Mở đầu
Thận là cơ quan làm nhiệm vụ lọc máu, giúp cơ thể loại bỏ các chất thải và độc tố ra bên ngoài. Vì vậy, các triệu chứng và dấu hiệu bị thận yếu có thể là hồi chuông cảnh báo cho hàng loạt vấn đề sức khỏe đáng lo ngại. Nhận biết sớm dấu hiệu thận yếu ở phụ nữ và nam giới để có giải pháp can thiệp kịp thời là cách bảo vệ sức khỏe thận hữu ích nhất.
Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về các dấu hiệu thận yếu, cách nhận biết và biện pháp chăm sóc để giữ cho thận luôn khỏe mạnh. Đây là một chủ đề tương đối quan trọng vì không phải ai cũng biết cách để phát hiện sớm và chăm sóc đúng đắn cho thận của mình. Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu các dấu hiệu cảnh báo và bước đầu làm gì nếu phát hiện có dấu hiệu thận yếu. Hãy cùng nhau khám phá nhé! 💡
Nội dung từ các bài viết trên VietMek.com chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho lời khuyên, chẩn đoán hoặc điều trị y tế chuyên nghiệp. Vui lòng tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia y tế trước khi áp dụng bất kỳ thông tin nào từ bài viết này.
Tham khảo/Tham vấn chuyên môn:
Bài viết này tham khảo một số nguồn tin cậy và chuyên gia uy tín, bao gồm:
- Tiến sĩ – Bác sĩ – Giảng viên Nguyễn Bùi Bình, chuyên gia nhi khoa tại Bệnh viện trẻ em Hải Phòng.
- Harvard Health Publishing
- Narayana Health
- National Health Service (NHS)
Vì sao bệnh thận được gọi là “kẻ giết người thầm lặng”?
Cơ thể mỗi người chúng ta đều có hai quả thận với chức năng chính là lọc máu chứa các chất thải từ quá trình chuyển hóa và sản xuất nước tiểu để bài tiết chúng ra ngoài. Tuy nhiên, thường thì chức năng thận có thể bắt đầu giảm dần theo thời gian mà không gây ảnh hưởng quá nhiều tới các hoạt động bình thường của cơ thể.
Các dấu hiệu ban đầu không đặc hiệu dễ bị bỏ qua
Đôi khi, các dấu hiệu của thận yếu có thể xuất hiện nhưng không đặc hiệu, dễ bị nhầm lẫn với các bệnh lý khác. Chỉ đến khi thận hoàn toàn suy giảm chức năng, các biểu hiện mới thật sự rõ ràng, và lúc này việc điều trị sẽ trở nên khó khăn hơn.
- Phù nề: Phù có thể xuất hiện tại chân, mắt cá chân, bàn tay, hoặc mặt.
- Mệt mỏi: Người bệnh cảm thấy kiệt sức và không thể thực hiện các hoạt động gắng sức.
- Thay đổi tần suất đi tiểu: Nước tiểu có thể giảm hoặc tăng, thường xuyên đi tiểu đêm.
- Khó thở: Lượng oxy bị giảm do thiếu tế bào hồng cầu vận chuyển.
Những dấu hiệu này khiến cho bệnh thận được gọi là “kẻ giết người thầm lặng” vì rất nhiều người sống chung với bệnh thận mà không hề hay biết.
Làm sao biết thận yếu?
Không giống như các chỉ số huyết áp hay đường huyết mà hầu hết mọi người có thể tự kiểm tra tại nhà, những bất thường liên quan đến thận chỉ được phát hiện khi làm xét nghiệm tại các cơ sở y tế. Tuy nhiên, có một số dấu hiệu mà bạn nên lưu ý vì đó có thể là biểu hiện của thận yếu.
Những dấu hiệu nhận biết thận yếu
- Sưng tấy, phù nề
- Giảm cảm giác thèm ăn
- Buồn nôn và nôn
- Thiếu máu
- Mệt mỏi, suy nhược
- Khó thở
- Thay đổi tần suất đi tiểu
- Nước tiểu có bọt hoặc lẫn máu
- Da khô và ngứa
- Huyết áp cao
Giải thích chi tiết các dấu hiệu
Sưng tấy, phù nề: Khi thận hoạt động kém, muối cùng các chất lỏng không được loại bỏ sẽ tích tụ bên trong cơ thể gây phù. Phù thường thấy tại cẳng chân, mắt cá chân, bàn chân, bàn tay, hoặc vùng mặt. Phù có đặc điểm là khi ấn vào vị trí phù sẽ thấy vết lõm trên da.
Giảm cảm giác thèm ăn: Các chất thải tồn tại trong máu như urê, creatinine, acid có thể gây hôi miệng và làm thay đổi vị giác, khiến bạn cảm thấy thức ăn có mùi vị như kim loại và không muốn ăn. Người bệnh thường có cảm giác no sớm dù hầu như không ăn gì, dẫn đến chán ăn và sụt cân nghiêm trọng.
Buồn nôn và nôn: Urê huyết cao có thể gây buồn nôn và nôn mửa, đặc biệt vào buổi sáng sớm. Trường hợp suy thận giai đoạn cuối, bệnh nhân thường nôn nhiều và không thể ăn được.
Thiếu máu: Thận yếu dẫn đến giảm sản xuất erythropoietin, một hormone tham gia vào quá trình sản xuất tế bào hồng cầu. Kết quả là cơ thể trông xanh xao, mệt mỏi do thiếu máu. Đôi khi cũng có thể xuất hiện cơn ớn lạnh, chóng mặt hoặc ngất xỉu.
Mệt mỏi, suy nhược: Chán ăn, buồn nôn, nôn và thiếu máu đều góp phần vào sự suy nhược kéo dài. Bệnh nhân thường xuyên cảm thấy mệt mỏi, kiệt sức, và không còn đủ khả năng để thực hiện các hoạt động gắng sức.
Khó thở: Chất lỏng dư thừa có thể đọng lại ở phổi do thận yếu, gây khó thở.
Thay đổi tần suất đi tiểu: Lượng nước tiểu có thể giảm hoặc tăng, và người bệnh thường phải đi tiểu rất nhiều lần, đặc biệt là vào ban đêm.
Nước tiểu có bọt hoặc lẫn máu: Khi cầu thận không còn lọc hiệu quả, protein và tế bào máu có thể thất thoát ra ngoài, tạo ra hiện tượng sủi bọt và đổi màu nước tiểu.
Da khô và ngứa: Khi thận không còn đảm bảo được chức năng lọc máu, chất độc tích tụ trong cơ thể làm da bị khô, ngứa và có mùi hôi.
Huyết áp cao: Nếu bạn có huyết áp cao, việc thăm khám chức năng thận là rất nên làm bởi vì khi chức năng thận bị suy yếu, muối và nước tích tụ trong cơ thể, gây ra tình trạng tăng huyết áp.
Thận yếu nên làm gì?
Sau khi nhận biết các triệu chứng bị thận yếu, việc đầu tiên là bạn nên đến gặp bác sĩ để kiểm tra và điều trị. Dưới đây là các phương pháp chính được khuyến nghị:
Phương pháp điều trị bệnh thận yếu
- Chế độ dinh dưỡng: Thận yếu nên ăn theo chế độ dinh dưỡng phù hợp, tránh thực phẩm giàu đạm như sữa, trứng, cá, thịt và các món mặn.
- Thuốc: Bác sĩ sẽ kê các thuốc đặc trị phù hợp với tình trạng bệnh.
- Lọc máu: Nếu thận quá yếu và điều trị bằng thuốc không hiệu quả, bác sĩ có thể đề nghị lọc máu hoặc ghép thận.
Cách bảo vệ thận trước khi có dấu hiệu thận yếu
Mặc dù không thể ngăn ngừa hoàn toàn dấu hiệu thận yếu, tuy nhiên chúng ta có thể giảm bớt rủi ro bằng những biện pháp sau:
Các biện pháp bảo vệ thận
- Uống nhiều nước: Đây là cách bảo vệ thận đơn giản và phổ biến nhất. Uống đủ nước mỗi ngày giúp thận loại bỏ natri, urê và các chất độc ra khỏi cơ thể.
- Chế độ ăn ít muối (natri): Kiểm soát lượng muối nạp vào cơ thể sẽ giảm tải cho thận và ngăn ngừa sự phát triển của tăng huyết áp.
- Duy trì cân nặng lý tưởng: Khi trọng lượng cơ thể tăng thì áp lực lên thận cũng tăng.
- Kiểm soát đường huyết: Người bệnh đái tháo đường nên kiểm tra lượng đường trong máu thường xuyên.
- Ổn định huyết áp (≤ 120/80 mmHg): Huyết áp cao có thể liên quan đến các vấn đề thận yếu.
- Không hút thuốc: Hút thuốc là một trong những yếu tố nguy cơ làm tăng khả năng bệnh thận.
- Lối sống lành mạnh: Ngủ đủ giấc, cân bằng thời gian làm việc và thư giãn, tham gia các hoạt động thể thao.
- Thăm khám sức khỏe định kỳ: Thực hiện kiểm tra chức năng thận và phân tích nước tiểu định kỳ.
Các câu hỏi phổ biến liên quan đến dấu hiệu thận yếu
1. Làm sao để biết mình có bị thận yếu không?
Trả lời:
Để biết mình có bị thận yếu hay không, cần nhận diện các triệu chứng như mệt mỏi, phù, giảm cảm giác thèm ăn, khó thở, và thay đổi trong tần suất đi tiểu.
Giải thích:
Các triệu chứng của thận yếu thường không rõ ràng và có thể dễ bị nhầm lẫn. Tuy nhiên, nếu bạn nhận thấy xuất hiện nhiều dấu hiệu bất thường, như:
– Mệt mỏi Dai dẳng: Không rõ nguyên nhân mà bạn cảm thấy mệt mỏi liên tục.
– Phù: Phù ở các chi hoặc mặt.
– Thay đổi nước tiểu: Nước tiểu có bọt, màu sắc bất thường hoặc lẫn máu.
– Khó thở: Thở thiếu không gian ngay cả khi đang thư giãn.
– Mất cảm giác thèm ăn và buồn nôn.
Hướng dẫn:
Khi bạn nhận thấy các triệu chứng trên kéo dài, hãy thực hiện các biện pháp sau:
1. Gặp bác sĩ để kiểm tra toàn diện chức năng thận.
2. Thực hiện các xét nghiệm cần thiết như xét nghiệm máu và nước tiểu.
3. Tuân thủ chỉ định và điều trị của bác sĩ nếu phát hiện bất kỳ vấn đề bất thường nào.
2. Có cách nào giúp thận khỏe mạnh hơn không?
Trả lời:
Có nhiều cách để giúp thận luôn khỏe mạnh và tránh suy giảm chức năng, như duy trì lối sống lành mạnh, uống đủ nước, kiểm soát huyết áp và đường huyết.
Giải thích:
Duy trì lối sống lành mạnh: Điều này bao gồm ăn uống cân bằng, tập thể dục thường xuyên và tránh các thói quen có hại như hút thuốc.
– Uống đủ nước: Uống đủ 2-3 lít nước mỗi ngày giúp thận hoạt động tốt hơn.
– Kiểm soát huyết áp và đường huyết: Bằng cách theo dõi thường xuyên và dùng thuốc đúng chỉ định của bác sĩ.
– Thăm khám định kỳ: Để phát hiện và điều trị sớm bất kỳ vấn đề thận nào.
Hướng dẫn:
- Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh: Ăn nhiều rau quả, giảm bớt thực phẩm giàu natri và đạm.
- Tập luyện thường xuyên: Duy trì ít nhất 30 phút tập thể dục mỗi ngày.
- Uống nước đều đặn: Uống nước ngay khi cảm thấy khát, cố gắng uống trước, trong và sau khi tập thể dục.
- Điều chỉnh chỉ số sức khỏe: Nếu có bệnh nền như tăng huyết áp hoặc tiểu đường, cần tuân thủ phác đồ điều trị của bác sĩ.
3. Nước tiểu có bọt hoặc lẫn máu phải làm gì?
Trả lời:
Khi nước tiểu có bọt hoặc lẫn máu, điều này có thể là dấu hiệu nghiêm trọng và cần phải được kiểm tra ngay lập tức.
Giải thích:
Nước tiểu có bọt: Thường là do sự hiện diện của protein trong nước tiểu, một dấu hiệu cảnh báo thận không hoạt động hiệu quả.
Nước tiểu lẫn máu: Có thể do nhiều nguyên nhân như nhiễm trùng, sỏi thận hoặc vấn đề khác liên quan đến hệ tiết niệu.
Hướng dẫn:
- Tìm ngay bác sĩ chuyên khoa: Để thực hiện các bài kiểm tra cần thiết và chẩn đoán chính xác.
- Các xét nghiệm cần thiết: Bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm máu, nước tiểu hoặc hình ảnh học.
- Tuân thủ phác đồ điều trị: Nếu xác minh có vấn đề về thận, cần tuân thủ phác đồ điều trị để hạn chế tổn thương thêm.
Kết luận và khuyến nghị
Kết luận
Bệnh thận yếu là một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng với những dấu hiệu ban đầu không đặc hiệu, dễ bị bỏ qua. Các triệu chứng như phù, mệt mỏi, thay đổi tần suất đi tiểu, hoặc nước tiểu có bọt và máu là các dấu hiệu cảnh báo cần phải được kiểm tra ngay. Để nhận biết và chăm sóc thận khỏe mạnh, bạn cần thường xuyên khám sức khỏe định kỳ, duy trì lối sống lành mạnh và thảo luận với các chuyên gia y tế khi có dấu hiệu bất thường.
Khuyến nghị
– **Duy trì lối sống lành mạnh:** Tập thể dục đều đặn, uống đủ nước, ăn uống cân bằng và tránh các thói quen có hại.
– **Hãy thăm khám định kỳ:** Đừng quên kiểm tra sức khỏe và chức năng thận định kỳ để phát hiện sớm các vấn đề tiềm ẩn.
– **Tìm sự giúp đỡ chuyên môn kịp thời:** Khi nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào về thận yếu, hãy tìm bác sĩ để được kiểm tra và điều trị.
Bằng cách làm theo những hướng dẫn trên, bạn có thể giữ cho thận của mình luôn khỏe mạnh và tránh được những vấn đề nghiêm trọng trong tương lai.
Tài liệu tham khảo
- EARLY WARNING SIGNS OF KIDNEY DISEASE. https://www.narayanahealth.org/blog/early-warning-signs-of-kidney-disease/. Ngày truy cập 12/10/2022.
- Kidney Disease Symptoms. https://lifeoptions.org/learn-about-kidney-disease/kidney-disease-symptoms/. Ngày truy cập 12/10/2022.
- Weak kidneys? Pay attention but don’t worry excessively. https://www.health.harvard.edu/diseases-and-conditions/weak-kidneys-pay-attention-but-dont-worry-excessively. Ngày truy cập 12/10/2022.
- Chronic kidney disease. https://www.nhs.uk/conditions/kidney-disease/symptoms/. Ngày truy cập 12/10/2022.
- Signs of Kidney Disease. https://www.kidney.org/news/ekidney/august14/10_Signs_You_May_Have_Kidney_Disease#:~:text=A%20severe%20decrease%20in%20kidney,You’re%20having%20trouble%20sleeping.. Ngày truy cập 14/10/2022.