Tò mò về gia trưởng? Tìm hiểu ngay tính cách của người gia trưởng!

Mở đầu

Trong đời sống hiện đại, khái niệm “gia trưởng” không còn xa lạ với nhiều người. Từ ngữ này thường mang hàm ý chỉ những người có tính cách độc đoán, thích kiểm soát, hay luôn yêu cầu người khác làm theo ý mình. Nhưng bạn có bao giờ tự hỏi, bản chất thực sự của từ “gia trưởng” là gì và nó còn mang những ý nghĩa nào khác? Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về khái niệm gia trưởng, cũng như tính cách, dấu hiệu và cả những câu hỏi thường gặp xoay quanh chủ đề này.

Gia trưởng không chỉ dừng lại ở việc biểu hiện tính cách, mà còn có liên quan đến nền tảng văn hóa, lịch sử và cả những quan niệm về bản chất con người trong một xã hội. Mời bạn đọc cùng tìm hiểu chi tiết hơn về khái niệm gia trưởng và những đặc trưng tính cách của người gia trưởng trong bài viết dưới đây.

Tham khảo/Tham vấn chuyên môn:

Trong bài viết này, thông tin đã được tham khảo từ nhiều nguồn uy tín như Từ điển Đại học Cambridge và các nghiên cứu từ Steve Corbett và Brian Fikkert, hai tác giả và nhà nghiên cứu phát triển kinh tế. Ngoài ra, bài viết cũng tham khảo ý kiến của Bác sĩ Nguyễn Thị Thu Sương, chuyên gia tâm thần học tại Bệnh viện Nguyễn Tri Phương TP HCM.

Khái niệm “Gia trưởng” là gì?

Khái niệm “gia trưởng” hiện nay thường mang nghĩa tiêu cực, nhưng thực tế, nó còn nhiều góc nhìn khác nhau. Từ “gia trưởng” (paternalism) xuất phát từ nền văn hóa Nho giáo, thời kỳ mà xã hội trọng nam khinh nữ, coi người đàn ông là trung tâm của gia đình và xã hội.

Định nghĩa từ ĐH Cambridge

Theo từ điển Đại học Cambridge, từ “gia trưởng” được định nghĩa là người có thẩm quyền và thường hành động, suy nghĩ, ra quyết định thay cho người khác, mặc dù có thể với ý định tốt nhưng lại hạn chế quyền tự quyết của họ.

Từ góc nhìn ngôn ngữ học

Về mặt ngôn ngữ, từ “gia trưởng” không luôn mang ý nghĩa tiêu cực. Nó có thể chỉ đơn giản là người đứng đầu, người mang trọng trách trong gia đình. Tính gia trưởng đại diện cho sự kiểm soát và định đoạt mọi việc trong phạm vi của mình.

Tính cách của người gia trưởng như thế nào?

Người gia trưởng thường có những tính cách đặc trưng sau:

• Kiểm soát và áp đặt: Những người này thường muốn kiểm soát mọi thứ xung quanh họ và không chấp nhận sự phản đối.
• Bảo thủ: Họ rất khó thay đổi quan điểm và thường giữ quan điểm cứng nhắc.
• Cóc cằn, dễ cáu gắt: Tính cách này thể hiện qua việc họ dễ nổi giận và không dễ gần.
• Độc tài: Họ thường muốn quyết định mọi thứ cho người khác, không chấp nhận sự phản đối hay ý kiến khác biệt.

Những hành vi này thường gây ra khía cạnh tiêu cực trong mối quan hệ gia đình và cộng đồng. Người gia trưởng khó khăn trong việc giao tiếp, quản lý đội nhóm vì quan điểm cứng nhắc và kiểm soát quá mức.

Dấu hiệu nhận biết một người đàn ông gia trưởng là gì?

Việc nhận biết một người đàn ông có tính gia trưởng có thể được dựa vào các dấu hiệu sau:

• Thích kiểm soát mọi thứ: Họ thường muốn mọi người phải làm theo ý mình và không có chỗ cho sự phản đối.
• Luôn cho rằng mình đúng: Đặc trưng này khiến họ thường xuyên ép buộc người khác phải làm theo cách của họ.
• Muốn mọi người nhận sự giúp đỡ từ mình: Mặc dù có thể với ý định tốt, nhưng điều này giới hạn khả năng tự lập của người khác.
• Quan niệm truyền thống: Tin rằng vị trí làm việc nhà là của phụ nữ và thường không chấp nhận sự thay đổi vai trò giới.

Ảnh hưởng của tư tưởng gia trưởng trong gia đình và xã hội

Chủ nghĩa gia trưởng không chỉ ảnh hưởng đến cá nhân mà còn tác động lớn đến gia đình và xã hội.
Tư tưởng gia trưởng có thể dẫn đến:

• Ảnh hưởng tiêu cực đến tinh thần và khả năng của các thành viên khác: Những người bị gia trưởng kiểm soát thường cảm thấy tự ti, mất đi động lực và khả năng tự quyết.
• Gây mất cân bằng trong gia đình: Người gia trưởng thường muốn chiếm hết mọi quyền quyết định, dẫn đến mâu thuẫn với các thành viên khác trong gia đình.

Về gia trưởng tài nguyên (Resource paternalism)

Gia trưởng tài nguyên là loại gia trưởng tin rằng chỉ có mình mới có thể tạo ra và quản lý tài nguyên, dẫn đến việc họ nắm mọi quyền kiểm soát tài chính và kinh tế của gia đình. Điều này khiến những người còn lại không có cơ hội phát triển độc lập về tài chính.

Về gia trưởng tinh thần/ tín ngưỡng (Spiritual paternalism)

Những người gia trưởng thuộc loại này thường tin rằng niềm tin và tư tưởng của mình là đúng đắn nhất. Điều này dẫn đến việc họ không tiếp nhận ý kiến và quan điểm khác, kể cả khi các quan điểm này từ những nguồn thông tin đáng tin cậy.

Về gia trưởng hiểu biết (Knowledge paternalism)

Người gia trưởng kiểu này thường cho rằng mình biết rành rẽ mọi thứ và không ai có thể làm tốt hơn họ. Điều này dẫn đến thái độ không cần tham khảo ý kiến từ các chuyên gia khác, gây ra nhiều quyết định không chính xác và hợp lý.

Các câu hỏi phổ biến liên quan đến gia trưởng

1. Đàn ông gia trưởng có tốt không?

Trả lời:

Tính cách gia trưởng có thể mang lại cả lợi ích và tác hại, tùy thuộc vào ngữ cảnh và cách ứng xử của người mang tính cách này.

Giải thích:

Nếu một người gia trưởng dùng quyền lực và sự kiểm soát để bảo vệ và phát triển gia đình, với sự đồng thuận và hưởng ứng từ các thành viên khác, tính cách này có thể mang lại những lợi ích nhất định. Tuy nhiên, việc kiểm soát quá mức và không tôn trọng ý kiến của người khác dễ dẫn đến mâu thuẫn và sự lạm dụng quyền lực.

Hướng dẫn:

Để tránh những hệ quả tiêu cực, người có tính gia trưởng cần học cách lắng nghe và tôn trọng ý kiến của người khác, xây dựng sự tin tưởng và khuyến khích tính tự lập của các thành viên gia đình.

2. Đặc điểm nào giúp nhận diện người phụ nữ gia trưởng?

Trả lời:

Người phụ nữ gia trưởng cũng có những đặc điểm kiểm soát và muốn chi phối mọi việc giống như nam giới gia trưởng, nhưng được nhìn nhận với góc nhìn khác do vai trò truyền thống ở phụ nữ.

Giải thích:

Với sự phát triển xã hội, khái niệm gia trưởng không còn chỉ áp dụng đối với nam giới. Phụ nữ gia trưởng thường có tính cách độc lập, quyết đoán và muốn kiểm soát mọi việc.

Hướng dẫn:

Cũng như nam giới gia trưởng, phụ nữ cần học cách lắng nghe và tôn trọng ý kiến của người xung quanh, tránh trở thành người quá độc đoán và kiểm soát.

3. Làm sao để giảm bớt tính gia trưởng trong gia đình?

Trả lời:

Để giảm bớt tính gia trưởng, cần có sự nỗ lực hợp tác từ cả người có tính gia trưởng và các thành viên khác trong gia đình.

Giải thích:

Việc giao tiếp, chia sẻ và tôn trọng ý kiến của nhau là nền tảng để giảm bớt sự kiểm soát và áp đặt. Người có tính gia trưởng cần được khuyến khích để hiểu rằng quyền lực không phải lúc nào cũng là giải pháp tốt nhất.

Hướng dẫn:

Cần thiết lập môi trường gia đình nơi mà mọi người đều có quyền thể hiện quan điểm và góp phần vào quyết định chung. Hãy bắt đầu từ những thay đổi nhỏ trong cách giao tiếp và quản lý công việc gia đình.

Kết luận và khuyến nghị

Kết luận

Gia trưởng là một khái niệm phức tạp và có nhiều matics. Việc hiểu rõ về khái niệm và tính cách gia trưởng giúp chúng ta có cái nhìn toàn diện và khách quan hơn về vấn đề này. Điều quan trọng là biết ứng xử sao cho phù hợp để duy trì mối quan hệ gia đình và xã hội tốt đẹp.

Khuyến nghị

Để hạn chế hệ quả tiêu cực của tính cách gia trưởng, cần có sự nỗ lực từ cả hai phía: người có tính gia trưởng cần học cách lắng nghe và tôn trọng ý kiến của người khác, trong khi các thành viên khác cũng cần thể hiện lòng tự trọng và khuyến khích sự hợp tác.

Tài liệu tham khảo

• Paternalism (Stanford Encyclopedia of Philosophy). Truy cập ngày: 16.04.2024. Link
• An ambivalent alliance. Hostile and benevolent sexism as complementary justifications for gender inequality. Truy cập ngày: 16.04.2024. Link
• Exposure to benevolent sexism and complementary gender stereotypes: consequences for specific and diffuse forms of system justification. Truy cập ngày: 16.04.2024. Link
• What is “resource paternalism?” | Culture Learner. Truy cập ngày: 16.04.2024. Link
• Paternalism and When Helping Hurts | brianvirtue.org. Truy cập ngày: 16.04.2024. Link
• What is “spiritual paternalism?” | Culture Learner. Truy cập ngày: 16.04.2024. Link
• What Is Paternalism? The Superiority Complex, Explained | Short Form Books. Truy cập ngày: 16.04.2024. Link