Mở đầu
Ngủ ngáy không chỉ ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ của người bệnh, mà còn làm phiền người khác, đặc biệt là bạn đời hoặc người ngủ cùng phòng. Tình trạng này có thể dẫn đến khó ngủ, giảm chất lượng cuộc sống và gây ra những vấn đề sức khỏe nghiêm trọng nếu không được giải quyết kịp thời.
Vậy tại sao chúng ta lại ngủ ngáy? Những yếu tố nào góp phần gây ra hiện tượng này và làm cách nào để khắc phục hiệu quả? Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn giải đáp những câu hỏi này và cung cấp cho bạn các biện pháp hữu hiệu để cải thiện chất lượng giấc ngủ của mình. Hãy cùng tìm hiểu!
Nội dung từ các bài viết trên VietMek.com chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho lời khuyên, chẩn đoán hoặc điều trị y tế chuyên nghiệp. Vui lòng tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia y tế trước khi áp dụng bất kỳ thông tin nào từ bài viết này.
Tham khảo/Tham vấn chuyên môn:
Bài viết này được tham khảo và kiểm duyệt bởi Bác sĩ Dương Thị Thùy Dung, Bệnh viện Đại học Y Dược TP. HCM.
Ngủ ngáy: Hiện tượng và lý do
Ngủ ngáy là hiện tượng phổ biến, nhưng không phải ai cũng hiểu rõ về nó. Vậy, ngủ ngáy là gì và nguyên nhân từ đâu?
Ngủ Ngáy Là Gì?
Ngủ ngáy là tình trạng tiếng thở ồn khi ngủ. Tiếng ngáy phát ra khi không khí di chuyển qua các vùng mô mềm ở đường hô hấp trên (hầu thanh quản), làm chúng rung động và tạo ra âm thanh. Điều này xảy ra khi vùng hầu họng bị hẹp, khiến lượng không khí di chuyển qua bị thu hẹp.
- Tình trạng thường gặp: Hầu như ai cũng có thể gặp hiện tượng ngủ ngáy vào một số thời điểm nào đó trong cuộc đời.
- Người mắc Hội chứng ngưng thở khi ngủ: Tình trạng ngủ ngáy xuất hiện thường xuyên và kéo dài hơn, có thể là dấu hiệu của các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.
Nguyên Nhân Gây Ra Ngủ Ngáy
- Tuổi tác:
- Khi tuổi càng cao, cổ họng sẽ trở nên hẹp hơn và trương lực cơ trong cổ họng giảm, làm các mô xung quanh mềm đi, gây ra âm thanh.
- Giải pháp: Thay đổi lối sống và thói quen đi ngủ mới; tập các bài tập cổ họng.
- Thừa cân:
- Mỡ tăng tích tụ ở cổ khiến trương lực cơ trong cổ họng yếu.
- Giải pháp: Giảm cân; tập thể dục thường xuyên; kiểm soát cân nặng.
- Cấu tạo cơ thể và yếu tố di truyền:
- Nam giới thường có tỷ lệ mắc ngủ ngáy cao hơn do cấu tạo đường dẫn khí hẹp hơn.
- Có những đặc tính như vòm họng hẹp, phì đại tuyến giáp.
- Giải pháp: Thay đổi lối sống; thực hiện các bài tập cổ họng.
- Các vấn đề về mũi và xoang:
- Đường thở bị tắc nghẽn hoặc nghẹt mũi gây khó khăn trong việc hít thở.
- Viêm xoang, viêm mũi dị ứng.
- Giải pháp: Điều trị kịp thời các triệu chứng; vệ sinh nhà cửa sạch sẽ.
- Sử dụng rượu, hút thuốc và các loại thuốc:
- Rượu, thuốc lá làm giãn cơ và tiết ra chất nhầy, gây hẹp đường thở.
- Giải pháp: Giảm hoặc ngừng sử dụng rượu, thuốc.
- Tư thế ngủ:
- Nằm ngửa khiến lưỡi rơi vào đường thở.
- Giải pháp: Thay đổi tư thế nằm khi ngủ.
Ngủ ngáy có thể gây ra rất nhiều sự khó chịu và phiền toái, nhưng điều quan trọng là phải hiểu rõ nguyên nhân để có những biện pháp điều trị kịp thời và hợp lý.
Có phải ngủ ngáy là tình trạng sức khỏe nguy hiểm?
Ngủ ngáy không chỉ là một biểu hiện bình thường hay một dấu hiệu phiền toái với người khác mà nó còn có thể là dấu hiệu của các bệnh lý nguy hiểm khác. Vậy, ngủ ngáy có thể đồng nghĩa với những vấn đề gì?
Mức độ Ngủ Ngáy và Nguy Hiểm Tiềm Ẩn
- Mức độ nhẹ:
- Ngáy ít, tiếng ngáy không to, chỉ xảy ra khi nằm ngửa, không thường xuyên.
- Ảnh hưởng: Phiền toái cho người ngủ cùng nhưng không nguy hiểm về mặt y tế.
- Mức độ vừa phải:
- Ngáy to hơn, thường xuyên hơn, nhưng có thể hết khi thay đổi tư thế ngủ.
- Ảnh hưởng: Gây gián đoạn giấc ngủ và có thể bắt đầu ảnh hưởng đến sức khỏe nếu không được kiểm soát.
- Mức độ nặng:
- Ngáy rất to ở mọi tư thế, kèm theo cơn nghẹt thở, khiến người ngáy tỉnh giấc với trạng thái mệt mỏi.
- Ảnh hưởng: Có thể dẫn đến ngưng thở khi ngủ (OSA – Obstructive Sleep Apnea), ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và gây ra các vấn đề tim mạch, đột quỵ, tăng huyết áp.
Nếu bạn nhận thấy mình hoặc người thân có những biểu hiện của ngủ ngáy từ mức độ trung bình đến nặng, hãy tìm đến các bác sĩ để được thăm khám và có biện pháp can thiệp kịp thời.
Phương pháp điều trị ngủ ngáy
Việc điều trị ngủ ngáy phụ thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của tình trạng. Dưới đây là một số phương pháp điều trị hiệu quả:
- Thay đổi lối sống:
- Giảm cân; tập thể dục; bỏ thuốc lá; ngừng uống rượu.
- Tư thế ngủ: Thay đổi tư thế ngủ từ nằm ngửa sang nằm nghiêng hoặc đầu cao.
- Giữ gìn mũi họng thông thoáng:
- Điều trị viêm mũi xoang; uống nhiều nước; vệ sinh nhà cửa sạch sẽ.
- Sử dụng dụng cụ kéo hàm dưới ra trước:
- Đeo thiết bị nhựa giữa lưỡi hoặc hàm ổn định khi ngủ.
- Phẫu thuật vùng hầu thanh quản:
- Loại bỏ mô thừa ở màn hầu và thành bên họng, cắt amidan nếu cần thiết.
- Sử dụng máy thở áp lực dương liên tục (CPAP):
- Điều trị chứng ngưng thở khi ngủ và giảm chứng ngủ ngáy bằng cách đưa không khí vào đường thở khi ngủ.
Tuy nhiên, việc tự điều trị cũng cần phải thận trọng và luôn phải có sự giám sát của bác sĩ để đảm bảo an toàn và hiệu quả.
Các câu hỏi phổ biến liên quan đến Ngủ Ngáy
1. Ngủ ngáy có phải là bệnh không?
Trả lời:
Ngủ ngáy không phải là một bệnh nhưng nó có thể là dấu hiệu của các bệnh lý khác như Hội chứng ngưng thở khi ngủ.
Giải thích:
Ngủ ngáy xảy ra khi đường thở bị hẹp lại, tạo ra âm thanh khò khè hoặc chói tai khi hít thở. Ngủ ngáy không phải lúc nào cũng nguy hiểm, nhưng nếu nó xảy ra thường xuyên và kéo dài, nó có thể là dấu hiệu của một số vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, chẳng hạn như OSA, một rối loạn giấc ngủ mà người bệnh liên tục ngừng thở trong giấc ngủ.
Hướng dẫn:
- Theo dõi tần suất và mức độ ngáy: Nếu bạn hoặc người thân có xuất hiện những triệu chứng đi kèm khác như nghẹt thở, đau đầu, mệt mỏi thì cần đi khám bác sĩ.
- Thực hiện các biện pháp tự kiểm soát: Thay đổi lối sống, giảm cân, tập thể dục.
- Điều trị y tế: Nếu cần thiết, nhờ các bác sĩ chuyên khoa tư vấn và điều trị.
2. Trẻ nhỏ cũng ngủ ngáy, có nên lo lắng không?
Trả lời:
Trẻ nhỏ ngủ ngáy có thể là bình thường, nhưng cũng có thể là dấu hiệu của vấn đề sức khỏe cần điều trị.
Giải thích:
Ngủ ngáy ở trẻ nhỏ có thể là do viêm mũi, viêm xoang hoặc do cấu trúc đường thở bị hẹp. Trong một số trường hợp, ngủ ngáy có thể liên quan đến tình trạng ngưng thở khi ngủ, gây gián đoạn giấc ngủ và ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ.
Hướng dẫn:
- Theo dõi các dấu hiệu: Nếu trẻ xuất hiện tình trạng nghẹt thở, mệt mỏi, kém ngủ, hãy đưa trẻ đi khám bác sĩ ngay.
- Giữ gìn vệ sinh mũi họng cho trẻ: Vệ sinh mũi họng đều đặn; giữ nhà cửa sạch sẽ.
- Thay đổi tư thế ngủ: Kiểm tra và điều chỉnh tư thế ngủ cho trẻ để giúp cải thiện giấc ngủ.
3. Làm sao để biết mình có mắc Hội chứng ngưng thở khi ngủ?
Trả lời:
Hội chứng ngưng thở khi ngủ (OSA) có các triệu chứng rõ ràng và có thể được chẩn đoán thông qua các xét nghiệm y tế.
Giải thích:
OSA thường đi kèm với các triệu chứng như ngáy to, nghẹt thở, mệt mỏi, đau đầu sau khi thức dậy. Người bệnh có thể trải qua các cơn ngưng thở trong vài giây đến vài phút, và không gian xảy ra nhiều lần trong đêm.
Hướng dẫn:
- Theo dõi các triệu chứng: Nếu có dấu hiệu của OSA, hãy đi khám bác sĩ.
- Thực hiện các xét nghiệm: Có thể bác sĩ sẽ yêu cầu bạn thực hiện polysomnography (giấc ngủ đa phương thức) để đánh giá tình trạng ngưng thở khi ngủ.
- Điều trị kịp thời: Nếu được chẩn đoán mắc OSA, cần phải điều trị ngay để tránh các biến chứng nguy hiểm về sức khỏe.
Kết luận và khuyến nghị
Kết luận
Ngủ ngáy là hiện tượng phổ biến nhưng có thể là dấu hiệu của các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời. Hiểu rõ nguyên nhân và tìm cách khắc phục ngủ ngáy sẽ giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ và nâng cao chất lượng cuộc sống.
Khuyến nghị
Nếu bạn hoặc người thân mắc chứng ngủ ngáy, hãy chú ý đến các triệu chứng và không ngần ngại thăm khám bác sĩ nếu tình trạng không được cải thiện. Thực hiện các thay đổi lối sống lành mạnh, giữ gìn vệ sinh mũi họng thông thoáng, và thực hiện các bài tập cổ họng có thể giúp cải thiện giấc ngủ và sức khỏe tổng thể của bạn.
Hãy luôn quan tâm đến giấc ngủ của mình và người thân để có cuộc sống khoẻ mạnh và hạnh phúc hơn!
Tài liệu tham khảo
- Snoring and Sleep. Sleep Foundation. https://www.sleepfoundation.org/snoring. Ngày truy cập 30/09/2022.
- Snoring. Mayo Clinic. https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/snoring/symptoms-causes/syc-20377694#:~:text=Snoring%20can%20be%20caused%20by,)%2C%20tongue%20and%20throat%20relax%2C%20tongue%20and%20throat%20relax). Ngày truy cập 30/09/2022.
- Snoring Treatments. Midwest Ear, Nose, Throat Specialists. https://mwent.org/throat/sleep/snoring-treatments. Ngày truy cập 30/09/2022.
- Snoring. ENT Columbia University. https://www.entcolumbia.org/staywell/snoring. Ngày truy cập 30/09/2022.
- Snoring. Cleveland Clinic. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/15580-snoring. Ngày truy cập 30/09/2022.