Đọc nhanh và đánh giá: Ung thư da có nguy hiểm không? Ảnh hưởng đến sức khỏe như thế nào? – Theo Tâm Anh Hospital

Bệnh ung thư da có nguy hiểm không phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau như thời điểm chẩn đoán bệnh, loại ung thư, phương pháp điều trị và khả năng đáp ứng điều trị. Nhìn chung, ung thư da (không phải ung thư hắc tố) không quá nguy hiểm, có thể điều trị dứt điểm hoàn toàn nếu phát hiện ở giai đoạn sớm.

Giải đáp thắc mắc: Ung thư da là gì?

Ung thư da là một bệnh lý ung thư ác tính, xuất hiện do các tế bào da phát triển, phân chia mất kiểm soát. Ung thư da có thể khởi phát từ tầng biểu bì ngoài cùng bao gồm các tế bào sừng, hoặc lớp bên trong như tế bào đáy, tế bào hắc tố (melanocyte). (1)

Thông thường, các tế bào da chết đi và bị tróc ra. Những tế bào da non được đẩy lên trở thành tầng biểu bì trưởng thành trên da, thay thế cho lớp tế bào da đã chết trước đó. Tuy nhiên một số nguyên nhân khiến quá trình này không diễn ra như trình tự bình thường, dẫn đến các tổ chức da sắp xếp bất thường, gây ung thư da.

Tia cực tím được cho là yếu tố chính liên quan đến ung thư da. Tia cực tím có thể đi xuyên qua da, gây tổn thương các tế bào da làm xuất hiện tàn nhang, vết nhăn…

Ung thư da gồm 3 loại thường gặp nhất: ung thư biểu mô tế bào đáy (BCC), ung thư biểu mô tế bào vảy (SCC) và ung thư hắc tố (melanoma), trong đó ung thư biểu mô tế bào đáy và ung thư biểu mô tế bào vảy là hai loại ung thư thường gặp nhất. May mắn đây là hai loại ung thư có tốc độ phát triển chậm, tiên lượng điều trị và phục hồi rất tốt, đặc biệt nếu phát hiện và can thiệp điều trị sớm. Trong khi đó ung thư hắc tố da có tiên lượng điều trị kém hơn, có thể ảnh hưởng sâu đến các tầng da và nguy cơ di căn các cơ quan đến phát hiện muộn. (2)

Ung thư da có nguy hiểm không?

Ung thư da không phải ung thư hắc tố là một dạng ung thư phổ biến, có thể phát hiện sớm và điều trị triệt căn. Tiên lượng điều trị và phục hồi đối với ung thư da tương đối cao, hơn 95 % bệnh nhân có thể sống thêm 5 năm trở lên kể từ thời điểm chẩn đoán bệnh. Ung thư da có tỷ lệ tử vong thấp nhưng vẫn có trường hợp tử vong do không can thiệp các phương pháp điều trị phù hợp kịp thời. Do đó, bệnh nhân tránh chủ quan và tuân thủ phác đồ điều trị, tư vấn từ bác sĩ chuyên khoa ung bướu.

Ngược lại, ung thư hắc tố da có tiên lượng điều trị xấu hơn đối với ung thư da không hắc tố. Tiên lượng sống bệnh nhân ung thư hắc tố có thể dao động 30 % đối với trường hợp đã di căn xa.

Dấu hiệu ung thư da giai đoạn đầu thường là những nốt ban đỏ, sần nổi trên bề mặt da, màu đỏ, hồng hoặc nâu. Có thể ở dạng nốt, bờ bất đối xứng, bong vảy hoặc giống các bệnh lý như viêm da, vẩy nến, eczema… Ở giai đoạn tiến triển, ung thư có thể có những nốt sần sáng, có thể trong suốt kèm các nốt nhỏ hoặc rỉ máu, mao mạch lông giãn nở, loét và sưng… Ngoài ra nhiều trường hợp xuất hiện các vết sần cứng hoặc xơ hóa trên da, có thể lở loét vào giai đoạn cuối.

Ảnh hưởng của ung thư da đến sức khỏe như thế nào?

Một số ảnh hưởng, biến chứng của ung thư da đối với sức khỏe có thể xảy ra như:

• Sẹo: Điều trị ung thư da có thể để lại một số vết sẹo. Đối với ung thư biểu mô tế bào đáy và ung thư biểu mô tế bào vảy, các phương pháp điều trị có thể được chỉ định gồm tia laser, liệu pháp đông lạnh (áp lạnh), bôi kem hoặc liệu pháp quang động. Đối với phương pháp phẫu thuật, mức độ để lại sẹo có thể cao hơn so với các phương pháp khác.

Khu vực quanh mắt, mũi, môi, bàn tay, bàn chân và cơ quan sinh dục là những khu vực có nguy cơ cao bị sẹo.

• Tăng hoặc giảm sắc tố: Các mảng da sẫm hoặc nhạt màu hơn màu da xung quanh do vùng da đó không thể phục hồi. Bác sĩ khuyến nghị sau điều trị, người bệnh nên tiếp tục thoa kem chống nắng ngay cả khi vết sẹo đã lành.
• Độ căng và kết cấu da: Khu vực khối u cũ sau điều trị có thể căng và cứng hơn, mạch máu và cấu trúc da có thể thay đổi.
• Phù bạch huyết: Tình trạng sưng tấy ở tay và chân có thể xảy ra do nạo vét, cắt bỏ hạch bạch huyết bị tổn thương. Sự tắc nghẽn trong hệ bạch huyết khiến dịch bạch huyết không thể lưu thông tốt, dẫn đến hiện tượng phù bạch huyết.
• Nhiễm trùng sau phẫu thuật: Hầu hết trường hợp nhiễm trùng xảy ra trong vòng 30 ngày sau phẫu thuật. Các vết mủ hoặc vết thương đau, ửng đỏ hoặc nóng rát. Bác sĩ khuyến nghị vệ sinh sạch vết thương và có thể bôi thêm các loại kem dưỡng vết thương theo tư vấn của bác sĩ
• Tê nhức: Cảm giác tê nhức, ngứa ran và đau đớn có thể xảy ra do dây thần kinh bị tổn thương.
• Tổn thương cơ, dây thần kinh và xương: Một số trường hợp ung thư hắc tố xâm lấn sâu và ảnh hưởng đến các cơ, mô, cơ quan quan trọng khác của cơ thể.
• Di căn: Ung thư hắc tố da có nguy cơ di căn các cơ quan khác cao hơn so với các loại ung thư da không phải hắc tố. U hắc tố ác tính có thể xâm lấn hạch bạch huyết lân cận cho đến các cơ quan khác như phổi, gan, xương, não…
• Ảnh hưởng tinh thần: Bệnh nhân ung thư da có thể lo lắng, căng thẳng và trầm cảm do nhận tin chẩn đoán ung thư. Gia đình nên giải thích, động viên tinh thần người bệnh để họ bình tĩnh và thoải mái trong suốt quá trình điều trị.

Ung thư da sống được bao lâu?

Đối với trường hợp ung thư da không phải u hắc tố ác tính, hầu hết bệnh nhân ung thư da có thể sống sau 5 năm kể từ thời điểm chẩn đoán bệnh. Cụ thể, đối với bệnh nhân ung thư biểu mô tế bào đáy (BCC), tỷ lệ sống thêm tương đối sau 5 năm kể từ thời điểm phát hiện bệnh là 100%. Điều này đồng nghĩa tất cả các trường hợp ung thư biểu mô tế bào đáy đều sống sót qua 5 năm. Đối với bệnh nhân ung thư biểu mô tế bào vảy (SCC), tỷ lệ sống thêm sau 5 năm kể từ thời điểm chẩn đoán ung thư là 95%. Nhìn chung tiên lượng sống và điều trị đối với bệnh nhân ung thư da là rất khả quan. (3)

Xem thêm: Ung thư da sống được bao lâu? Tiên lượng từng giai đoạn bệnh.

Đối với trường hợp bệnh nhân mắc ung thư da tế bào Merkel, tiên lượng sống thêm sau 5 năm nếu phát hiện và điều trị sớm là 75% . Nếu ung thư xâm lấn hạch bạch huyết lân cận hoặc các mô xung quanh, tỷ lệ này giảm còn 61% và tiên lượng sống thêm 5 năm đối với bệnh nhân ung thư tế bào Merkel giảm còn 24% nếu phát hiện bệnh ở giai đoạn muộn.

Ung thư hắc tố chỉ chiếm 1% các trường hợp ung thư da, tuy nhiên đây là nguyên nhân chính gây tử vong ở hầu hết các trường hợp ung thư. Mỗi năm tại Hoa Kỳ, ước tính có khoảng 100.000 trường hợp mắc mới ung thư hắc tố. Tại Việt Nam, theo số liệu thống kê từ GLOBOCAN 2020 , có khoảng 193 trường hợp mắc ung thư sắc tố da được ghi nhận.

Đối với trường hợp ung thư da hắc tố, hơn 99%  bệnh nhân có thể sống thêm sau 5 năm nếu phát hiện và điều trị ung thư giai đoạn khu trú. Tiên lượng sống 5 năm giảm còn 71% nếu ung thư lan rộng sang các mô và hạch bạch huyết lân cận và tiên lượng sống giảm còn 32% nếu tế bào ung thư di căn các cơ quan xa.

Cách phòng ngừa ung thư da

Nhiều yếu tố được cho có liên quan đến các tác nhân gây ung thư da. Mặc dù không có phương pháp nào có thể ngăn ngừa hoàn toàn ung thư, tuy nhiên các bác sĩ chuyên khoa ung bướu khuyến nghị một số cách có thể phòng ngừa ung thư da. (4)

• Giảm tiếp xúc tia cực tím: Để hạn chế tác hại của tia cực tím cần giảm thời gian tiếp xúc với ánh nắng Mặt Trời cũng như hạn chế tắm nắng.
  • Hạn chế tiếp xúc với ánh sáng Mặt Trời trong khoảng thời gian tia UV mạnh nhất (10-14 giờ), thậm chí hạn chế tiếp xúc đến 16 giờ nếu vào mùa cao điểm nắng nóng.
  • Che chắn cẩn thận, mặc quần áo bảo hộ, mũ rộng vành để che phần mặt, cổ, tai. Đối với những người làm việc ngoài trời, quần áo nên làm từ vải có hệ số chống tia cực tím (UPF) và kính râm.
  • Sử dụng kem chống nắng chống các tia bức xạ UVA và UVB, có chỉ số SPF 30 trở lên. Thoa kem liên tục cho toàn bộ cơ thể sau mỗi 2 giờ hoặc mỗi giờ nếu hoạt động dưới nước hoặc đổ mồ hôi.
  • Hạn chế tắm nắng trong thời gian dài. Chỉ nên phơi nắng khoảng 15 phút mỗi ngày vào buổi sáng để cơ thể tổng hợp vitamin D.
• Kiểm tra da thường xuyên: Chúng ta có thể tự kiểm tra da hoặc đến các bệnh viện chuyên khoa Da liễu, Ung bướu khám nếu phát hiện các dấu hiệu bất thường xuất hiện trên da.

Để đăng ký khám và điều trị ung thư da tại BVĐK Tâm Anh, bạn có thể liên hệ qua thông tin sau:

Nhìn chung, thắc mắc ung thư da có nguy hiểm không còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như loại ung thư, giai đoạn phát hiện bệnh, phương pháp điều trị… Ung thư da không phải hắc tố có tiên lượng điều trị và phục hồi tương đối khả quan so với các loại bệnh lý ung thư ác tính khác. Tuy nhiên, bệnh nhân không nên quá chủ quan, cần theo dõi và thực hiện theo các chỉ định của bác sĩ chuyên khoa ung bướu để điều trị hiệu quả ung thư da.