Mở đầu
Lưỡi đóng một vai trò quan trọng trong việc giúp chúng ta nếm thức ăn, nói chuyện và duy trì sức khỏe răng miệng. Tuy nhiên, không phải lúc nào lưỡi cũng ở trạng thái bình thường. Một trong những tình trạng bất thường của lưỡi mà bạn có thể gặp phải là lưỡi dâu tây. Chứng lưỡi dâu tây có thể khiến lưỡi của bạn chuyển sang màu đỏ tươi và sưng to, giống như bề mặt của quả dâu tây. Điều này có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh lý khác nhau, từ dị ứng thực phẩm đến các bệnh lý nghiêm trọng hơn như sốt tinh hồng nhiệt hoặc hội chứng sốc nhiễm độc.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hiện tượng lưỡi dâu tây. Đây sẽ là một hướng dẫn giúp bạn nhận biết sớm và có biện pháp khắc phục khi gặp phải tình trạng này.
Nội dung từ các bài viết trên VietMek.com chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho lời khuyên, chẩn đoán hoặc điều trị y tế chuyên nghiệp. Vui lòng tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia y tế trước khi áp dụng bất kỳ thông tin nào từ bài viết này.
Tham khảo/Tham vấn chuyên môn:
Bài viết này có sự tham vấn từ Bác sĩ Nguyễn Thường Hanh, chuyên gia Nội khoa – Nội tổng quát tại Bệnh Viện Đa Khoa Tỉnh Bắc Ninh và được viết bởi tác giả Hoàng Oanh Nguyễn. Nguồn tham khảo bao gồm información từ các báo cáo y tế uy tín như Healthline, Mayo Clinic, và NCBI.
Lưỡi dâu tây là gì?
Lưỡi dâu tây là tình trạng lưỡi chuyển từ màu hồng nhạt sang màu đỏ tươi và sưng to. Nụ vị giác trên lưỡi to và đỏ, nằm rải rác trên bề mặt lưỡi khiến lưỡi có hình dạng như quả dâu tây. Đôi khi, lưỡi có thể chuyển sang màu trắng trong vài ngày trước khi đổi màu đỏ. Mặc dù nhìn khá gây sốc, lưỡi dâu tây không phải là một bệnh lý mà là triệu chứng của một số tình trạng hay bệnh lý khác. Khi nguyên nhân gây ra lưỡi dâu tây được xác định, việc chẩn đoán và điều trị thường trở nên đơn giản hơn.
Các nguyên nhân phổ biến gây ra triệu chứng lưỡi dâu tây
Nhiều yếu tố có thể gây ra triệu chứng lưỡi dâu tây. Tìm hiểu từng nguyên nhân và các triệu chứng riêng biệt của mỗi tình trạng có thể giúp bạn sớm nhận biết để đi khám và điều trị.
1. Sốt tinh hồng nhiệt (sốt Scarlet)
Sốt tinh hồng nhiệt là một bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn liên cầu nhóm A gây ra. Ban đầu, lưỡi của bệnh nhân có thể màu trắng rồi sau đó chuyển sang màu đỏ. Những triệu chứng khác bao gồm:
- Phát ban đỏ trên phần lớn cơ thể.
- Sốt cao.
- Đau họng.
- Đau đầu.
- Đau bụng.
- Mệt mỏi, buồn nôn, ăn không ngon.
Sốt tinh hồng nhiệt phổ biến hơn ở trẻ em từ 5 đến 15 tuổi.
2. Dị ứng thực phẩm hoặc thuốc
Bạn cũng có thể trải qua tình trạng này nếu dị ứng với thực phẩm hoặc loại thuốc nào đó. Các triệu chứng đi kèm bao gồm:
- Ngứa, chảy nước mắt.
- Phát ban.
- Ngứa miệng.
- Khó thở.
Trong trường hợp nghiêm trọng, dị ứng có thể gây ra sốc phản vệ, một hiện tượng đe dọa tính mạng.
3. Hội chứng sốc nhiễm độc (Toxic shock syndrome – TSS)
Hội chứng này là tình trạng nhiễm độc máu do vi khuẩn gây ra, mặc dù hiếm gặp nhưng rất nguy hiểm. Sốc nhiễm độc có thể xảy ra do sử dụng băng vệ sinh không đúng cách hoặc nhét gạc vào mũi để cầm máu. Các triệu chứng khác bao gồm:
- Sốt cao đột ngột.
- Buồn nôn, nôn mửa.
- Tiêu chảy.
- Đau đầu.
- Đau mỏi cơ, yếu cơ.
- Khát nước.
- Tim đập nhanh.
- Phát ban đỏ.
- Khó thở, chóng mặt, tụt huyết áp.
4. Bệnh Kawasaki
Bệnh này gây viêm mạch máu cấp tính, thường gặp ở trẻ dưới 5 tuổi và khó chẩn đoán do không có xét nghiệm đặc hiệu. Các triệu chứng bao gồm:
- Sốt cao liên tục.
- Mắt đỏ, có thể tiết dịch.
- Tay chân bị phù nề, đỏ tím, bong da.
- Phát ban toàn thân.
- Biến đổi khoang miệng như môi đỏ, lưỡi đỏ nổi gai.
5. Thiếu hụt vitamin
Thiếu vitamin B-12 và folate cũng có thể gây ra lưỡi dâu tây. Các triệu chứng phổ biến khác bao gồm mệt mỏi, yếu ớt, chóng mặt, vàng da, trí nhớ kém.
Các biến chứng liên quan đến lưỡi dâu tây
Mặc dù lưỡi dâu tây không gây rủi ro trực tiếp, nhưng nó có thể dẫn đến một số biến chứng từ các bệnh lý gây ra triệu chứng này. Ví dụ:
- Bệnh Kawasaki có thể gây tổn thương động mạch vành.
- Hội chứng sốc nhiễm độc có thể gây tổn thương nhanh chóng đến các cơ quan như tim, phổi, gan, thận.
- Sốt tinh hồng nhiệt có thể dẫn đến các biến chứng như viêm tai, viêm xoang, viêm phổi, sốt thấp khớp.
- Dị ứng thực phẩm hoặc thuốc nghiêm trọng có thể dẫn đến sốc phản vệ.
Phương pháp chẩn đoán và điều trị lưỡi dâu tây
Thông thường, không có phương pháp đặc hiệu dùng để chẩn đoán lưỡi dâu tây. Các biện pháp chẩn đoán và điều trị dựa trên triệu chứng đi kèm và nguyên nhân gây ra.
Phương pháp chẩn đoán
Bác sĩ có thể dựa trên tiền sử bệnh, thời điểm xảy ra các thay đổi của lưỡi, và các triệu chứng khác để chẩn đoán. Các xét nghiệm máu có thể được thực hiện nếu nghi ngờ thiếu vitamin, nhiễm khuẩn hoặc dị ứng.
Phương pháp điều trị
- Sốt tinh hồng nhiệt: Điều trị bằng kháng sinh.
- Dị ứng: Sử dụng thuốc kháng histamin.
- Bệnh Kawasaki: Sử dụng aspirin để giảm viêm, Globulin miễn dịch tiêm tĩnh mạch.
- Hội chứng sốc nhiễm độc: Nhập viện, dùng kháng sinh và truyền dịch nếu mất nước.
- Thiếu hụt vitamin: Bổ sung thực phẩm giàu vitamin B hoặc tiêm bổ sung B12.
Các câu hỏi phổ biến liên quan đến lưỡi dâu tây
1. Làm thế nào để biết tôi bị lưỡi dâu tây?
Trả lời:
Bạn có thể nhận biết tình trạng lưỡi dâu tây khi lưỡi của bạn chuyển từ màu hồng sang đỏ tươi và sưng to. Các nụ vị giác trên lưỡi có thể trở nên to và đỏ, tạo ra bề mặt giống như quả dâu tây.
Giải thích:
Lưỡi dâu tây thường là triệu chứng của một tình trạng sức khỏe tiềm ẩn, chẳng hạn như dị ứng, sốt tinh hồng nhiệt hoặc hội chứng sốc nhiễm độc. Bạn cũng có thể nhận thấy lưỡi của mình bị sưng lên và có màu đỏ hoặc trắng.
Hướng dẫn:
Nếu bạn nghi ngờ mình bị lưỡi dâu tây, bạn nên thăm khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Đừng tự điều trị tại nhà nếu không biết rõ nguyên nhân.
2. Lưỡi dâu tây có nguy hiểm không?
Trả lời:
Lưỡi dâu tây bản thân nó không nguy hiểm, nhưng các tình trạng gây ra lưỡi dâu tây có thể đe dọa sức khoẻ.
Giải thích:
Lưỡi dâu tây là triệu chứng của nhiều tình trạng sức khỏe khác nhau. Một số nguyên nhân có thể gây ra biến chứng nguy hiểm, chẳng hạn như sốt tinh hồng nhiệt có thể dẫn tới viêm tai, viêm xoang, hoặc hội chứng sốc nhiễm độc có thể gây tổn thương nhanh chóng các cơ quan.
Hướng dẫn:
Điều quan trọng là xác định được nguyên nhân gây ra lưỡi dâu tây và điều trị kịp thời để tránh các biến chứng nghiêm trọng. Nếu bạn có triệu chứng này, hãy thăm khám bác sĩ để được tư vấn và hướng dẫn điều trị.
3. Làm sao để phòng ngừa lưỡi dâu tây?
Trả lời:
Phòng ngừa lưỡi dâu tây cần dựa vào việc ngăn chặn các nguyên nhân gây ra tình trạng này.
Giải thích:
Để phòng ngừa lưỡi dâu tây, bạn cần thực hiện các biện pháp như: duy trì chế độ ăn uống cân đối, bổ sung đủ vitamin, tránh tiếp xúc với các tác nhân gây dị ứng, và duy trì vệ sinh răng miệng tốt.
Hướng dẫn:
- Chế độ ăn uống: Bổ sung đầy đủ vitamin B-12 và folate qua thực phẩm.
- Tránh dị ứng: Tránh các thực phẩm và thuốc bạn đã biết mình dị ứng.
- Vệ sinh răng miệng: Chải răng và lưỡi hàng ngày, khám răng định kỳ.
- Khám sức khỏe định kỳ: Thăm khám bác sĩ để phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe.
Kết luận và khuyến nghị
Kết luận
Lưỡi dâu tây là tình trạng lưỡi chuyển sang màu đỏ và sưng to, không phải là bệnh lý mà là triệu chứng của nhiều tình trạng sức khỏe khác nhau. Tình trạng này có thể do sốt tinh hồng nhiệt, dị ứng, hội chứng sốc nhiễm độc, bệnh Kawasaki hoặc thiếu hụt vitamin.
Khuyến nghị
Lưỡi dâu tây có thể chỉ là dấu hiệu của một vấn đề sức khỏe nhỏ, nhưng cũng có thể là triệu chứng của một căn bệnh nghiêm trọng hơn. Do đó, nếu bạn gặp tình trạng này, hãy đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị phù hợp. Hãy chú ý đến vệ sinh răng miệng, duy trì chế độ ăn uống cân đối và thăm khám sức khỏe định kỳ để phòng ngừa và phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn.
Tài liệu tham khảo
- Healthline. What Causes Strawberry Tongue? Truy cập ngày 13/04/2023 từ: Healthline
- Mayo Clinic. Kawasaki disease. Truy cập ngày 13/04/2023 từ: Mayo Clinic
- NCBI. Chronological changes in strawberry tongue in toxic shock syndrome toxin‐1–mediated Exanthematous Disease. Truy cập ngày 13/04/2023 từ: NCBI
- JOMOS. Strawberry tongue – a rare finding in anaemia. Truy cập ngày 13/04/2023 từ: JOMOS
- NHS. Scarlet fever. Truy cập ngày 13/04/2023 từ: NHS