Mở đầu
Trong những năm gần đây, dịch bệnh COVID-19 đã lan rộng khắp thế giới và ảnh hưởng sâu sắc đến sức khỏe cộng đồng. Một trong những biến chứng nghiêm trọng mà nhiều người gặp phải sau khi hồi phục là các vấn đề về hệ thần kinh. Biến chứng thần kinh hậu COVID-19 không chỉ ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống mà còn có thể dẫn đến những hậu quả lâu dài nếu không được nhận biết và điều trị kịp thời.
Những triệu chứng như đau đầu, mất trí nhớ, sương mù não, đột quỵ,… đã được ghi nhận ở nhiều bệnh nhân sau khi họ âm tính với virus SARS-CoV-2. Vậy làm thế nào để nhận biết và điều trị các biến chứng này hiệu quả? Bài viết sau đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về những biến chứng thần kinh hậu COVID-19, cũng như cách phát hiện và điều trị kịp thời.
Nội dung từ các bài viết trên VietMek.com chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho lời khuyên, chẩn đoán hoặc điều trị y tế chuyên nghiệp. Vui lòng tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia y tế trước khi áp dụng bất kỳ thông tin nào từ bài viết này.
Tham khảo/Tham vấn chuyên môn:
Bài báo được tham vấn và trích dẫn thông tin từ Thạc sĩ – Bác sĩ – Giảng viên Nguyễn Văn Hoàn, Đại học Y dược Hải Phòng, cùng nhiều nguồn tham khảo uy tín khác như WHO, NCBI và Cleveland Clinic.
Các biến chứng thần kinh sau COVID-19
Triệu chứng thần kinh không đặc hiệu
Triệu chứng thần kinh không đặc hiệu là những biểu hiện thường gặp nhưng không đặc trưng sau khi nhiễm COVID-19. Bao gồm:
- Nhức đầu liên tục: Đây là triệu chứng phổ biến nhất, chiếm khoảng 70% bệnh nhân sau COVID-19.
- Trạng thái tinh thần thay đổi: Bệnh nhân cảm thấy mất tập trung, dễ bị lẫn lộn.
- Chóng mặt và mệt mỏi kéo dài: Các triệu chứng này có thể không rõ nguyên nhân và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống.
- Mất vị giác và khứu giác: Mặc dù đã âm tính, nhiều người vẫn gặp tình trạng mất khứu giác và vị giác kéo dài, ảnh hưởng đến chế độ ăn uống và đời sống hàng ngày.
Ví dụ điển hình là một bệnh nhân nữ 45 tuổi, sau khi khỏi COVID-19, cô vẫn tiếp tục bị nhức đầu dữ dội và mất vị giác trong hơn hai tháng. Dù đã sử dụng thuốc giảm đau, tình trạng không cải thiện cho đến khi cô gặp bác sĩ để điều trị chuyên biệt.
Sương mù não và suy giảm trí nhớ
Sương mù não (Brain fog) là tình trạng mà người bệnh không thể suy nghĩ rõ ràng, ghi nhớ kém, và mất tập trung thường xuyên.
Sương mù não
Sương mù não là hiện tượng mà người bệnh cảm thấy giảm trí nhớ, khả năng tập trung giảm sút, và gặp khó khăn trong suy nghĩ nhanh nhạy. Nguyên nhân có thể do:
- Tổn thương phổi và thiếu oxy não: Virus SARS-CoV-2 gây tổn thương phổi dẫn đến việc cung cấp oxy não bị suy giảm.
- Virus xâm nhập não: Một số nghiên cứu đã chỉ ra virus có thể lây nhiễm trực tiếp lên tế bào não.
- Rối loạn miễn dịch: Phản ứng miễn dịch quá mức có thể gây tổn thương tế bào thần kinh.
Ví dụ, một nam bệnh nhân 50 tuổi sau khi hồi phục từ COVID-19, cảm thấy rất khó ghi nhớ các sự kiện hàng ngày và dễ dàng mất tập trung trong cuộc họp, điều này đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến hiệu suất làm việc của anh.
Suy giảm trí nhớ
Suy giảm trí nhớ là tình trạng không chỉ người cao tuổi mới gặp, mà ngày càng nhiều người trẻ tuổi hồi phục từ COVID-19 cũng phản ánh tình trạng này. Có thể đưa ra các biện pháp:
- Tập luyện trí não: Việc thực hiện các bài tập luyện trí não như giải câu đố, chơi cờ, đọc sách có thể giúp cải thiện trí nhớ.
- Chế độ dinh dưỡng hợp lý: Sử dụng các thực phẩm tốt cho não như cá hồi, hạt óc chó, quả việt quất.
Một ví dụ điển hình là bệnh nhân nữ 35 tuổi, sau khi khỏi bệnh cô gặp khó khăn trong việc nhớ tên đồng nghiệp và thường bị lẫn lộn các sự kiện trong gia đình, tuy nhiên sau khi thay đổi chế độ ăn uống và tập luyện thường xuyên, tình trạng đã được cải thiện đáng kể.
Viêm não và viêm màng não
Viêm não và viêm màng não là căn bệnh nghiêm trọng có thể dẫn đến tử vong nếu không được điều trị kịp thời.
Viêm não
Viêm não thường gây ra các triệu chứng như:
- Thay đổi ý thức: Người bệnh có thể bị ảo giác, lú lẫn và mất ngôn ngữ.
- Cứng gáy: Một triệu chứng điển hình của viêm não là cứng gáy kèm theo đau đầu dữ dội.
Viêm màng não là tình trạng viêm nhiễm các màng bao quanh não và tủy sống. Các triệu chứng của viêm màng não bao gồm:
- Nhức đầu dữ dội: Nguyên nhân là do áp lực tăng lên trong hộp sọ.
- Sốt cao và buồn nôn: Đây là các triệu chứng thường gặp, đặt biệt là ở trẻ em và người trẻ.
Ví dụ, một bệnh nhân nam 28 tuổi sau 10 ngày hồi phục từ COVID-19 đột ngột có triệu chứng sốt cao và đau đầu mạnh, sau khi nhập viện và tiến hành xét nghiệm dịch não tủy, kết quả cho thấy anh bị viêm màng não do SARS-CoV-2.
Đột quỵ
Đột quỵ là một trong những biến chứng thần kinh nghiêm trọng liên quan trực tiếp đến COVID-19. Nguy cơ đột quỵ không chỉ xảy ra ở người cao tuổi mà còn có thể ảnh hưởng đến người trẻ không có yếu tố nguy cơ trước đó.
Nguy cơ và triệu chứng
- Nguy cơ đột quỵ: Nguy cơ này có thể xảy ra ở nhiều lứa tuổi và giới tính sau nhiễm COVID-19.
- Triệu chứng đột quỵ: Đau đầu đột ngột, yếu liệt nửa người, co giật và nói khó là những dấu hiệu cảnh báo nguy cơ đột quỵ cần đến bệnh viện ngay lập tức.
Một ví dụ về đột quỵ hậu COVID-19 là một cô gái 25 tuổi, khỏe mạnh bình thường, nhưng sau khi nhiễm COVID-19 cô bắt đầu cảm thấy đau đầu dữ dội và tê liệt nửa người, sau khi nhập viện kịp thời cô đã được chẩn đoán và điều trị đột quỵ.
Các câu hỏi phổ biến liên quan đến biến chứng thần kinh hậu COVID-19
1. Vì sao biến chứng thần kinh hậu COVID-19 lại phổ biến?
Trả lời:
Biến chứng thần kinh hậu COVID-19 phổ biến do virus tấn công hệ thần kinh và gây ra các phản ứng viêm nhiễm.
Giải thích:
Virus SARS-CoV-2 không chỉ tấn công phổi mà còn xâm nhập vào hệ thần kinh trung ương qua các thụ thể ACE2 hiện diện trên nhiều loại tế bào khác nhau, bao gồm cả tế bào thần kinh. Điều này gây ra phản ứng viêm quá mức, dẫn đến tổn thương tế bào thần kinh. Những triệu chứng như đau đầu, mệt mỏi, mất tập trung và suy giảm trí nhớ là hậu quả của tổn thương não và hệ thần kinh.
Hướng dẫn:
Để giảm nguy cơ mắc các biến chứng này, bạn nên tuân thủ các biện pháp phòng chống COVID-19 như đeo khẩu trang, rửa tay thường xuyên và giữ khoảng cách xã hội. Nếu sau một thời gian nhiễm bệnh mà bạn gặp các triệu chứng liên quan đến thần kinh, hãy đi khám bác sĩ ngay để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
2. Làm thế nào để điều trị các biến chứng thần kinh hậu COVID-19?
Trả lời:
Điều trị biến chứng thần kinh hậu COVID-19 bao gồm sử dụng thuốc, phục hồi chức năng và thay đổi lối sống.
Giải thích:
Phương pháp điều trị cụ thể tùy thuộc vào từng triệu chứng và mức độ nghiêm trọng của biến chứng. Ví dụ, đau đầu có thể được điều trị bằng thuốc giảm đau, trong khi các triệu chứng suy giảm trí nhớ và sương mù não có thể cần sự can thiệp của chuyên gia thần kinh học. Phục hồi chức năng như vật lý trị liệu và toán học trị liệu cũng góp phần quan trọng trong quá trình điều trị.
Hướng dẫn:
Nếu sau khi nhiễm COVID-19 bạn nhận thấy các triệu chứng bất thường, hãy đến các bệnh viện hoặc phòng khám để được kiểm tra. Đối với các triệu chứng nhẹ, bạn có thể tự quản lý tại nhà bằng cách nghỉ ngơi, ăn uống đầy đủ và tập luyện nhẹ nhàng để cơ thể hồi phục.
3. Có thể phòng ngừa biến chứng thần kinh hậu COVID-19 không?
Trả lời:
Có thể phòng ngừa thông qua biện pháp phòng chống lây nhiễm và chăm sóc sức khỏe toàn diện.
Giải thích:
Phòng ngừa biến chứng thần kinh hậu COVID-19 bao gồm các biện pháp ngăn chặn lây nhiễm virus từ đầu, như tiêm vaccine phòng COVID-19, đeo khẩu trang, vệ sinh tay thường xuyên và giữ khoảng cách. Ngoài ra, việc duy trì sức khỏe tổng thể qua chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục đều đặn và ngủ đủ giấc cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giảm nguy cơ biến chứng.
Hướng dẫn:
Hãy tuân thủ các khuyến cáo của cơ quan y tế về phòng chống COVID-19 và thường xuyên cập nhật thông tin về tình hình dịch bệnh. Đồng thời, hãy thực hiện các biện pháp chăm sóc sức khỏe cá nhân như duy trì dinh dưỡng cân bằng, tập luyện nhẹ nhàng và nghỉ ngơi hợp lý để tăng cường hệ miễn dịch.
Kết luận và khuyến nghị
Kết luận
Các biến chứng thần kinh hậu COVID-19 là một vấn đề nghiêm trọng và cần được nhận biết sớm để điều trị kịp thời. Những triệu chứng như đau đầu, sương mù não và đột quỵ đều có thể gây ảnh hưởng lâu dài đến chất lượng cuộc sống nếu không được can thiệp đúng cách.
Khuyến nghị
Để phòng ngừa và điều trị hiệu quả, bạn nên tuân thủ các biện pháp phòng chống lây nhiễm và chú ý đến sức khỏe cá nhân. Nếu gặp bất kỳ triệu chứng nào liên quan đến thần kinh sau khi nhiễm COVID-19, hãy đi khám bác sĩ ngay. Luôn duy trì một lối sống lành mạnh và thường xuyên kiểm tra sức khỏe để giảm thiểu nguy cơ biến chứng.
Cảm ơn bạn đã đón đọc bài viết này. Hy vọng rằng những thông tin trên sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về các biến chứng thần kinh hậu COVID-19 và cách chăm sóc sức khỏe tốt nhất.
Tài liệu tham khảo
Acute and Post-Acute Neurological Complications of COVID-19
COVID-19: Neurologic complications and management of neurologic conditions
Neurologic complications of COVID-19
Neurology and COVID-19: Scientific brief, 29 September 2021
Biến chứng thần kinh hậu COVID-19: Các chứng bệnh cần nắm bắt để phòng trị