Giải mã nỗi kinh hoàng từ hội chứng giấc ngủ

Mở đầu

Bạn đã bao giờ thức dậy giữa đêm và cảm thấy hốt hoảng, tim đập thình thịch, mồ hôi túa như tắm mà không rõ nguyên nhân chưa? Trong y học, tình trạng này được gọi là “hội chứng giấc ngủ kinh hoàng” và thậm chí còn đáng sợ hơn ác mộng. Đây không chỉ là vấn đề bình thường mà nhiều người trong chúng ta gặp phải. Trên thực tế, hội chứng này ảnh hưởng đến một số người một cách nghiêm trọng đến mức nó làm ảnh hưởng đến cuộc sống thường ngày của họ. Vậy thực sự hội chứng giấc ngủ kinh hoàng là gì? Nguyên nhân do đâu và làm sao để đối phó? Bài viết này sẽ giúp bạn giải đáp các câu hỏi đó, nhằm mang lại sự hiểu biết rõ hơn về hội chứng này và cách để sống chung một cách hòa bình với nó.

Tham khảo/Tham vấn chuyên môn:

Trong bài viết này, chúng tôi tham khảo các thông tin từ TS. Dược khoa Trương Anh Thư, một chuyên gia tại Bệnh viện Đại học Y Dược TP. HCM và tổ chức y tế uy tín như Mayo Clinic.

Hội chứng giấc ngủ kinh hoàng: Định nghĩa và triệu chứng

Hội chứng giấc ngủ kinh hoàng, còn được gọi là “night terrors” trong tiếng Anh, là một hiện tượng gặp phải khi chúng ta đang trong giấc ngủ sâu. Chủ yếu xuất hiện ở trẻ em từ 4 đến 12 tuổi, nhưng cũng có thể xảy ra ở người lớn. Khi gặp hội chứng này, người bệnh có thể bất ngờ thức dậy giữa đêm với những triệu chứng sau:

• Hốt hoảng, la hét
• Toát mồ hôi đầm đìa
• Nhịp tim đập nhanh
• Chuyển động cơ thể không kiểm soát
• Trong một số ít trường hợp còn có thể đi kèm mộng du

Cho dù mắt của họ mở ra, thực sự họ không tỉnh và thường không nhớ gì khi tỉnh dậy hoàn toàn.

Tình trạng tái diễn và các yếu tố nguy cơ

Hội chứng giấc ngủ kinh hoàng phần lớn có liên quan đến yếu tố di truyền và tâm lý. Tuy nhiên, có một số yếu tố khác cũng góp phần làm tăng nguy cơ mắc hội chứng này.

Yếu tố gia đình và di truyền

Một trong những yếu tố gia đình có thể ảnh hưởng đến nguy cơ mắc hội chứng này là tiền sử gia đình. Nếu trong gia đình đã có người từng bị hội chứng này, xác suất trẻ mắc phải cũng tăng lên đáng kể.

Căng thẳng và lo âu

Căng thẳng trong cuộc sống và trạng thái lo âu có thể là những yếu tố khác góp phần vào sự xuất hiện của hội chứng.

• Cuộc sống hằng ngày nhiều căng thẳng
• Trầm cảm kéo dài

Những khía cạnh khác

Ngoài hai yếu tố chính trên, có một số yếu tố khác cũng có thể góp phần làm tăng nguy cơ, bao gồm:

• Thiếu ngủ
• Thay đổi môi trường ngủ hoặc thói quen ngủ
• Sốt hoặc sử dụng thuốc mới

Ví dụ, một người có thể trải qua hội chứng giấc ngủ kinh hoàng khi họ phải ngủ ở một nơi mới và không thoải mái, hoặc khi họ đang bị bệnh và sử dụng thuốc mới chưa quen.

Phương pháp điều trị hội chứng giấc ngủ kinh hoàng

Việc điều trị hội chứng giấc ngủ kinh hoàng có thể thay đổi tùy theo từng trường hợp và mức độ nghiêm trọng của hội chứng.

Phương pháp tự nhiên và can thiệp môi trường

Đối với trẻ nhỏ, các biện pháp tự nhiên và can thiệp môi trường thường được ưu tiên trước tiên. Cha mẹ có thể đánh thức trẻ khoảng 30 phút trước khi hội chứng thường xuất hiện để ngăn chặn nó. An ủi và vỗ về trẻ cũng là cách giúp trẻ cảm thấy an toàn hơn.

Can thiệp y tế và tâm lý

Trong một số trường hợp nghiêm trọng, các biện pháp y tế và tâm lý có thể cần thiết.

• Thuốc ngủ: Được sử dụng trong các trường hợp nghiêm trọng
• Liệu pháp tâm lý: Có thể sử dụng để điều trị những trường hợp ở người lớn, đặc biệt khi hội chứng này là triệu chứng của sốc tâm lý
• Giám sát giấc ngủ: Được thực hiện trong những trường hợp nghiêm trọng để loại trừ các khả năng khác

Ví dụ, một người lớn có thể được yêu cầu sử dụng thuốc ngủ dưới sự chỉ dẫn của bác sĩ và tham gia các buổi tư vấn tâm lý để điều trị trạng thái căng thẳng hoặc lo âu kéo dài.

Phong cách sống và thói quen sinh hoạt

Để hạn chế diễn tiến của hội chứng giấc ngủ kinh hoàng, một số thay đổi trong phong cách sống và thói quen sinh hoạt có thể đem lại hiệu quả.

• Đảm bảo không gian ngủ an toàn: Loại bỏ các vật sắc nhọn hoặc nguy hiểm
• Ngủ đủ giấc và đúng giờ: Xây dựng thói quen ngủ lành mạnh
• Thư giãn trước khi ngủ: Thực hiện các hoạt động thư giãn như yoga hoặc đọc sách

Ví dụ, bạn có thể tạo thói quen ngủ đều đặn bằng cách đi ngủ và thức dậy vào cùng một giờ mỗi ngày, kể cả cuối tuần. Việc này giúp cơ thể tạo lập thói quen và giảm nguy cơ mắc hội chứng.

Các câu hỏi phổ biến liên quan đến hội chứng giấc ngủ kinh hoàng

1. Hội chứng giấc ngủ kinh hoàng có liên quan đến ác mộng không?

Trả lời:

Không. Hội chứng giấc ngủ kinh hoàng và ác mộng là hai tình trạng khác nhau cả về triệu chứng lẫn thời điểm xảy ra.

Giải thích:

Ác mộng thường xảy ra vào buổi sáng, trong giấc ngủ REM (giấc ngủ khi mắt chuyển động nhanh) và đi kèm với các giấc mơ khó chịu hoặc đáng sợ. Người gặp ác mộng thường có thể nhớ chi tiết về giấc mơ sau khi thức dậy. Trái lại, hội chứng giấc ngủ kinh hoàng xảy ra trong giai đoạn giấc ngủ sâu, chủ yếu vào nửa đêm. Khi tỉnh dậy, họ thường không nhớ gì hoặc chỉ có những hình ảnh mờ ảo, không rõ ràng.

Hướng dẫn:

Để phân biệt rõ ràng, bạn có thể ghi lại nhật ký giấc ngủ, mô tả chi tiết về thời điểm xảy ra và những gì bạn nhớ sau khi tỉnh dậy. Việc này sẽ giúp bạn cũng như bác sĩ xác định đúng tình trạng và đề ra phương pháp điều trị phù hợp.

2. Hội chứng giấc ngủ kinh hoàng có thể làm tổn thương người bệnh hoặc người xung quanh không?

Trả lời:

Có thể. Do người bệnh không nhận thức được môi trường xung quanh khi gặp hội chứng này nên họ có thể tự gây thương tích hoặc làm tổn thương người khác.

Giải thích:

Khi mắc hội chứng giấc ngủ kinh hoàng, cơ thể có thể có những hành động như la hét, vật lộn, hoặc thậm chí là mộng du. Trong trạng thái này, họ không kiểm soát được hành động của mình và có thể tạo ra những tình huống nguy hiểm cho bản thân và người xung quanh.

Hướng dẫn:

Để giảm nguy cơ, bạn nên đảm bảo không gian ngủ an toàn, loại bỏ các vật dụng sắc nhọn hoặc dễ gây thương tích. Nếu người bệnh thường hay di chuyển, có thể xem xét việc sử dụng cửa chắn an toàn hoặc thậm chí là hệ thống báo động để đảm bảo an toàn.

3. Cách nào để giảm tần suất của hội chứng giấc ngủ kinh hoàng?

Trả lời:

Có một số cách để giảm tần suất xảy ra hội chứng này, bao gồm tạo lập thói quen ngủ lành mạnh và giảm căng thẳng trong cuộc sống hằng ngày.

Giải thích:

Một số biện pháp đơn giản nhưng hiệu quả bao gồm:

• Đảm bảo không gian ngủ thoải mái và an toàn
• Thực hiện các hoạt động thư giãn trước khi đi ngủ
• Giảm căng thẳng thông qua các hoạt động giải trí hoặc thể dục
• Đảm bảo giấc ngủ đủ và chất lượng

Thư giãn trước khi ngủ có thể bao gồm các hoạt động như đọc sách, nghe nhạc nhẹ, hoặc thực hiện các bài tập yoga, giúp làm dịu hệ thần kinh và chuẩn bị cho một giấc ngủ ngon hơn.

Hướng dẫn:

Bạn có thể thực hiện một số thay đổi nhỏ trong thói quen hàng ngày để cải thiện chất lượng giấc ngủ. Hãy thử đi ngủ và thức dậy vào cùng một giờ mỗi ngày, giảm tiếp xúc với màn hình điện tử ít nhất 1 giờ trước khi đi ngủ và tránh tiêu thụ caffeine hoặc các chất kích thích vào buổi chiều và tối.

Kết luận và khuyến nghị

Kết luận

Hội chứng giấc ngủ kinh hoàng là một hiện tượng đáng sợ nhưng lại rất phổ biến, đặc biệt là ở trẻ em. Tình trạng này có thể gây ra những hành động vô thức và nguy hiểm, tuy nhiên, bằng cách hiểu rõ nguyên nhân và áp dụng các biện pháp thích hợp, chúng ta có thể quản lý và giảm nhẹ các triệu chứng.

Khuyến nghị

Nếu bạn hoặc người thân đang phải đối mặt với hội chứng giấc ngủ kinh hoàng, đừng bỏ qua nó. Hãy tạo lập một môi trường ngủ an toàn, luyện tập thói quen ngủ lành mạnh và nếu cần, hãy tìm đến các chuyên gia y tế để được hỗ trợ. Chắc chắn rằng, việc hiểu rõ và đối phó đúng cách sẽ giúp bạn có một giấc ngủ ngon và an lành hơn.

Cảm ơn bạn đã đọc bài viết. Chúc bạn có những giấc ngủ thật ngon và cuộc sống tràn đầy năng lượng!

Tài liệu tham khảo

• Night terrors – Mayo Clinic
• Night terrors – MedlinePlus
• Ferri, Fred. Ferri’s Netter Patient Advisor. Philadelphia, PA: Saunders / Elsevier, 2012. Bản tải về.