Bạn có biết chuyện gì xảy ra khi chụp X-quang vú không?

Mở đầu

Chụp X-quang vú, hay còn gọi là chụp nhũ ảnh, là một phương pháp chẩn đoán hình ảnh quan trọng trong việc phát hiện sớm ung thư vú và các bất thường khác ở mô vú. Khác với nhiều loại chụp X-quang thông thường, chụp X-quang vú sử dụng thiết bị chuyên dụng với mục tiêu cụ thể là tạo ra hình ảnh chi tiết về cấu trúc bên trong vú. Tuy nhiên, không ít phụ nữ còn e ngại về việc thực hiện chụp X-quang vú vì lo ngại về sự an toàn và cảm giác khó chịu trong quá trình thực hiện. Bài viết này sẽ cung cấp thông tin chi tiết và giải đáp những thắc mắc phổ biến nhất về kỹ thuật chụp X-quang vú để giúp bạn tự tin và hiểu rõ hơn về quy trình này.

Tham khảo/Tham vấn chuyên môn:

Bài viết này tham khảo và sử dụng thông tin từ Bác sĩ chuyên khoa I Vũ Thị Hạnh thuộc Khoa Chẩn đoán hình ảnh – Bệnh viện đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng.

Hiểu về chụp X-quang vú

Chụp X-quang vú – Chụp nhũ ảnh

Chụp X-quang vú, còn gọi là chụp nhũ ảnh, là một kỹ thuật sử dụng tia X để phát hiện những bất thường trong mô vú, từ những khối u tiềm ẩn đến những dấu hiệu viêm nhiễm. Quy trình chụp X-quang vú bao gồm:

• Sử dụng thiết bị kỹ thuật số phát tia X đặc biệt dành cho vú.
• Vú được chụp từ nhiều góc độ khác nhau để tạo ra chuỗi hình ảnh toàn diện.
• Mô đặc của vú (như mô tuyến, mô liên kết) trên hình ảnh hiện màu trắng đục, còn mô không đặc (mô mỡ) hiện màu tối hơn.

Ví dụ, trong chụp X-quang sàng lọc ung thư vú, vú thường được chụp từ phía trên xuống và từ một bên, trong khi chụp nhũ ảnh chẩn đoán ung thư sẽ tập trung vào vùng có bất thường.

Lợi ích của chụp X-quang vú

Chụp X-quang vú có nhiều lợi ích quan trọng như:

1. Phát hiện sớm bất thường: Khả năng phát hiện sớm những khối u hay tình trạng viêm nhiễm.
2. Lưu trữ hồ sơ: Tạo ra căn cứ để tham khảo và so sánh trong tương lai khi có sự thay đổi.
3. Sàng lọc ung thư: Là phương pháp sàng lọc hàng đầu, giúp giảm tỉ lệ tử vong do ung thư vú.

Chụp X-quang vú là công cụ chủ yếu để các bác sĩ quyết định xem xét liệu có cần tiến hành các kỹ thuật bổ sung như siêu âm hay không.

Cách chuẩn bị trước khi chụp X-quang vú

Quá trình tươm tất trước khi chụp nhũ ảnh

Để đảm bảo chính xác và tiện lợi, bạn cần tuân thủ một số hướng dẫn chuẩn bị sau:

• Nếu đang mang thai hoặc nghi ngờ mang thai, cần thông báo ngay cho bác sĩ để có hướng dẫn cụ thể.
• Không cần kiêng khem ăn uống, không cần ngưng thuốc đang sử dụng.
• Tránh bôi bột, kem, chất khử mùi hoặc dưỡng da lên ngực trong ngày chụp để không ảnh hưởng đến hình ảnh.
• Tháo bỏ trang sức trên cơ thể trước khi thực hiện chụp.

Toàn bộ quá trình chuẩn bị này giúp đảm bảo rằng kết quả chụp được rõ ràng và chính xác.

Quy trình thực hiện chụp nhũ ảnh

Trong quá trình chụp nhũ ảnh, bạn sẽ đứng trước thiết bị X-quang và đặt vú giữa hai tấm đỡ:

1. Hai tấm đỡ sẽ ép nhẹ vú để làm phẳng và giúp tia X ghi lại hình ảnh rõ nét hơn.
2. Quá trình ép vú có thể không thoải mái nhưng rất cần thiết để giảm liều lượng tia X.
3. Mỗi vú sẽ được chụp từ nhiều góc độ khác nhau để bác sĩ có thể quan sát toàn bộ vùng vú.

Lưu ý: Chọn thời điểm từ ngày thứ 7 đến ngày thứ 10 của chu kỳ kinh nguyệt để hạn chế đau, vì thời điểm này vú ít căng nhất.

Điều gì xảy ra sau khi chụp X-quang vú?

Phản ứng sau chụp X-quang vú

Sau khi chụp X-quang vú hoàn tất, có thể có một số phản ứng nhẹ như:

• Thay đổi màu da tạm thời ở vùng vú.
• Cảm giác hơi đau nhẹ do ép vú trong quá trình chụp.
• Thực hiện các hoạt động thường ngày mà không có hạn chế nào.

Kết quả chụp sẽ được bác sĩ phân tích và đưa ra kết luận. Theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, có từ 1 đến 2 trong mỗi 1000 kết quả chụp dẫn tới chuẩn đoán ung thư vú và khoảng 10% phụ nữ sẽ được yêu cầu chụp lại.

Đương nhiên, không phải mọi kết quả chụp lại đều cảnh báo ung thư, chỉ có một tỷ lệ nhỏ trong số đó cần kiểm tra thêm.

Khi nào và bao lâu nên chụp X-quang vú?

Việc chụp X-quang vú cần được thực hiện theo quy trình khuyến cáo để đạt hiệu quả tối ưu:

Theo độ tuổi và yếu tố nguy cơ

Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ khuyến cáo:

• Phụ nữ từ 40-44 tuổi: Xem xét chụp x-quang vú hàng năm nếu cảm thấy cần thiết.
• Phụ nữ từ 45-54 tuổi: Chụp x-quang vú hàng năm.
• Phụ nữ từ 55 tuổi trở lên: Thực hiện chụp x-quang vú mỗi 1-2 năm.

Lực lượng đặc nhiệm các dịch vụ phòng ngừa bệnh tật Hoa Kỳ (USPSTF) khuyến cáo:

• Phụ nữ từ 50-74 tuổi: Chụp x-quang vú mỗi 2 năm/lần.
• Thời điểm đầu tiên trước tuổi 50 tùy thuộc vào quyết định cá nhân và tư vấn bác sĩ.

Các câu hỏi phổ biến liên quan đến chụp X-quang vú

1. Chụp X-quang vú có đau không?

Trả lời:

Chụp X-quang vú có thể gây ra chút khó chịu, nhưng thực tế quá trình này không đau đớn nghiêm trọng. Sự khó chịu chủ yếu đến từ áp lực khi ép vú giữa hai tấm đỡ.

Giải thích:

Cảm giác khó chịu này xuất phát từ việc vú bị ép để làm phẳng, giúp tia X có thể chụp được hình ảnh rõ nét với liều lượng tia thấp nhất. Tuy nhiên, áp lực này không kéo dài và nhanh chóng giảm đi sau khi quá trình chụp kết thúc. Một số phụ nữ có cảm giác nhói hoặc căng thẳng nhưng không phải là cơn đau đáng lo ngại.

Hướng dẫn:

Để giảm tối đa cảm giác khó chịu, hãy chọn thời điểm chụp vào tuần lễ thứ hai của chu kỳ kinh nguyệt, khi vú ít căng nhất. Bạn cũng nên trao đổi với bác sĩ nếu cảm thấy quá căng thẳng về quy trình này. Ngoài ra, hãy giữ bình tĩnh và thư giãn trong suốt quá trình chụp để giảm cảm giác khó chịu.

2. Chụp X-quang vú có an toàn không?

Trả lời:

Chụp X-quang vú là một quy trình an toàn và được áp dụng rộng rãi trong y tế để phát hiện sớm các bệnh lý liên quan đến vú.

Giải thích:

X-quang vú sử dụng một lượng tia X rất nhỏ, chỉ bằng một phần nhỏ so với lượng tia mà cơ thể tiếp xúc trong suốt một năm. Đặc biệt, lợi ích từ việc phát hiện sớm các bất thường ở vú, nhằm điều trị kịp thời, vượt trội hơn nguy cơ nhỏ từ tiếp xúc tia X.

Hướng dẫn:

Hãy đảm bảo rằng bạn cung cấp đầy đủ thông tin về tình trạng sức khỏe hiện tại, đặc biệt nếu đang mang thai hoặc nghi ngờ mang thai. Luôn tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ và tái chụp theo lịch hẹn định kỳ để kiểm soát sức khỏe vú của mình.

3. Kết quả chụp X-quang vú sẽ như thế nào?

Trả lời:

Kết quả chụp X-quang vú sẽ được bác sĩ chuyên khoa phân tích để phát hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào trong mô vú.

Giải thích:

Thông thường, kết quả sẽ cho thấy hình ảnh của mô vú với màu sắc khác nhau: mô đặc hiện màu trắng đục và mô mỡ hiện màu tối. Nếu có bất thường, bác sĩ sẽ chỉ định thêm các xét nghiệm hoặc kỹ thuật khác như siêu âm hoặc sinh thiết để kiểm tra cụ thể hơn.

Hướng dẫn:

Sau khi nhận được kết quả, nếu có bất thường, bạn nên tuân theo chỉ định của bác sĩ. Điều này có thể bao gồm tái chụp, siêu âm hoặc sinh thiết để nắm rõ tình trạng sức khỏe của mình. Điều quan trọng là bạn không nên quá hoảng loạn và hãy thảo luận kĩ lưỡng với bác sĩ về các bước tiếp theo.

Kết luận và khuyến nghị

Kết luận

Chụp X-quang vú là một phương pháp chẩn đoán hình ảnh an toàn và hiệu quả trong việc phát hiện sớm các bất thường và ung thư vú. Quy trình này không chỉ giúp phát hiện bệnh mà còn giảm nguy cơ tử vong do ung thư vú. Dù có thể gây chút khó chịu, lợi ích từ việc phát hiện sớm vượt trội hơn rủi ro nhỏ từ tiếp xúc tia X.

Khuyến nghị

Để bảo vệ sức khỏe vú, phụ nữ nên thực hiện chụp X-quang vú định kỳ theo khuyến cáo của các tổ chức y tế. Việc chọn thời điểm phù hợp trong chu kỳ kinh nguyệt và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ sẽ giúp giảm thiểu cảm giác khó chịu. Hãy luôn tỉnh táo trước những dấu hiệu bất thường ở vú và thăm khám sớm khi cần thiết. Điều này không chỉ giúp phát hiện sớm bệnh mà còn tạo điều kiện cho việc điều trị hiệu quả hơn.

Tài liệu tham khảo

1. Bài viết trên Vinmec
2. Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ – American Cancer Society
3. Lực lượng đặc nhiệm các dịch vụ phòng ngừa bệnh tật Hoa Kỳ – USPSTF
4. Bác sĩ chuyên khoa I Vũ Thị Hạnh – Bệnh viện đa khoa Quốc tế Vinmec Hải Phòng