Cách nào giúp bạn cân bằng cảm xúc sau khi vượt qua ung thư vú giai đoạn sớm?

Mở đầu

Ung thư vú là một trong những bệnh lý phổ biến và gây nhiều lo lắng cho phụ nữ trên toàn thế giới. Sau khi trải qua cuộc chiến với bệnh và vượt qua giai đoạn sớm, một thách thức mới lại xuất hiện: làm thế nào để cân bằng cảm xúc và tái hòa nhập cuộc sống hằng ngày. Những cảm xúc như lo lắng, trầm cảm, căng thẳng là những vấn đề không thể tránh khỏi. Vậy, làm thế nào để người bệnh cảm thấy thoải mái và tự tin hơn sau cuộc chiến này? Bài viết dưới đây sẽ cung cấp những thông tin hữu ích và kinh nghiệm giúp bạn tìm thấy sự ổn định tâm lý, từ đó nâng cao chất lượng cuộc sống sau điều trị.

Tham khảo/Tham vấn chuyên môn:

Bài báo này chủ yếu tham khảo thông tin từ Mạng lưới Ung thư vú Việt Nam và các nghiên cứu khác nhau như của Viện Ung thư quốc gia Mỹ (NCI), cùng nhiều tạp chí y khoa uy tín. Những nguồn này giúp cung cấp cái nhìn sâu sắc và các phương pháp can thiệp tâm lý phù hợp cho người bệnh.

Các vấn đề về sức khỏe tinh thần sau điều trị ung thư vú

Rối loạn trầm cảm và lo âu

Ung thư vú không chỉ ảnh hưởng đến thể chất mà còn tác động mạnh mẽ đến tâm lý của người bệnh. Theo một số nghiên cứu, cứ 10 bệnh nhân mắc bệnh ung thư vú thì có tới 4 người trải qua trạng thái lo lắng hoặc trầm cảm. Các giai đoạn trước và sau phẫu thuật đều có thể làm gia tăng tỷ lệ này:

1. Tỷ lệ cao trầm cảm và lo âu:
   • Trong năm đầu tiên sau chẩn đoán, tỷ lệ trầm cảm cao nhất.
   • Các triệu chứng trầm cảm thường giảm dần sau một năm.
2. Áp lực từ việc thay đổi cơ thể:
   • Những biến đổi về hình ảnh cơ thể sau khi phẫu thuật như mất mát mô vú, rụng tóc gây ra nhiều lo lắng và trầm cảm.

Ví dụ, một bệnh nhân sau khi phẫu thuật đã chia sẻ rằng, cô cảm thấy mình không còn là chính mình nữa và luôn gặp khó khăn trong việc chấp nhận cơ thể mới.

Tự tử

Tự tử là một mối lo ngại đáng kể đối với bệnh nhân ung thư vú, đặc biệt là những người đang phải đối mặt với trầm cảm không được điều trị và thiếu hỗ trợ xã hội.

1. Nguyên nhân chính dẫn đến tự tử:
   • Đau đớn không kiểm soát
   • Trầm cảm không được điều trị
   • Hỗ trợ xã hội không đầy đủ

Ví dụ, một bệnh nhân cảm thấy tuyệt vọng vì không có sự hỗ trợ từ gia đình và bạn bè, đã từng nghĩ đến việc kết thúc cuộc đời mình để chấm dứt những cơn đau cả về thể xác lẫn tâm hồn.

Các phương pháp giúp ổn định tâm lý sau điều trị ung thư vú

Can thiệp dựa trên chánh niệm

Can thiệp dựa trên chánh niệm đã được chứng minh là một công cụ hiệu quả giúp giảm căng thẳng và lo lắng cho bệnh nhân ung thư vú. Các bài tập giúp bệnh nhân tập trung vào hiện tại và loại bỏ những suy nghĩ tiêu cực.

1. Tập yoga:
   • Tần suất: Từ một đến ba lần mỗi tuần
   • Thời lượng: Mỗi buổi kéo dài từ 60 đến 90 phút
   • Lợi ích: Cải thiện chứng trầm cảm, giảm căng thẳng, tăng chất lượng cuộc sống, giúp giảm đau và cải thiện chức năng nhận thức.

Ví dụ, bà A sau 3 tháng tập yoga đều đặn đã chia sẻ rằng bà cảm thấy tinh thần thoải mái hơn, ít lo lắng và cơ thể dần lấy lại được sức mạnh và dẻo dai vốn đã mất đi do quá trình điều trị.

Châm cứu

Châm cứu là một phương pháp giúp kích thích tế bào miễn dịch và giảm căng thẳng. Phương pháp này không chỉ giúp giảm các triệu chứng vật lý như đau mà còn có lợi cho vấn đề tâm lý như lo lắng.

1. Lợi ích của châm cứu:
   • Giảm triệu chứng vận mạch
   • Giảm đau và buồn nôn

Ví dụ, cô B, sau một thời gian kiên trì với châm cứu đã thấy rõ ràng sự giảm nhẹ trong các cơn đau và cảm thấy tinh thần thoải mái hơn.

Nhóm hỗ trợ và tư vấn tâm lý

Những nhóm hỗ trợ và buổi tư vấn tâm lý giúp người bệnh kết nối với nhau, chia sẻ và tìm được sự đồng cảm. Đây là một phương pháp hiệu quả giúp giảm cảm giác cô đơn và tăng cường sức mạnh tinh thần.

1. Lợi ích của các buổi tư vấn:
   • Cải thiện chất lượng cuộc sống
   • Giảm căng thẳng và lo lắng

Ví dụ, tham gia vào một nhóm hỗ trợ đã giúp cô C cảm thấy bớt cô đơn hơn, cô có thể chia sẻ những lo lắng của mình và nhận được sự động viên từ những người cùng cảnh ngộ.

Tập thể dục

Thể dục không chỉ giúp cải thiện sức khỏe thể chất mà còn giúp giảm căng thẳng và lo lắng, tăng cường sự tự tin.

1. Tần suất và thời gian:
   • Tập thể dục ít nhất 150 phút mỗi tuần với cường độ vừa phải hoặc 75 phút mỗi tuần với cường độ cao.
   • Các buổi tập tăng cường sức mạnh 2 – 3 lần mỗi tuần.

Ví dụ, anh D sau khi bắt đầu một chương trình tập luyện đều đặn đã giảm bớt căng thẳng và lo lắng, giúp anh tái hòa nhập cuộc sống hàng ngày một cách dễ dàng hơn.

Thăm khám định kỳ

Thăm khám định kỳ giúp bệnh nhân hiểu rõ sức khỏe của mình, góp phần giảm bớt những lo lắng về tình trạng bệnh tình.

1. Tầm quan trọng của thăm khám định kỳ:
   • Kiểm tra các tác dụng phụ điều trị
   • Kiểm tra ung thư tái phát

Ví dụ, cô E luôn cảm thấy yên tâm hơn sau mỗi lần thăm khám định kỳ, biết được tình trạng sức khỏe của mình ổn định và không có dấu hiệu tái phát.

Các câu hỏi phổ biến liên quan đến cân bằng cảm xúc sau ung thư vú

1. Làm thế nào để giảm lo lắng về ung thư tái phát?

Trả lời:

Giảm lo lắng về ung thư tái phát có thể được thực hiện thông qua thay đổi cách suy nghĩ, giữ lối sống lành mạnh và tham gia các hoạt động thư giãn.

Giải thích:

Lo lắng về tái phát có thể xuất phát từ nỗi sợ hãi vô hình liên quan đến bệnh ung thư. Điều này khiến nhiều người bị ảnh hưởng tâm lý một cách tiêu cực. Những suy nghĩ tiêu cực về bệnh có thể làm tăng cảm giác căng thẳng và lo lắng hàng ngày.

Hướng dẫn:

• Duy trì thăm khám định kỳ để theo dõi sức khỏe.
• Tập thể dục đều đặn và duy trì lối sống lành mạnh.
• Tham gia các khóa học hoặc buổi tập về chánh niệm, thiền và yoga.
• Kết nối với nhóm hỗ trợ để chia sẻ và nhận được sự động viên.

2. Tôi nên làm gì khi cảm thấy trầm cảm sau điều trị?

Trả lời:

Khi cảm thấy trầm cảm sau điều trị, nên tìm kiếm sự hỗ trợ từ gia đình, bạn bè hoặc các chuyên gia về tâm lý.

Giải thích:

Trầm cảm sau điều trị ung thư là tình trạng phổ biến. Việc phải thay đổi lối sống và chịu đựng các tác dụng phụ của điều trị có thể làm tăng nguy cơ trầm cảm. Không nên cảm thấy xấu hổ khi tìm kiếm sự trợ giúp hoặc thảo luận về cảm xúc của mình với người thân.

Hướng dẫn:

• Tham gia tư vấn tâm lý hoặc nhóm hỗ trợ.
• Tìm kiếm hoạt động thú vị, thư giãn như đọc sách, nghe nhạc hoặc tham gia các chương trình xã hội.
• Tìm kiếm sự tư vấn y khoa để biết thêm về các liệu pháp điều trị trầm cảm nếu cần.

3. Có những phương pháp nào giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ sau điều trị?

Trả lời:

Có nhiều phương pháp để cải thiện chất lượng giấc ngủ, bao gồm việc điều chỉnh môi trường ngủ, tập thể dục thường xuyên và thực hành kỹ thuật thư giãn.

Giải thích:

Rối loạn giấc ngủ là một vấn đề thường gặp ở bệnh nhân ung thư vú. Các yếu tố như đau đớn, lo âu, các tác dụng phụ của điều trị đều có thể gây ra khó khăn trong giấc ngủ.

Hướng dẫn:

• Thiết lập lịch ngủ đều đặn, đi ngủ và thức dậy cùng giờ mỗi ngày.
• Tạo môi trường ngủ thoải mái, yên tĩnh, và mát mẻ.
• Tránh sử dụng thiết bị điện tử trước khi đi ngủ.
• Tập thể dục đều đặn nhưng tránh tập luyện quá gần giờ đi ngủ.
• Thực hành các kỹ thuật thư giãn như thiền, yoga hoặc đọc sách nhẹ trước khi đi ngủ.

Kết luận và khuyến nghị

Kết luận

Sau khi vượt qua giai đoạn sớm của ung thư vú, việc ổn định tâm lý và cảm xúc là vô cùng quan trọng không kém phần điều trị y khoa. Bài viết đã phân tích các vấn đề tâm lý phổ biến như trầm cảm, lo âu, rối loạn giấc ngủ và các phương pháp giúp giảm căng thẳng, nâng cao chất lượng cuộc sống như can thiệp chánh niệm, châm cứu, tham gia nhóm hỗ trợ.

Ung thư vú là một hành trình kéo dài và không dễ dàng, nhưng với sự chu đáo và hiểu biết về các phương pháp điều trị tâm lý, người bệnh có thể cảm thấy yên tâm và tìm lại sự cân bằng trong cuộc sống.

Khuyến nghị

Tài liệu tham khảo

1. İzci F, İlgün AS, Fındıklı E, Özmen V. Psychiatric Symptoms and Psychosocial Problems in Patients with Breast Cancer. J Breast Health. 2016 Jul 1;12(3):94-101. doi: 10.5152/tjbh.2016.3041. PMID: 28331743; PMCID: PMC5351486.
2. Kissane DW, Clark DM, Kin J, Bloch S, Smith GC, Vitetta L, McKenzie DP. Psychological morbidity and quality of life in Australian women with early-stage breast cancer; a cross-section survey. Med J Aust. 1998;169:1192–6.
3. National Cancer Institutes. Study Suggests a Link between Stress and Cancer Coming Back. [Internet]. 2021 [cited 2023 Oct 3]. Available from: https://www.cancer.gov/news-events/cancer-currents-blog/2021/cancer-returning-stress-hormones#
4. Burgess C, Cornelius V, Love S, Graham J, Richards M, Ramirez A. Depression and anxiety in women with early breast cancer: five-year observational cohort study. BMJ. 2005;330:702–706.
5. Die Trill M. Anxiety and sleep disorders in cancer patients. EJC Suppl. 2013 Sep;11(2):216-24. doi: 10.1016/j.ejcsup.2013.07.009. PMID: 26217130; PMCID: PMC4041166.
6. Gosain, R., Gage-Bouchard, E., Ambrosone, C. et al. Stress reduction strategies in breast cancer: review of pharmacologic and non-pharmacologic based strategies. Semin Immunopathol 42, 719–734 (2020). https://doi.org/10.1007/s00281-020-00815-y
7. Dieli-Conwright CM, Orozco BZ. Exercise after breast cancer treatment: current perspectives. Breast Cancer (Dove Med Press). 2015 Oct 21;7:353-62. doi: 10.2147/BCTT.S82039. PMID: 26543382; PMCID: PMC4622557.
8. U.S. DEPARTMENT OF HEALTH AND HUMAN SERVICES National Institutes of Health. Facing Forward Life After Cancer Treatment. [Internet]. 2018 [cited 2023 Oct 3]. Available from: https://www.cancer.gov/publications/patient-education/life-after-treatment.pdf