Bí mật về viêm họng mãn tính: Tại sao, biểu hiện, cách xác định và phương pháp chữa trị bạn cần biết!

Mở đầu

Viêm họng mãn tính là tình trạng viêm niêm mạc họng kéo dài, thường qua nhiều tuần hoặc thậm chí nhiều tháng. Đây không chỉ là một vấn đề đơn giản về y học mà còn ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của nhiều người. Từ việc thường xuyên đau họng và khó chịu, cản trở giao tiếp hàng ngày, đến việc có thể liên quan đến nhiều bệnh khác nhau như trào ngược dạ dày thực quản hay viêm xoang, viêm họng mãn tính là một vấn đề y tế cần được hiểu rõ và quản lý một cách chuyên nghiệp.

Mặc dù nhiều người có thể đã trải qua những triệu chứng viêm họng nhẹ và tạm thời, tình trạng viêm họng mãn tính lại khác. Nó đòi hỏi sự điều trị kiên trì và có thể liên quan đến một loạt các yếu tố từ môi trường ô nhiễm, khói bụi, dị ứng đến các bệnh lý mãn tính khác. Việc nhận diện và điều trị đúng đắn là rất quan trọng để tránh các biến chứng nghiêm trọng hơn.

Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về viêm họng mãn tính, nguyên nhân gây bệnh, các triệu chứng thường gặp, phương pháp chẩn đoán và cách điều trị hiệu quả. Ngoài ra, bài viết còn cung cấp các biện pháp phòng ngừa hữu ích giúp bạn tránh mắc căn bệnh phiền toái này.

Tham khảo/Tham vấn chuyên môn

Thông tin trong bài viết này được tham khảo từ nhiều nguồn uy tín như Tạp chí Y học Cộng đồng, Hiệp hội Y khoa Hoa Kỳ (AMA), và các tài liệu từ Vinmec Healthcare System. Các nghiên cứu và số liệu cụ thể đến từ Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Hoa Kỳ (HHS) về viêm họng và các bệnh lý hô hấp.

Nguyên nhân gây viêm họng mãn tính

Viêm họng mãn tính có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau gây ra. Một số nguyên nhân chính bao gồm:

Nhiễm trùng

Vi khuẩn là một trong những nguyên nhân chính gây viêm họng. Đặc biệt là các vi khuẩn thuộc họ Streptococcus. Các loại vi khuẩn này không chỉ gây viêm họng mà còn có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng khác như viêm tim, viêm khớp nếu không được điều trị kịp thời.

1. Streptococcus pyogenes: Loại vi khuẩn này thường liên quan đến viêm họng và viêm amiđan. Nó có thể gây ra các triệu chứng như đau họng, sốt, sưng amiđan, và sưng hạch bạch huyết.
2. Viêm vi khuẩn khác: Các loại vi khuẩn khác như Hemophilus influenzae, Corynebacterium diphtheriae cũng có thể dẫn đến viêm họng mãn tính.

Khói bụi và các chất gây ô nhiễm không khí

Ô nhiễm môi trường, đặc biệt là các chất như khói bụi, hóa chất công nghiệp, khí thải xe cộ cũng là nguyên nhân phổ biến gây viêm họng mãn tính. Vùng họng rất nhạy cảm và dễ bị kích ứng bởi các tạp chất có trong không khí.

1. Khói xe cộ: Khói từ xe máy, ô tô, xe tải chứa nhiều chất độc hại có thể khiến niêm mạc họng bị viêm nhiễm.
2. Hóa chất công nghiệp: Nhiều lao động làm việc trong môi trường hóa chất dễ bị viêm họng do tiếp xúc thường xuyên với hơi hóa chất.

Viêm amidan mãn tính

Amidan bị viêm nhiều lần và không được điều trị đúng cách có thể phát triển thành viêm amidan mãn tính. Viêm amidan mãn tính lại có thể lan ra các vùng lân cận gây viêm họng.

• Tăng nguy cơ nhiễm trùng: Tổ chức y tế Anh NHS cho biết, viêm amidan kéo dài làm tăng nguy cơ nhiễm trùng do viêm mô mỡ quanh amidan.
• Sưng hạch: Sưng đau vùng hạch bạch huyết gần họng, làm gia tăng tình trạng viêm họng mãn tính.

Viêm xoang mãn tính

Dịch nhầy từ mũi chảy xuống vùng họng lâu ngày gây kích ứng và viêm niêm mạc họng. Tình trạng này còn được gọi là hậu quả của viêm xoang mãn tính.

1. Dịch nhầy từ mũi: Chảy xuống họng gây tổn thương.
2. Khó chịu kéo dài: Gây cảm giác khó chịu, đau họng kéo dài.

Trào ngược dạ dày thực quản

Trong bệnh lý trào ngược dạ dày thực quản (GERD), axit từ dạ dày trào ngược lên họng gây niêm mạc họng bị tổn thương. Trường hợp này gây viêm họng kéo dài và khó chữa trị.

• Axit dạ dày: Làm tổn thương niêm mạc họng.
• Cảm giác nóng rát: Khó chịu ở họng, vướng họng.

Ung thư vòm họng

Mặc dù rất ít gặp, ung thư vòm họng cũng có thể là nguyên nhân gây viêm họng mãn tính. Bệnh này thường đi kèm các triệu chứng toàn thân như sụt cân, mệt mỏi, chán ăn.

1. Triệu chứng toàn thân: Sụt cân, mệt mỏi, chán ăn.
2. Triệu chứng tại chỗ: Khó nuốt, viêm tuyến lympho.

Nguyên nhân khác

Có nhiều nguyên nhân khác cũng có thể gây viêm họng mãn tính, bao gồm:

1. Tắc nghẽn mũi mãn tính: Do vẹo vách ngăn, polyp mũi.
2. Cơ địa dị ứng: Như viêm thực quản bạch cầu.

Đây là những nguyên nhân quan trọng mà bạn cần biết để có biện pháp phòng ngừa và điều trị kịp thời.

Triệu chứng viêm họng mãn tính

Đau họng kéo dài

Đau họng kéo dài là triệu chứng phổ biến nhất của viêm họng mãn tính. Cảm giác đau rát, ngứa, khô khan và cảm giác vướng ở họng thường xuyên xuất hiện và có thể kéo dài nhiều tuần.
– Đau rát: Cảm giác họng khô, rát và ngứa.
– Đau liên tục: Đặc biệt rõ ràng vào buổi sáng.

Nuốt khó, nuốt đau

Nuốt khó và nuốt đau là triệu chứng điển hình. Bạn có thể cảm nhận được đau tăng lên khi nuốt thức ăn hoặc nuốt nước bọt.
– Đau khi nuốt: Đau tăng khi nuốt đồ ăn đặc và cay.
– Khó nuốt: Cảm giác vướng cổ họng.

Ho kéo dài

Ho là phản ứng tự nhiên của cơ thể để làm sạch niêm mạc họng. Ho kéo dài với đờm hoặc không đờm là một trong những biểu hiện của viêm họng mãn tính.
– Ho kéo dài: Ho liên tục trong nhiều tuần.
– Khạc đàm: Đôi khi kèm theo đờm dính.

Thay đổi giọng nói

Biến đổi giọng nói, khàn giọng có thể xảy ra do niêm mạc họng bị tổn thương viêm kéo dài.
– Khàn giọng: Giọng nói thay đổi, thanh quản bị tổn thương.
– Giọng yếu: Giọng nói yếu hơn và không rõ.

Nóng rát ở ngực

Ở bệnh nhân trào ngược dạ dày thực quản, cảm giác nóng rát ở ngực, sau xương ức và ợ hơi, ợ chua là triệu chứng phổ biến.
– Nóng rát: Nóng rát ở vùng ngực.
– Ợ chua: Cảm giác khó chịu do axit trào ngược.

Đường lây truyền viêm họng mãn tính

Viêm họng mãn tính không lây truyền từ người bệnh sang người lành. Đây không phải là bệnh truyền nhiễm và không có nguy cơ lây nhiễm cho người khác qua tiếp xúc thông thường.

Đối tượng nguy cơ mắc viêm họng mãn tính

Khói thuốc lá

Cả việc hút thuốc và hít phải khói thuốc thụ động đều có thể gây kích ứng niêm mạc họng. Đây là một trong những yếu tố nguy cơ chính.
– Hút thuốc: Trực tiếp gây hại niêm mạc họng.
– Khói thuốc thụ động: Cũng gây kích ứng vùng họng.

Dị ứng

Dị ứng thời tiết hoặc với các tác nhân như bụi, nấm mốc cũng có thể gây viêm họng mãn tính.
– Dị ứng thời tiết: Gây kích ứng và viêm họng.
– Dị ứng bụi bẩn: Viêm họng do tiếp xúc với bụi và nấm mốc.

Hóa chất kích thích

Những hạt hóa chất bay lơ lửng trong không khí cũng có thể gây kích ứng vùng họng.
– Hóa chất công nghiệp: Gây viêm họng mãn tính.
– Khói khí độc hại: Hút vào gây tổn thương họng.

Viêm mũi xoang mãn tính

Nước mũi, chất xuất tiết từ viêm xoang có thể gây kích thích cổ họng, làm lây lan tác nhân gây bệnh.
– Nước mũi: Gây kích ứng vùng họng.
– Viêm xoang mãn tính: Gây viêm họng kéo dài.

Sức đề kháng cơ thể yếu

Những người mắc các bệnh lý như HIV, đái tháo đường, ung thư, căng thẳng mệt mỏi kéo dài sẽ dễ mắc bệnh viêm họng mãn tính do hệ miễn dịch bị suy yếu.
– HIV: Làm giảm khả năng đề kháng.
– Đái tháo đường: Gây suy yếu hệ miễn dịch.

Phòng ngừa viêm họng mãn tính

Việc phòng ngừa viêm họng mãn tính rất quan trọng để giúp giảm nguy cơ mắc bệnh và kiểm soát tốt diễn tiến bệnh:

Xây dựng lối sống lành mạnh

• Ăn uống đầy đủ dinh dưỡng: Bao gồm nhiều rau xanh và trái cây, tăng sức đề kháng cho cơ thể.
• Giữ gìn vệ sinh: Đặc biệt là vệ sinh răng miệng và họng bằng nước muối sinh lý.

Giữ gìn không khí trong lành

• Không hút thuốc lá: Tránh xa khói thuốc.
• Đeo khẩu trang: Khi ra đường hoặc đến những khu vực ô nhiễm.

Điều trị dứt điểm các bệnh lý

• Viêm mũi xoang, viêm amidan: Cần được điều trị triệt để.
• Trào ngược dạ dày: Điều trị bằng các thuốc và thực hiện lối sống hợp lý.

Biện pháp cá nhân

• Rửa tay thường xuyên: Sử dụng các chất sát khuẩn, đặc biệt sau khi ho và hắt hơi.
• Phòng hộ lao động: Đảm bảo phòng hộ tốt khi tiếp xúc với các hóa chất hoặc môi trường ô nhiễm.

Các biện pháp chẩn đoán viêm họng mãn tính

Việc chẩn đoán viêm họng mãn tính cần dựa trên tổng hợp nhiều phương pháp khác nhau để xác định chính xác nguyên nhân và tình trạng bệnh.

Khai thác tiền sử bệnh

Bác sĩ sẽ hỏi bệnh sử của bệnh nhân, bao gồm thời gian kéo dài triệu chứng, tiền sử viêm họng cấp, viêm xoang, trào ngược dạ dày…

Thăm khám vùng hầu họng

Bác sĩ sẽ kiểm tra trực tiếp niêm mạc họng để đánh giá tình trạng viêm và xác định loại viêm họng. Các dấu hiệu thường được quan sát bao gồm:
– Viêm họng mãn tính sung huyết: Niêm mạc họng đỏ, thấy được nhiều mạch máu.
– Viêm họng mãn tính xuất tiết: Niêm mạc họng xung huyết đỏ, tăng tiết nhiều chất nhầy, trong, hơi dính vào thành sau họng.
– Viêm họng mãn tính quá phát: Niêm mạc họng đỏ, dày lên.
– Viêm họng teo: Niêm mạc họng mỏng, teo dần, khô.

Xét nghiệm cận lâm sàng

Các xét nghiệm thường dùng bao gồm:
1. Xét nghiệm công thức máu: Để kiểm tra tổng quát tình trạng máu.
2. X-quang phổi: Để phát hiện các bất thường trong phổi.
3. Nội soi: Để kiểm tra thực quản dạ dày và thanh quản.

Phương tiện chẩn đoán hình ảnh

Các phương tiện gồm:
– CT scan: Để chụp cắt lớp các vùng bị nghi ngờ.
– Nội soi thanh quản: Để xem xét chi tiết hơn về niêm mạc họng.

Các biện pháp điều trị viêm họng mãn tính

Việc điều trị viêm họng mãn tính cần phải kiên trì và đồng bộ, bao gồm điều trị nguyên nhân, loại bỏ yếu tố nguy cơ và điều trị triệu chứng.

Điều trị nguyên nhân

Điều trị viêm mũi xoang, viêm amidan

• Kháng sinh: Sử dụng kháng sinh theo chỉ định của bác sĩ.

Điều trị trào ngược dạ dày thực quản

• Thuốc kháng bơm proton: Theo chỉ định bác sĩ.

Loại bỏ các yếu tố nguy cơ

• Tránh xa khói thuốc: Giảm tiếp xúc với các chất gây hại.

Điều trị triệu chứng

Thuốc giảm đau, giảm viêm

• Thuốc kháng viêm không steroid: Giảm đau, giảm viêm hiệu quả.

Thuốc làm lỏng chất tiết

• Thuốc long đờm: Giúp làm lỏng và dễ dàng thoát ra ngoài chất nhầy.

Thuốc chống dị ứng

• Antihistamines: Giảm triệu chứng dị ứng gây viêm họng.

Thuốc giảm ho

• Siro ho: Giảm kích ứng niêm mạc họng, giảm ho.

Nhỏ mũi, rửa mũi

• Nước muối sinh lý: Làm sạch và làm thông thoáng vùng mũi và họng.

Súc miệng bằng dung dịch sát khuẩn

• Iod lỏng: Hoặc nước muối sinh lý.

Điều trị toàn trạng

Xây dựng lối sống lành mạnh

• Ăn nhiều rau xanh và hoa quả: Tăng sức đề kháng.

Thay đổi môi trường sống

• Giữ gìn vệ sinh môi trường: Thoáng mát, sạch sẽ.

Bằng cách tuân theo những biện pháp trên, người bệnh có thể kiểm soát tốt viêm họng mãn tính và giảm nguy cơ tái phát.

Các câu hỏi phổ biến liên quan đến viêm họng mãn tính

1. Viêm họng mãn tính có lây không?

Trả lời:

Không, viêm họng mãn tính không phải là bệnh truyền nhiễm và không lây từ người này sang người khác.

Giải thích:

Viêm họng mãn tính là tình trạng viêm kéo dài của niêm mạc họng, thường do nhiễm trùng không được điều trị dứt điểm hoặc các kích ứng lâu ngày. Viêm họng mãn tính khác với viêm họng cấp tính do vi khuẩn hoặc virus có thể lây lan.
– Viêm họng mãn tính: Do một loạt các yếu tố như ô nhiễm, hút thuốc, dị ứng, trào ngược dạ dày, và viêm xoang mãn tính gây ra.
– Viêm họng cấp tính: Chủ yếu do vi khuẩn hoặc virus gây ra và có thể lây qua tiếp xúc trực tiếp hoặc gián tiếp.

Hướng dẫn:

Để giảm thiểu nguy cơ mắc viêm họng mãn tính, dưới đây là một số biện pháp đề phòng:
1. Tránh khói thuốc lá: Đừng hút thuốc và tránh tiếp xúc với khói thuốc.
2. Giữ gìn vệ sinh môi trường: Sống trong môi trường sạch sẽ, không ô nhiễm.
3. Điều trị triệt để viêm họng cấp: Nếu bị viêm họng cấp, hãy điều trị dứt điểm để ngăn chặn phát triển thành mãn tính.
4. Kiểm tra y tế định kỳ: Nếu bạn có triệu chứng kéo dài, hãy tới gặp bác sĩ để kiểm tra và tư vấn điều trị.

2. Bao lâu thì phải điều trị viêm họng mãn tính một lần?

Trả lời:

Việc điều trị viêm họng mãn tính thường cần liên tục tùy theo tình trạng và nguyên nhân gây bệnh.

Giải thích:

Viêm họng mãn tính không dễ chữa trị trong thời gian ngắn và cần thời gian cũng như kiên trì.
– Điều trị nguyên nhân: Nếu nguyên nhân là viêm xoang, trào ngược dạ dày hay viêm amidan, phải điều trị tận gốc nguyên nhân này.
– Phòng ngừa: Thực hiện các biện pháp phòng ngừa như thay đổi lối sống, môi trường sống, tránh các yếu tố gây hại.

Hướng dẫn:

• Phác đồ điều trị phải được bác sĩ tùy chỉnh dựa trên từng trường hợp cụ thể.
• Tuân thủ phác đồ điều trị: Làm theo hướng dẫn của bác sĩ về thuốc, chế độ ăn uống và các biện pháp chăm sóc khác.
• Tái khám định kỳ: Theo dõi tiến triển của bệnh và điều chỉnh phác đồ điều trị nếu cần thiết.
• Kiên nhẫn: Điều trị viêm họng mãn tính cần thời gian và kiên nhẫn. Đừng nản lòng nếu không thấy kết quả ngay lập tức.