Đọc nhanh và đánh giá: Suy dinh dưỡng thể béo phì trẻ em: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị – Theo Tâm Anh Hospital

Suy dinh dưỡng là tình trạng bao gồm thừa dinh dưỡng và thiếu dinh dưỡng. Những người thiếu dinh dưỡng có thể bị sụt cân, mệt mỏi, thiếu hụt vitamin và khoáng chất. Người thừa dinh dưỡng có thể dẫn đến thừa cân, béo phì và thiếu hụt vi chất dinh dưỡng còn gọi là suy dinh dưỡng thể béo phì. Cả hai loại này đều có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng nếu không được kiểm soát kịp thời. Vậy suy dinh dưỡng thể béo phì là gì? Nguyên nhân, dấu hiệu nào cho thấy bệnh đang tiến triển, điều trị và phòng ngừa như thế nào?

Suy dinh dưỡng thể béo phì là gì?

Suy dinh dưỡng thể béo phì là tình trạng người bệnh dù nhìn bên ngoài thừa cân, cơ thể phát triển bình thường nhưng thực chất lại thiếu vitamin D và các chất dinh dưỡng, thiếu máu, còi xương. (1)

Suy dinh dưỡng ảnh hưởng người bệnh thế nào?

Suy dinh dưỡng là tình trạng thiếu một hoặc nhiều chất dinh dưỡng, làm suy giảm chức năng của các tế bào, mô, cơ quan trong cơ thể và có tác động xấu đến tình trạng sức khỏe.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cho rằng suy dinh dưỡng là mối đe dọa  đối với sức khỏe cộng đồng trên toàn thế giới và chiếm  20%–60% bệnh nhân nhập viện. Suy dinh dưỡng là gánh nặng về kinh tế cho người bệnh và xã hội. Nếu bệnh được phát hiện và điều trị sớm thì kết quả sẽ tốt và mức chi phí thấp. Suy dinh dưỡng là một yếu tố nguy cơ độc lập với tỷ lệ mắc bệnh và tử vong của bệnh nhân.

Theo WHO, béo phì là sự tích tụ mỡ vượt quá nhu cầu và khả năng thích ứng của cơ thể. Nguyên nhân gây béo phì có thể do nội tiết, di truyền,  trao đổi chất và lối sống thụ động bao gồm tiêu thụ nhiều thực phẩm, ít hoạt động thể lực. Béo phì làm tăng nguy cơ mắc các bệnh như bệnh tiểu đường, tăng huyết áp, ung thư (đặc biệt ung thư đại trực tràng), viêm xương khớp hoặc rối loạn lipid.

Thực tế, suy dinh dưỡng béo phì khó phát hiện để điều trị sớm.

Nguyên nhân trẻ bị suy dinh dưỡng thể béo phì

Sau đây là các nguyên nhân khiến cho trẻ bị suy dinh dưỡng thể béo phì:

• Trẻ hoàn toàn không được bú mẹ trong vòng 6 tháng đầu: canxi trong sữa mẹ rất dễ hấp thu. Đây là nguồn dinh dưỡng hết sức quý giá cho trẻ. Khi trẻ dùng sữa công thức sẽ mất đi cơ hội nhận các dưỡng chất thiết yếu từ sữa mẹ.
• Trẻ ít tiếp xúc với ánh nắng mặt trời: nhiều bậc phụ huynh cho rằng trẻ mới sinh không nên cho tắm nắng. Tuy nhiên, quan niệm này sai lầm bởi ánh nắng mặt trời giúp hấp thụ vitamin D tự nhiên. Nếu thiếu vitamin D dẫn đến tăng nguy cơ thiếu canxi khiến trẻ còi xương.
• Phụ huynh cho trẻ ăn dặm sớm (trước 5 tháng tuổi): điều này gây rối loạn chuyển hóa, làm trẻ khó hấp thụ canxi, ảnh hưởng đến sự phát triển của cơ thể.
• Chế độ ăn không cân đối khi thiếu hụt chất đạm và dư thừa năng lượng từ chất béo, đường. Ví dụ, trẻ ăn nhiều tinh bột từ cơm, thức ăn nhanh và nước ngọt.
• Lựa chọn sữa không phù hợp với trẻ.
• Năng lượng dư thừa sẽ tích trữ dưới dạng mỡ gây thừa cân, béo phì.

Dấu hiệu suy dinh dưỡng thể béo phì

Trẻ bị suy dinh dưỡng thể béo phì thường có những biểu hiện sau:

• Ngủ không yên giấc, hay quấy khóc, giật mình khi ngủ.
• Thóp mềm, chậm liền thóp.
• Hay ra mồ hôi trộm.
• Với trẻ dưới 1 tuổi sẽ có biểu hiện như chậm nói, chậm đi, mọc răng chậm.

Suy dinh dưỡng thể béo phì tuy không phải là bệnh đe dọa trực tiếp đến tính mạng người bệnh nhưng nếu không phát hiện kịp thời sẽ tác động tiêu cực đến tương lai của trẻ. Khi bệnh phát triển nghiêm trọng, trẻ sẽ mắc bệnh về tiêu hóa, hô hấp, còi xương,… làm biến dạng lồng ngực, lưng gù.

Điều trị suy dinh dưỡng thể béo phì

Có nhiều cách để điều trị suy dinh dưỡng thể béo phì. Qua thăm khám, bác sĩ sẽ đưa ra những phác đồ phù hợp với thể trạng từng người bệnh. Cụ thể:

• Bác sĩ sẽ thăm khám, đánh giá mức độ suy dinh dưỡng thể béo phì của trẻ. Đồng thời, kết hợp phân tích chỉ số nhân trắc để đưa ra chẩn đoán về tình trạng thể chất của trẻ. Từ đó bác sĩ sẽ lên phác đồ điều trị hợp lý, giúp trẻ nhanh chóng lấy lại sự cân bằng cho cơ thể.
• Việc điều chỉnh chế độ ăn uống cực kỳ quan trọng trong quá trình điều trị để bổ sung các chất dinh dưỡng quan trọng, ngăn nguy cơ suy dinh dưỡng thể béo phì cho trẻ.
• Nên bổ sung nhiều rau xanh và trái cây vào bữa ăn, đồng thời giảm thiểu các thực phẩm chế biến sẵn, nhiều chất béo,…
• Luyện tập thể dục thể thao đều đặn giúp cơ thể phát triển khỏe mạnh, cân đối: đạp xe, bơi lội, đạp xe, aerobic, cầu lông,….
• Nên cho trẻ tiếp xúc đủ với ánh nắng mặt trời để giúp tăng khả năng hấp thụ canxi cho cơ thể. Thời điểm thích hợp nhất để tắm nắng vào khoảng 7-8 giờ sáng.

Cách phòng tránh suy dinh dưỡng thể béo phì

Việc phòng tránh suy dinh dưỡng thể béo phì có thể được tiến hành từ khi mẹ mang thai đến khi trẻ đi học:

• Mẹ bầu nên bổ sung đầy đủ các nhóm chất dinh dưỡng thiết yếu trong suốt quá trình mang thai.
• Nửa giờ đầu sau khi chào đời cần cho trẻ bú sữa mẹ, giúp trẻ tận hưởng các dưỡng chất quý giá trong sữa non.
• Trong vòng 6 tháng đầu đời, trẻ sơ sinh nên bú sữa mẹ. Tùy theo từng trẻ, bác sĩ có thể tư vấn để trẻ tiếp tục dùng sữa mẹ cho đến năm 2 tuổi hoặc lâu hơn.
• Không cho trẻ dưới 6 tháng tuổi ăn dặm vì ăn dặm sớm góp phần tăng rủi ro suy dinh dưỡng thể béo phì. Thay đổi chế độ ăn dặm ăn dặm đa dạng để bổ sung đầy đủ dưỡng chất cho sự phát triển của trẻ.
• Trẻ dưới 3 tuổi cần được bổ sung đủ thực phẩm giàu chất béo, canxi, đạm, sắt,…

Chuyên khoa Nội tiết – Đái tháo đường là nơi quy tụ đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm chuyên khám và chẩn đoán các bệnh về nội tiết như béo phì, suy tuyến giáp, suy tuyến yên, suy tuyến thượng thận,… Đặc biệt, bác sĩ tư vấn và xây dựng thực đơn hàng tuần và hàng tháng, giúp người bệnh vừa có những bữa ăn ngon miệng mà lại cung cấp đầy đủ những dưỡng chất cần thiết cho cơ thể, nhanh chóng hồi phục sức khỏe và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Suy dinh dưỡng thể béo phì có thể chữa khỏi nếu được phát hiện kịp thời và can thiệp đúng cách. Người bệnh nên thực hiện đúng theo liệu trình được bác sĩ chỉ định để giảm bớt gánh nặng bệnh tật và mang lại hiệu quả điều trị tốt nhất.