Mở đầu
Tiểu đường, hay còn gọi là đái tháo đường, là một bệnh mãn tính rất phổ biến hiện nay, đặc biệt là trong các đô thị lớn. Khi mắc bệnh tiểu đường, cơ thể không thể sử dụng đường (glucose) một cách hiệu quả, dẫn đến tăng đường huyết. Điều này gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng như tổn thương tim, mạch máu, mắt, thận và thần kinh. Một trong những câu hỏi thường gặp và rất quan trọng là: Chỉ số đường huyết bao nhiêu thì cần uống thuốc ngay? Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về các chỉ số đường huyết, cách chẩn đoán và khi nào cần dùng thuốc để kiểm soát tình trạng bệnh.
Tham khảo/Tham vấn chuyên môn:
Bài viết này dựa trên sự tham vấn chuyên môn của Thạc sĩ – Bác sĩ CKI Hà Thị Ngọc Bích từ Khoa nội tiết, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh. Các hướng dẫn và số liệu được tham khảo từ các nguồn uy tín như Hiệp Hội Đái tháo đường Mỹ và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).
Nội dung từ các bài viết trên VietMek.com chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho lời khuyên, chẩn đoán hoặc điều trị y tế chuyên nghiệp. Vui lòng tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia y tế trước khi áp dụng bất kỳ thông tin nào từ bài viết này.
Khái niệm về Chỉ số Đường huyết và Các xét nghiệm liên quan
Khái niệm về chỉ số đường huyết và việc hiểu rõ các xét nghiệm liên quan đến tiểu đường là vô cùng cần thiết để theo dõi và quản lý bệnh. Đường huyết là lượng glucose trong máu tại một thời điểm nhất định, và được đo bằng các đơn vị mmol/L hoặc mg/dL.
Các xét nghiệm chính để xác định chỉ số đường huyết
Trong việc xác định tình trạng tiểu đường, có bốn xét nghiệm chính đang được sử dụng:
- Xét nghiệm đường huyết đói: Là xét nghiệm đo lượng glucose trong máu sau khi người bệnh đã nhịn ăn ít nhất 8 tiếng.
- Xét nghiệm đường huyết bất kỳ: Đo chỉ số đường huyết vào một thời điểm bất kỳ mà không cần chuẩn bị trước.
- Nghiệm pháp dung nạp glucose đường uống (OGTT): Người bệnh phải uống một dung dịch chứa glucose, sau đó đo đường huyết tại các thời điểm nhất định sau khi uống.
- Xét nghiệm HbA1c: Đo lượng đường gắn với hemoglobin trong máu, phản ánh mức đường huyết trung bình trong 2-3 tháng qua. Đơn vị tính của HbA1c là %.
Các chỉ số đường huyết cho biết thông tin gì?
Mọi người thường lo lắng khi nghe đến các chỉ số đường huyết, nhưng thực chất chúng cung cấp rất nhiều thông tin hữu ích về tình trạng sức khỏe:
- Đường huyết đói:
- Bình thường: dưới 5.6 mmol/L (dưới 100 mg/dL).
- Tiền tiểu đường: từ 5.6 đến 6.9 mmol/L (100-125 mg/dL).
- Đái tháo đường: từ 7.0 mmol/L trở lên (126 mg/dL trở lên).
- Đường huyết ngẫu nhiên:
- Đái tháo đường: từ 11.1 mmol/L trở lên (200 mg/dL trở lên).
- HbA1c:
- Bình thường: dưới 5.7%
- Tiền tiểu đường: từ 5.7% đến 6.4%
- Đái tháo đường: từ 6.5% trở lên
Kết quả của các xét nghiệm này là cơ sở để các bác sĩ chẩn đoán và quyết định phương án điều trị.
Lịch sự phát triển của bệnh tiểu đường và chỉ số cần lưu ý
Chỉ số đường huyết là một trong những yếu tố chính để xác định tình trạng tiền tiểu đường hoặc đái tháo đường. Nếu bị tiền tiểu đường, bạn có thể thay đổi lối sống và tăng cường hoạt động thể lực để đảo ngược lại tình trạng này. Tuy nhiên, trong một số trường hợp cụ thể đặc biệt như BMI ≥ 25 kg/m2 hoặc với những người có tiền sử đái tháo đường thai kỳ, rối loạn glucose máu lúc đói hoặc dung nạp glucose, cần cân nhắc việc sử dụng thuốc sớm.
Chỉ số đường huyết cụ thể cần lưu ý
- Đường huyết đói (FPG): ≥ 7.0 mmol/L
- HbA1c: ≥ 6.5%
- Đường huyết 2 giờ sau khi làm OGTT: ≥ 11.1 mmol/L
Việc quyết định có cần uống thuốc hay không còn tùy thuộc vào liệu pháp điều trị cá nhân, thói quen cuộc sống và cả các yếu tố khác như tuổi tác, bệnh nền đi kèm.
Lợi ích của việc sử dụng thuốc khi có chỉ số đường huyết cao
Việc sử dụng thuốc là một bước cần thiết khi các chỉ số đường huyết vượt ngưỡng cho phép và các biện pháp thay đổi lối sống không đủ hiệu quả. Thuốc sẽ giúp duy trì mức đường huyết ổn định, ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng và cải thiện chất lượng cuộc sống.
Metformin và lợi ích của nó
Metformin là loại thuốc hạ đường huyết được khuyến cáo sử dụng đầu tiên trong nhiều phác đồ điều trị bệnh tiểu đường type 2. Nó giúp giảm lượng glucose sản xuất bởi gan và cải thiện độ nhạy insulin của tế bào.
Các câu hỏi phổ biến liên quan đến chỉ số đường huyết
Dưới đây là một số câu hỏi phổ biến mà người bệnh thường gặp phải khi tìm hiểu về chỉ số đường huyết và biện pháp điều trị.
1. Chỉ số đường huyết bao nhiêu là bình thường?
Trả lời:
Chỉ số đường huyết bình thường là dưới 5.6 mmol/L (dưới 100 mg/dL) khi đo vào thời điểm đói.
Giải thích:
Để đánh giá liệu mức đường huyết của bạn có bình thường hay không, bạn cần làm xét nghiệm đường huyết đói. Nếu chỉ số này nằm trong khoảng từ 5.6 đến 6.9 mmol/L, bạn thuộc nhóm tiền tiểu đường, và nếu trên 7.0 mmol/L thì bạn đã mắc bệnh đái tháo đường.
Hướng dẫn:
Nếu bạn nghi ngờ về tình trạng đường huyết của mình, hãy thăm khám bác sĩ để được làm các xét nghiệm chính xác. Nên thực hiện lối sống lành mạnh, ăn uống cân đối và tập thể dục đều đặn để giữ mức đường huyết ổn định.
2. Những biến chứng của bệnh đái tháo đường là gì?
Trả lời:
Đái tháo đường có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng đến mắt, tim, thận và hệ thần kinh.
Giải thích:
Sự tăng đường huyết kéo dài có thể gây tổn thương cho mạch máu nhỏ và lớn, dẫn đến các biến chứng như bệnh tim mạch, suy thận, tăng huyết áp, tổn thương thần kinh và vấn đề về mắt như võng mạc tiểu đường.
Hướng dẫn:
Quản lý tốt đường huyết, huyết áp và cholesterol có thể giảm nguy cơ mắc các biến chứng. Hãy thăm khám bác sĩ thường xuyên và tuân thủ hướng dẫn điều trị của họ.
3. Có cần phải nhịn ăn trước khi làm xét nghiệm đường huyết không?
Trả lời:
Có, đối với xét nghiệm đường huyết đói, bạn cần nhịn ăn ít nhất 8 tiếng trước khi xét nghiệm.
Giải thích:
Xét nghiệm đường huyết đói được thực hiện khi bạn đã nhịn ăn để loại trừ ảnh hưởng của thực phẩm lưu lại từ bữa ăn gần nhất. Đây là cách giúp đo lường chính xác lượng glucose trong máu mà cơ thể sản xuất ra khi không có sự can thiệp từ bên ngoài.
Hướng dẫn:
Hãy thảo luận với bác sĩ khi nào bạn nên thực hiện xét nghiệm này. Trước khi đi xét nghiệm, nên nhịn ăn qua đêm và chỉ uống nước nếu cần.
Kết luận và khuyến nghị
Kết luận
Việc xác định chỉ số đường huyết bao nhiêu là cần uống thuốc rất quan trọng để ngăn ngừa và kiểm soát bệnh tiểu đường. Các chỉ số đường huyết và cách chẩn đoán sẽ được xác định thông qua các xét nghiệm cụ thể như đường huyết đói, OGTT và HbA1c. Nếu chỉ số đường huyết cao, cần thảo luận với bác sĩ về cách quản lý tình trạng của của bạn.
Khuyến nghị
Hãy kiểm tra đường huyết định kỳ và tuân thủ các phương án điều trị của bác sĩ. Quản lý lối sống, ăn uống lành mạnh và tập thể dục sẽ giúp duy trì mức đường huyết ổn định. Nếu được khuyến cáo sử dụng thuốc, hãy tuân thủ đúng liều lượng và lịch trình điều trị để đạt hiệu quả tốt nhất.
Tài liệu tham khảo
- Diabetes. https://www.who.int/health-topics/diabetes#tab=tab_1. Ngày truy cập 07/12/2023
- Hướng dẫn điều trị của ADA 2022 cho đái tháo đường type 2.
- Medication for type 2 diabetes. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK279506/. Ngày truy cập 07/12/2023
- Type 2 Diabetes. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/type-2-diabetes/diagnosis-treatment/drc-20351199. Ngày truy cập 07/12/2023
- Initial management of hyperglycemia in adults with type 2 diabetes mellitus. https://www.uptodate.com/contents/initial-management-of-hyperglycemia-in-adults-with-type-2-diabetes-mellitus. Ngày truy cập 07/12/2023