm như:

  • Đột quỵ.
  • Rối loạn nhịp, liệt 2 chi dưới đột ngột do hạ kali máu.

Biến chứng của tăng huyết áp ác tính

Tăng huyết áp ác tính có thể gây nhiều biến chứng nặng nề lên ba cơ quan chính yếu là:

  1. Tim mạch:
    • Phì đại thất trái.
    • Suy tim.
    • Bệnh mạch vành.
    • Phình động mạch chủ.
    • Loạn nhịp.
    • Đột tử.
  2. Thận:
    • Suy thận.
  3. Não:
    • Đột quỵ (nhồi máu não, xuất huyết não, xuất huyết dưới màng nhện).

Tăng huyết áp còn là nguyên nhân đưa đến hội chứng chuyển hóa, nguy cơ của tiểu đường, bệnh mạch vành, đột quỵ, tổn hại thị lực, giảm sút trí tuệ. Huyết áp càng cao thì nguy cơ xảy ra biến chứng càng lớn.

Điều trị tăng huyết áp ác tính

Tăng huyết áp ác tính cần được chăm sóc y tế càng sớm càng tốt để giảm huyết áp xuống mức lý tưởng một cách an toàn và tránh các biến chứng nguy hiểm.

Phương pháp điều trị thường được sử dụng là dùng thuốc kiểm soát huyết áp đường tĩnh mạch, giúp thuốc phát huy tác dụng ngay lập tức. Quá trình điều trị diễn ra trong phòng cấp cứu, sau đó chuyển sang phòng chăm sóc đặc biệt. Khi huyết áp ổn định, bác sĩ sẽ kê toa thuốc uống kiểm soát huyết áp để bạn có thể ổn định mức độ huyết áp tại nhà.

Nếu được chẩn đoán tăng huyết áp ác tính, bạn cần tuân thủ theo tất cả khuyến nghị từ bác sĩ, bao gồm thường xuyên tái khám để theo dõi huyết áp và sử dụng thuốc kiểm soát huyết áp đúng liều lượng.

Phòng ngừa cơn tăng huyết áp ác tính

Nếu bạn bị tăng huyết áp, điều quan trọng là phải kiểm tra huyết áp thường xuyên và duy trì một lối sống lành mạnh. Dưới đây là một số biện pháp giúp hỗ trợ hạ huyết áp mà bạn có thể tự áp dụng:

  • Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh: Sử dụng chế độ ăn uống dành cho người tăng huyết áp (DASH) bao gồm trái cây, rau quả, các sản phẩm từ sữa ít béo, thực phẩm giàu kali và ngũ cốc nguyên hạt; tránh và hạn chế các chất béo bão hòa.
  • Hạn chế sử dụng muối: Dùng dưới 1,5g mỗi ngày nếu bạn trên 50 tuổi hoặc mắc bệnh tiểu đường, tăng huyết áp hay các bệnh lý mạn tính. Những thực phẩm chế biến sẵn luôn có hàm lượng muối rất cao.
  • Tập thể dục: Tối thiểu 30 phút mỗi ngày.
  • Giảm cân nếu thừa cân.
  • Tập yoga, thiền định để quản lý căng thẳng.
  • Bỏ hút thuốc lá.
  • Hạn chế đồ uống có cồn.
  • Theo dõi huyết áp tại nhà.

Các câu hỏi phổ biến liên quan đến tăng huyết áp ác tính

1. Tăng huyết áp ác tính khác gì so với tăng huyết áp thông thường?

Trả lời:

Tăng huyết áp ác tính là một dạng nghiêm trọng của tăng huyết áp gây tổn thương cơ quan đích, khác với tăng huyết áp thông thường là không có triệu chứng rõ ràng.

Giải thích:

Tăng huyết áp ác tính cần được điều trị ngay lập tức bằng thuốc tiêm tĩnh mạch và sự theo dõi y tế kỹ lưỡng, trong khi tăng huyết áp thông thường có thể được kiểm soát bằng thuốc uống và thay đổi lối sống. Áp lực huyết nhanh chóng gây tổn thương cơ quan nội tạng như não, tim, mắt và thận, và nếu không chữa trị kịp thời có thể dẫn đến những biến chứng nặng nề và đe dọa tính mạng.

Hướng dẫn:

Nếu bạn hoặc người thân có dấu hiệu bất thường về huyết áp, như tầm nhìn bị mờ, đau đầu dữ hội, đau ngực, khó thở, tê yếu cơ, hãy đến bệnh viện ngay lập tức để được cấp cứu và điều trị kịp thời. Luôn kiểm tra huyết áp định kỳ và tuân thủ đúng liều lượng thuốc và chỉ dẫn của bác sĩ.

2. Những ai dễ bị tăng huyết áp ác tính?

Trả lời:

Những người có tiền sử bị cao huyết áp, thường xuyên hút thuốc lá, nam giới, người bị rối loạn chức năng thận hoặc suy thận, và bà bầu bị tiền sản giật thường gặp ở tuần thứ 20 là những đối tượng dễ bị tăng huyết áp ác tính.

Giải thích:

Những người bệnh cao huyết áp không kiểm soát tốt huyết áp của mình hoặc không tuân thủ điều trị có nguy cơ cao chuyển biến thành tăng huyết áp ác tính. Rối loạn chức năng thận hoặc suy thận cũng làm tăng huyết áp nghiêm trọng và dẫn đến các tổn thương cơ quan đích. Ngoài ra, việc sử dụng các loại thuốc như cocaine, amphetamine, thuốc ngừa thai, hoặc thuốc ức chế monoamin oxydase cũng là nguyên nhân góp phần.

Hướng dẫn:

Nếu bạn thuộc nhóm nguy cơ này, hãy thực hiện kiểm tra sức khỏe định kỳ, tuân thủ chỉ định điều trị của bác sĩ và tìm cách giảm thiểu các yếu tố nguy cơ như giữ một lối sống lành mạnh, bỏ thuốc lá và hạn chế sử dụng các loại thuốc gây ảnh hưởng đến huyết áp.

3. Làm thế nào để kiểm soát và phòng ngừa tăng huyết áp ác tính?

Trả lời:

Để kiểm soát và phòng ngừa tăng huyết áp ác tính, hãy thường xuyên kiểm tra huyết áp, tuân thủ điều trị của bác sĩ, áp dụng lối sống lành mạnh và duy trì chế độ ăn uống hợp lý.

Giải thích:

Kiểm tra huyết áp đều đặn giúp sớm phát hiện bất kỳ sự thay đổi nào trong áp lực huyết, từ đó điều chỉnh điều trị kịp thời. Tuân thủ theo toa thuốc của bác sĩ và không tự ý ngừng hoặc thay đổi liều thuốc là điều cần thiết để giữ huyết áp ổn định. Một lối sống lành mạnh bao gồm chế độ ăn uống giàu trái cây, rau quả, thực phẩm ít béo, thực phẩm giàu kali và ngũ cốc nguyên hạt, cùng với việc tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày giúp kiểm soát tốt huyết áp.

Hướng dẫn:

Để kiểm soát tốt huyết áp, bạn nên:

  • Kiểm tra huyết áp tại nhà thường xuyên.
  • Tuân thủ liều thuốc và chỉ dẫn của bác sĩ.
  • Thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh như DASH, hạn chế muối, chất béo bão hòa và các loại đồ uống có cồn.
  • Duy trì thói quen tập thể dục.
  • Thực hiện các biện pháp giảm căng thẳng như yoga và thiền định.
  • Bỏ hút thuốc lá.

Kết luận và khuyến nghị

Kết luận

Tăng huyết áp ác tính là một tình trạng nguy hiểm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến các cơ quan quan trọng như não, tim, mắt, và thận. Đây là một bệnh lý cần được cấp cứu và điều trị kịp thời để tránh những biến chứng nặng nề có thể đe dọa tính mạng. Thông qua việc kiểm tra huyết áp thường xuyên, tuân thủ điều trị, và duy trì lối sống lành mạnh, bạn có thể kiểm soát và phòng ngừa bệnh hiệu quả.

Khuyến nghị

Để phòng ngừa và kiểm soát tốt tăng huyết áp ác tính, hãy:

  • Thường xuyên kiểm tra huyết áp và tuân thủ các chỉ dẫn của bác sĩ.
  • Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, hạn chế muối và các chất béo bão hòa.
  • Tập thể dục thường xuyên và giảm cân nếu cần.
  • Tránh căng thẳng, hút thuốc lá và hạn chế đồ uống có cồn.
  • Kiểm tra sức khỏe định kỳ và điều trị kịp thời nếu có những dấu hiệu bất thường.

Tài liệu tham khảo

  1. World Health Organization (WHO). (https://www.who.int)
  2. Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec. (https://www.vinmec.com)
  3. Nguyễn Văn Dương, Bác sĩ Tim mạch can thiệp tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Central Park.