Chế độ ăn hợp lý cho người chạy thận nhân tạo: Những điều cần quan tâm ngay!

Mở đầu

Chạy thận nhân tạo là một phương pháp điều trị không thể thiếu đối với những bệnh nhân suy thận mạn tính. Tuy nhiên, để duy trì sức khỏe và chất lượng cuộc sống, chế độ ăn uống đóng vai trò cực kỳ quan trọng. Vấn đề đặt ra là người chạy thận nên ăn gì và làm sao để xây dựng một thực đơn hợp lý? Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về cách xây dựng chế độ ăn uống phù hợp cho người chạy thận nhân tạo, cùng những nguyên tắc cần tuân thủ. Lời khuyên từ các chuyên gia dinh dưỡng sẽ giúp bạn có cái nhìn toàn diện và sâu sắc hơn về vấn đề này.

Tham vấn/Tham khảo chuyên môn:

Trong bài viết này, thông tin và lời khuyên được tham khảo từ nhiều nguồn uy tín bao gồm National Kidney Foundation, NIDDK, và UNC Kidney Center. Ngoài ra, bài viết cũng lấy ý kiến từ Bác sĩ Nguyễn Thường Hanh, chuyên gia Nội khoa – Nội tổng quát tại Bệnh Viện Đa Khoa Tỉnh Bắc Ninh.

Nguyên tắc xây dựng chế độ ăn cho người chạy thận nhân tạo

Tuân thủ nguyên tắc dinh dưỡng cơ bản

Một chế độ ăn uống dành cho bệnh nhân chạy thận không chỉ nhằm duy trì sức khỏe mà còn hỗ trợ quá trình điều trị diễn ra hiệu quả. Dưới đây là những nguyên tắc cần tuân thủ:

• Đảm bảo đủ năng lượng (calo) hàng ngày: Nhu cầu năng lượng của mỗi người là khác nhau, phụ thuộc vào yếu tố như tuổi tác, giới tính, và khối lượng cơ thể. Bệnh nhân cần cung cấp đủ năng lượng để duy trì cơ thể khỏe mạnh.
• Bổ sung đủ protein: Người chạy thận thường mất nhiều protein thông qua dịch lọc máu, do đó cần bổ sung đạm đủ để phòng tránh tình trạng giảm cân và hao mòn cơ bắp.
• Hạn chế phosphat: Mức phosphat trong máu cao có thể gây yếu xương và các vấn đề khác. Cần tránh các thực phẩm chứa nhiều phosphat như sữa, pho mát, và thịt hộp.
• Hạn chế natri: Natri có thể làm tăng huyết áp và gây các vấn đề về tim mạch. Cần giảm lượng muối và các sản phẩm chế biến sẵn chứa nhiều natri.
• Kiểm soát lượng kali: Lượng kali cao có thể gây nguy hiểm cho người chạy thận. Cần tránh thực phẩm như cà chua, nước trái cây, và các sản phẩm từ dừa.
• Hạn chế nước: Chức năng thận suy giảm dẫn đến giảm lượng nước tiểu, gây phù chân và cao huyết áp. Cần kiểm soát lượng nước nhập vào cơ thể.

Khuyến khích người bệnh nên tuân thủ các nguyên tắc trên để hỗ trợ quá trình điều trị và duy trì sức khỏe.

Một số gợi ý thực đơn cho người chạy thận nhân tạo

Để dễ dàng hơn trong việc xây dựng chế độ ăn uống hợp lý, dưới đây là một số gợi ý thực đơn dành cho người chạy thận nhân tạo:

Thực đơn số 1

Thực đơn này cung cấp khoảng 1800 kcal năng lượng và 70g protein mỗi ngày. Gồm các món ăn sau:

• Bữa sáng: Phở xào thịt bò (180g bánh phở, 35g thịt bò, 100g rau cải ngọt, 2 thìa dầu ăn).
• Bữa trưa: Cơm thịt luộc ăn với nem rán (120g gạo tẻ, 60g thịt luộc, 1 cái nem rán, 150g rau cải luộc, 1 thìa dầu ăn).
• Bữa xế: 70g nho (tương đương 7 quả cỡ trung bình).
• Bữa tối: Cơm thịt rim với chả lá lốt (120g gạo tẻ, 50g thịt rim, 1 cái chả lá lốt 20g thịt, 100g bí xanh luộc).

Tổng lượng thực phẩm cần thiết: 240g gạo tẻ, 180g bánh phở, 250g thịt, 300g rau xanh, 70g quả ngọt, 17ml dầu ăn, 3-4g muối.

Thực đơn số 2

Gợi ý thực đơn này cung cấp khoảng 1600 kcal năng lượng và 60g protein mỗi ngày:

• Bữa sáng: Miến xào thịt nạc (60g miến, 30g thịt nạc, 100g cải ngọt, 2 thìa dầu ăn).
• Bữa trưa: Cơm thịt luộc tôm rang ăn kèm bắp cải luộc (100g gạo tẻ, 30g thịt luộc, 30g tôm rang, 100g bắp cải luộc, ½ thìa dầu ăn).
• Bữa xế: 100g xoài chín.
• Bữa tối: Cơm cá trắm sốt ăn cùng thịt bằm và củ cải luộc (100g gạo tẻ, 80g cá trắm sốt, 20g thịt băm, 100g củ cải luộc, 1,5 thìa dầu ăn).

Tổng lượng thực phẩm cần thiết: 200g gạo tẻ, 60g miến, 50g thịt nạc, 60g tôm đồng, 80g cá trắm, 200g rau xanh, 100g hoa quả, 20ml dầu ăn, 3-4g muối.

Để bổ sung dinh dưỡng, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ về việc sử dụng thêm các loại viên uống bổ sung vitamin và khoáng chất.

Các câu hỏi phổ biến liên quan đến chế độ ăn cho người chạy thận nhân tạo

1. Tại sao người chạy thận nhân tạo cần hạn chế nước?

Trả lời:

Người chạy thận nhân tạo cần hạn chế lượng nước nhập vào cơ thể để tránh tình trạng phù nề, cao huyết áp và giảm gánh nặng cho tim.

Giải thích:

Chức năng thận suy giảm dẫn đến khả năng lọc nước của cơ thể bị hạn chế. Điều này dẫn đến tình trạng tích trữ nước trong cơ thể, gây nên các triệu chứng như phù chân, khó thở và cao huyết áp. Khi lượng nước tích trữ quá nhiều, việc chạy thận sẽ không thể loại bỏ hoàn toàn nước thừa, từ đó gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.

Hướng dẫn:

Để kiểm soát lượng nước nhập vào cơ thể, người bệnh nên:

• Giới hạn lượng nước uống hàng ngày, bao gồm cả nước lọc, nước ép trái cây và dịch truyền.
• Tránh các loại thực phẩm chứa nhiều nước như súp, canh.
• Sử dụng các thực phẩm ít nước và kiểm soát lượng muối ăn giảm để giảm cảm giác khát.

2. Tại sao người chạy thận nhân tạo cần ăn ít kali?

Trả lời:

Người chạy thận nhân tạo cần hạn chế tiêu thụ các thực phẩm chứa nhiều kali để tránh tình trạng tăng kali máu, một vấn đề có thể đe dọa tính mạng.

Giải thích:

Khi thận không thể lọc kali hiệu quả, mức kali trong máu sẽ tăng lên, làm giảm chức năng tim và gây ra các triệu chứng như mệt mỏi, yếu cơ, và nghiêm trọng nhất là gây loạn nhịp tim. Điều này có thể dẫn đến các hậu quả nghiêm trọng và thậm chí đe dọa tính mạng.

Hướng dẫn:

Một số biện pháp để hạn chế lượng kali trong chế độ ăn:

• Tránh thực phẩm giàu kali như cà chua, dưa chuột, nước dừa, và các sản phẩm từ sữa.
• Hạn chế sử dụng các loại gia vị và nước sốt đóng chai, chứa nhiều kali.
• Tham khảo ý kiến bác sĩ về danh sách các thực phẩm nên và không nên ăn.

3. Lượng đạm cần thiết cho người chạy thận nhân tạo là bao nhiêu?

Trả lời:

Người chạy thận nhân tạo cần bổ sung khoảng 1.2 – 1.5g protein/kg trọng lượng cơ thể mỗi ngày để đảm bảo đủ lượng đạm cần thiết.

Giải thích:

Người chạy thận thường mất nhiều protein qua quá trình lọc máu, do đó cần bổ sung thêm protein để duy trì sức khỏe và tránh tình trạng suy dinh dưỡng. Protein đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng và duy trì các mô cơ bắp, hỗ trợ hệ miễn dịch và các chức năng thiết yếu khác của cơ thể.

Hướng dẫn:

Để đảm bảo đủ lượng đạm trong thực đơn hàng ngày, người bệnh nên:

• Chọn các nguồn protein chất lượng cao như thịt bò, cá, thịt gia cầm, và trứng.
• Tránh các thực phẩm giàu protein nhưng cũng nhiều kali và phosphat như đậu, quả hạch, và hạt.
• Tham khảo ý kiến bác sĩ về việc sử dụng thêm các sản phẩm bổ sung protein nếu cần thiết.

Kết luận và khuyến nghị

Kết luận

Việc xây dựng thực đơn hợp lý cho người chạy thận nhân tạo là rất quan trọng để giúp duy trì sức khỏe và hỗ trợ quá trình điều trị. Các nguyên tắc chính bao gồm đảm bảo đủ năng lượng, bổ sung đủ protein, hạn chế phosphat, natri, kali, và kiểm soát lượng nước uống. Chế độ ăn phù hợp không chỉ giúp cải thiện chất lượng cuộc sống mà còn hỗ trợ quá trình điều trị hiệu quả hơn.

Khuyến nghị

Người chạy thận nhân tạo cần tuân thủ các nguyên tắc dinh dưỡng đã được đề cập trong bài viết để duy trì sức khỏe tốt. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn chuyên sâu và phù hợp với tình trạng sức khỏe của mình. Hy vọng rằng những thông tin trên sẽ giúp bạn xây dựng được chế độ ăn uống hợp lý và cải thiện chất lượng cuộc sống.

Cảm ơn bạn đã đọc bài viết. Chúc bạn sức khỏe và thành công trong việc chăm sóc sức khỏe của bản thân.

Tài liệu tham khảo

• Eating & Nutrition for Hemodialysis | NIDDK
• Dietary Guidelines for Adults Starting on Hemodialysis | National Kidney Foundation
• Eating Right for Dialysis Patients – The National Kidney Foundation (NKF) Singapore
• Nutrition and Hemodialysis | UNC Kidney Center
• Nutrition and Hemodialysis | National Kidney Foundation
• Thực đơn dinh dưỡng dành cho người bệnh suy thận mạn lọc máu chu kỳ