Bé 2 tuổi chưa nói được nhiều, có cần phẫu thuật cắt thắng lưỡi ngay?

Mở đầu

Phát triển ngôn ngữ sớm ở trẻ em là một trong những dấu hiệu quan trọng đánh dấu sự phát triển toàn diện của trẻ. Tuy nhiên, không phải tất cả trẻ em đều phát triển đồng đều. Một số trẻ gặp khó khăn trong việc bắt đầu nói, và một trong những nguyên nhân có thể là do tình trạng dính thắng lưỡi. Điều này gây lo lắng cho nhiều bậc cha mẹ, đặc biệt khi trẻ đã bước vào giai đoạn 2 tuổi nhưng vẫn chưa thể nói được nhiều từ. Vậy liệu có cần phẫu thuật cắt thắng lưỡi ngay khi gặp phải tình trạng này không? Hãy cùng tìm hiểu qua bài viết này để hiểu rõ hơn về dính thắng lưỡi, các dấu hiệu, và giải pháp điều trị thích hợp.

Tham khảo/Tham vấn chuyên môn:

Trong bài báo gốc này, các ý kiến chuyên môn được trích dẫn chủ yếu từ Bác sĩ Dương Văn Sỹ – Bác sĩ Nội trú Nhi tại Khoa Nhi – Sơ sinh, Bệnh viện ĐKQT Vinmec Hải Phòng. Các thông tin về tình trạng dính thắng lưỡi và chỉ định phẫu thuật cắt thắng lưỡi được tham vấn bởi bác sĩ chuyên khoa.

Dính thắng lưỡi là gì?

Dính thắng lưỡi, hay còn gọi là tật dính thắng lưỡi, là một tình trạng bẩm sinh nhẹ xảy ra khi thắng lưỡi (lớp màng mỏng niêm mạc dưới lưỡi) quá ngắn, quá dày hoặc bị dính chặt, gây hạn chế cử động bình thường của lưỡi. Tình trạng này có thể được phát hiện ngay sau khi sinh hoặc trong vài tháng đầu đời khi trẻ gặp khó khăn trong việc bú mẹ, ăn uống hoặc phát âm. Dưới đây là một số vấn đề chính mà phụ huynh cần biết về tình trạng này:

Dấu hiệu nhận biết dính thắng lưỡi

Dính thắng lưỡi có thể được phát hiện thông qua những dấu hiệu sau:

• Trẻ gặp khó khăn khi bú mẹ: Cử động lưỡi bị giới hạn làm cho việc bú mẹ trở nên khó khăn, trẻ thường ngậm không chắc và bú kém.
• Trẻ phát âm khó khăn: Khi bé bắt đầu học nói, các âm như âm ‘l’, ‘r’, ‘t’, ‘d’ có thể khó phát âm đúng cách do lưỡi không linh hoạt.
• Khả năng nhai thức ăn giảm: Trẻ có thể gặp khó khăn khi chuyển từ thức ăn lỏng sang thức ăn rắn do cử động lưỡi hạn chế.
• Hình dạng lưỡi: Khi trẻ thè lưỡi, đầu lưỡi có dạng hình trái tim hoặc bị kéo ngược.

Trong một số trường hợp, tình trạng này có thể tự biến mất khi trẻ lớn hơn và khi lưỡi dần phát triển đầy đủ. Tuy nhiên, nếu các triệu chứng không giảm đi, phụ huynh cần đưa trẻ đi khám để được chẩn đoán chính xác và có phương pháp điều trị thích hợp.

Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ

Dính thắng lưỡi có thể do nhiều nguyên nhân và yếu tố nguy cơ khác nhau, bao gồm:

1. Di truyền: Tình trạng này có thể di truyền trong gia đình.
2. Sự phát triển bẩm sinh: Một số trường hợp thắng lưỡi phát triển không đều trong thai kỳ.
3. Các yếu tố môi trường: Sự ảnh hưởng của môi trường sống và dinh dưỡng trong giai đoạn mang thai cũng có thể dẫn đến tình trạng này.

Chẩn đoán tình trạng dính thắng lưỡi

Việc chẩn đoán dính thắng lưỡi thường được thực hiện thông qua khám lâm sàng bởi bác sĩ Nhi khoa hoặc chuyên gia Răng-hàm-mặt. Bác sĩ sẽ kiểm tra cử động của lưỡi và hình dạng của thắng lưỡi để đánh giá mức độ ảnh hưởng và đề xuất phương pháp điều trị phù hợp.

Phương pháp điều trị

Nếu được chẩn đoán mắc dính thắng lưỡi, bác sĩ có thể đề xuất các phương pháp điều trị khác nhau tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng này. Dưới đây là một số phương pháp điều trị phổ biến:

1. Quan sát và theo dõi: Trong các trường hợp nhẹ, bác sĩ có thể chỉ định theo dõi thường xuyên để đánh giá tiến triển.
2. Các bài tập và trị liệu: Một số bài tập lưỡi và các phương pháp trị liệu ngôn ngữ có thể giúp cải thiện cử động của lưỡi.
3. Phẫu thuật cắt thắng lưỡi: Trong trường hợp nghiêm trọng, bác sĩ có thể đề xuất phẫu thuật cắt thắng lưỡi để giải phóng lưỡi và cải thiện cử động.

Ví dụ, một em bé 2 tuổi có thể gặp khó khăn trong việc phát âm do tình trạng dính thắng lưỡi. Bác sĩ chuyên khoa Răng-hàm-mặt có thể đề xuất phẫu thuật cắt thắng lưỡi để cải thiện tình trạng này.

Khi nào cần phẫu thuật cắt thắng lưỡi?

Việc quyết định phẫu thuật cắt thắng lưỡi cần dựa trên nhiều yếu tố và không nên quyết định vội vàng. Phụ huynh cần hiểu rõ về tình trạng này để đưa ra quyết định phù hợp. Trong phần này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu các tiêu chí để xác định liệu có cần phẫu thuật cắt thắng lưỡi hay không.

Trường hợp cần phẫu thuật cắt thắng lưỡi

Phẫu thuật cắt thắng lưỡi thường được chỉ định khi trẻ gặp các vấn đề nghiêm trọng về cử động lưỡi, ảnh hưởng đến việc ăn uống và phát âm. Dưới đây là một số trường hợp khi phẫu thuật cắt thắng lưỡi nên được xem xét:

• Trẻ gặp khó khăn nghiêm trọng trong việc bú mẹ hoặc ăn uống.
• Trẻ từ 2 tuổi trở lên gặp khó khăn trong phát âm, ảnh hưởng đến khả năng học nói.
• Tình trạng dính thắng lưỡi không được cải thiện sau các biện pháp không phẫu thuật như tập lưỡi hoặc trị liệu ngôn ngữ.

Phương pháp phẫu thuật cắt thắng lưỡi

Phẫu thuật cắt thắng lưỡi là một tiểu phẫu khá đơn giản và an toàn. Quá trình phẫu thuật bao gồm việc cắt bỏ lớp màng thắng lưỡi để giải phóng cử động của lưỡi. Sau phẫu thuật, trẻ có thể bú mẹ, ăn uống và nói chuyện như bình thường.

Dưới đây là các bước chính trong quy trình phẫu thuật cắt thắng lưỡi:

1. Tiền phẫu thuật: Bác sĩ sẽ tiến hành kiểm tra sức khỏe chung của trẻ và giải thích quy trình phẫu thuật cho phụ huynh.
2. Gây tê: Bác sĩ sẽ sử dụng thuốc tê để làm giảm đau cho trẻ trong quá trình phẫu thuật.
3. Cắt thắng lưỡi: Bác sĩ sẽ cắt lớp màng thắng lưỡi bằng kéo hoặc dao phẫu thuật.
4. Hậu phẫu: Trẻ được quan sát và chăm sóc để đảm bảo quá trình hồi phục diễn ra thuận lợi.

Rủi ro và biến chứng có thể gặp phải

Mặc dù phẫu thuật cắt thắng lưỡi là một tiểu phẫu đơn giản, nhưng như mọi quy trình y khoa, nó cũng có thể gây ra một số rủi ro và biến chứng. Dưới đây là những rủi ro thường gặp:

• Chảy máu: Một số trẻ có thể gặp phải tình trạng chảy máu sau khi cắt thắng lưỡi.
• Viêm nhiễm: Nếu không chăm sóc đúng cách, vùng phẫu thuật có thể bị viêm nhiễm.
• Đau và khó chịu: Trẻ có thể cảm thấy đau và khó chịu trong vài ngày sau phẫu thuật.

Các bậc cha mẹ cần theo dõi tình trạng của trẻ sau phẫu thuật và liên hệ bác sĩ nếu phát hiện bất kỳ dấu hiệu bất thường nào.

Chăm sóc sau phẫu thuật

Sau phẫu thuật cắt thắng lưỡi, việc chăm sóc đúng cách là rất quan trọng để đảm bảo trẻ hồi phục nhanh chóng và tránh các biến chứng. Dưới đây là một số lưu ý quan trọng:

• Vệ sinh miệng hàng ngày: Rửa miệng cho trẻ nhẹ nhàng và sạch sẽ bằng nước muối sinh lý.
• Theo dõi dấu hiệu bất thường: Quan sát xem trẻ có gặp khó khăn trong ăn uống, có chảy máu hoặc dấu hiệu viêm nhiễm không.
• Hạn chế đồ ăn cứng: Cho trẻ ăn các đồ ăn mềm và dễ nuốt trong vài ngày đầu sau phẫu thuật.

Các phụ huynh cần phối hợp chặt chẽ với bác sĩ để đảm bảo quá trình hồi phục của trẻ diễn ra thuận lợi.

Các câu hỏi phổ biến liên quan đến Dính thắng lưỡi ở trẻ em

Trong quá trình chăm sóc và điều trị tình trạng dính thắng lưỡi ở trẻ em, có nhiều câu hỏi phổ biến mà phụ huynh thường quan tâm. Dưới đây là ba câu hỏi thường gặp nhất liên quan đến chủ đề này.

1. Trẻ 2 tuổi chưa nói nhiều, có cần phẫu thuật cắt thắng lưỡi không?

Trả lời:

Không phải mọi trường hợp trẻ 2 tuổi chưa nói được nhiều đều cần phẫu thuật cắt thắng lưỡi. Việc phẫu thuật cần căn cứ vào mức độ cử động lưỡi bị hạn chế và liệu điều này có ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng phát âm của trẻ hay không.

Giải thích:

Trẻ 2 tuổi có thể chưa nói nhiều từ do nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó dính thắng lưỡi chỉ là một trong số đó. Các yếu tố như môi trường, sự kích thích ngôn ngữ từ người lớn và tốc độ phát triển cá nhân của trẻ cũng đóng vai trò quan trọng. Nếu lưỡi của trẻ không cử động linh hoạt hoặc phát âm khó khăn do dính thắng lưỡi, bác sĩ có thể đề xuất phẫu thuật.

Hướng dẫn:

Phụ huynh nên đưa trẻ đến khám chuyên khoa Nhi hoặc Răng-hàm-mặt để được kiểm tra cẩn thận. Bác sĩ sẽ đánh giá tình trạng cụ thể và đưa ra khuyến nghị phù hợp. Trong một số trường hợp, các bài tập lưỡi và trị liệu ngôn ngữ cũng có thể hữu ích trước khi quyết định phẫu thuật.

2. Trẻ bị dính thắng lưỡi có ảnh hưởng đến việc bú mẹ không?

Trả lời:

Có, trẻ bị dính thắng lưỡi có thể gặp khó khăn trong việc bú mẹ, tuy nhiên mức độ ảnh hưởng có thể khác nhau tùy theo mức độ dính thắng lưỡi.

Giải thích:

Khi cử động lưỡi bị hạn chế do dính thắng lưỡi, trẻ có thể gặp khó khăn trong việc bắt ngậm vú mẹ một cách đúng cách. Điều này dẫn đến việc bú mẹ không hiệu quả, trẻ ít nhận đủ dinh dưỡng và có thể không tăng cân đều đặn như mong đợi.

Hướng dẫn:

Nếu phụ huynh nghi ngờ trẻ gặp khó khăn trong việc bú mẹ do dính thắng lưỡi, cần đưa trẻ đi khám tại các cơ sở y tế có chuyên khoa Nhi hoặc Răng-hàm-mặt. Bác sĩ sẽ kiểm tra và đưa ra giải pháp, có thể là tập lưỡi hoặc điều chỉnh cách cho bú mẹ trước khi quyết định đến phẫu thuật.

3. Dính thắng lưỡi có tự khỏi không hay cần phẫu thuật?

Trả lời:

Trong một số trường hợp nhẹ, dính thắng lưỡi có thể tự khỏi mà không cần phẫu thuật. Tuy nhiên, nếu tình trạng nghiêm trọng và ảnh hưởng đến cử động lưỡi, việc phẫu thuật có thể cần thiết.

Giải thích:

Ở một số trẻ, phần đầu lưỡi bị dính có thể tự tách ra trong năm đầu đời khi lưỡi phát triển đầy đủ hơn. Tuy nhiên, nếu dây thắng lưỡi quá ngắn, dày hoặc dính chặt, nó có thể đòi hỏi can thiệp y khoa để đảm bảo trẻ có thể phát âm và ăn uống bình thường.

Hướng dẫn:

Phụ huynh nên cân nhắc kỹ lưỡng và tham vấn ý kiến từ các bác sĩ chuyên khoa. Nếu dính thắng lưỡi không gây ra quá nhiều khó khăn cho trẻ, việc quan sát và theo dõi thường xuyên có thể được lựa chọn. Ngược lại, nếu tình trạng gây ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ, phẫu thuật cắt thắng lưỡi có thể được coi là một giải pháp an toàn và hiệu quả.

Kết luận và khuyến nghị

Kết luận

Đối với các bậc phụ huynh có con nhỏ gặp phải tình trạng dính thắng lưỡi, điều quan trọng là cần tìm hiểu và tham khảo ý kiến của các bác sĩ chuyên khoa để đưa ra quyết định chính xác. Dính thắng lưỡi không phải lúc nào cũng đòi hỏi phẫu thuật, và trong nhiều trường hợp, các biện pháp như tập luyện và trị liệu ngôn ngữ có thể giúp cải thiện tình trạng này.

Khuyến nghị

Nếu phát hiện con mình có dấu hiệu dính thắng lưỡi, phụ huynh hãy đưa trẻ đi khám tại các cơ sở y tế uy tín để được chẩn đoán và tư vấn điều trị phù hợp. Việc phẫu thuật chỉ nên thực hiện khi được các bác sĩ chuyên khoa đề xuất sau khi đã cân nhắc kỹ lưỡng. Đối với những trường hợp nhẹ, các biện pháp không xâm lấn như tập lưỡi hoặc trị liệu ngôn ngữ có thể đem lại kết quả tốt. Hãy đồng hành cùng con trẻ trong quá trình phát triển ngôn ngữ và luôn giữ liên lạc với các chuyên gia để đảm bảo sự phát triển toàn diện cho bé.

Tài liệu tham khảo

• Tìm hiểu tật dính thắng lưỡi ở trẻ em
• Xử trí tật dính thắng lưỡi ở trẻ nhỏ
• Bác sĩ Dương Văn Sỹ – Bác sĩ Nội trú Nhi – Khoa Nhi – Sơ sinh, Bệnh viện ĐKQT Vinmec Hải Phòng