Mở đầu
Ngộ độc thực phẩm hay còn gọi là trúng thực, là tình trạng khá phổ biến. Đặc biệt là khi bạn ăn phải thức ăn bị ô nhiễm, chứa vi sinh vật hay các chất độc hại. Khi gặp phải ngộ độc thực phẩm, việc sơ cứu kịp thời là vô cùng quan trọng để hạn chế bệnh nhân gặp phải những tác động nghiêm trọng hơn. Thông qua bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về triệu chứng, cách sơ cứu, và những điều cần lưu ý khi bị ngộ độc thực phẩm.
Nội dung từ các bài viết trên VietMek.com chỉ mang tính chất tham khảo, không thay thế cho lời khuyên, chẩn đoán hoặc điều trị y tế chuyên nghiệp. Vui lòng tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia y tế trước khi áp dụng bất kỳ thông tin nào từ bài viết này.
Tham khảo/Tham vấn chuyên môn:
Bài viết được tham khảo và cập nhật từ thông tin của Bác sĩ Nguyễn Thường Hanh, Nội khoa – Nội tổng quát, Bệnh Viện Đa Khoa Tỉnh Bắc Ninh.
Triệu chứng và cách sơ cứu ngộ độc thực phẩm
Triệu chứng ngộ độc thực phẩm cần sơ cứu ngay
Triệu chứng ngộ độc thực phẩm thường khá đa dạng và dễ gây nhầm lẫn với các tình trạng khác. Bạn cần đặc biệt chú ý đến những dấu hiệu sau để thực hiện sơ cứu kịp thời:
- Các triệu chứng tiêu hóa: đau bụng, buồn nôn, nôn, tiêu chảy.
- Dấu hiệu mất nước: khát nước, khô môi, khô da, tiểu ít, nước tiểu sẫm màu.
- Dấu hiệu nhiễm trùng như sốt, lưỡi bẩn (khi nguyên nhân gây ra là vi khuẩn).
Nếu không được sơ cứu kịp thời, ngộ độc thực phẩm nghiêm trọng có thể dẫn đến các triệu chứng nguy hiểm như:
- Hệ thần kinh: rối loạn cảm giác, yếu, liệt, co giật, lơ mơ, hôn mê.
- Hệ tim mạch và hô hấp: đau ngực, loạn nhịp tim, tụt huyết áp, khó thở.
Cách sơ cứu ngộ độc thực phẩm
1. Gây nôn
Đây là cách sơ cứu ngộ độc thực phẩm nhanh chóng nếu phát hiện người bệnh vừa ăn hoặc uống phải thực phẩm bị ô nhiễm và còn tỉnh táo. Gây nôn giúp loại bỏ chất độc khỏi dạ dày trước khi chúng được hấp thụ vào cơ thể.
- Cách thực hiện: Uống một ly nước muối pha loãng, sau đó dùng ngón tay sạch để kích thích họng, giúp người bệnh nôn ra hết thực phẩm gây độc.
- Lưu ý: Không gây nôn trong trường hợp chất độc làm ăn mòn hoặc người bệnh có dấu hiệu hôn mê, co giật hay khó thở vì có thể gây nguy hiểm thêm.
2. Nghỉ ngơi và bù nước
Ngộ độc thực phẩm gây nôn mửa và tiêu chảy nhiều lần có thể dẫn đến mất nước. Điều này rất nguy hiểm vì có thể dẫn đến sốc giảm thể tích và trụy tuần hoàn.
- Cho người bệnh uống từng ngụm nước nhỏ để bù nước và chất điện giải.
- Sử dụng dung dịch Oresol, nước hoa quả, nước cháo loãng, hay nước canh.
3. Theo dõi thường xuyên và đưa đến cơ sở y tế
Sau khi thực hiện sơ cứu ban đầu, cần tiếp tục theo dõi tình trạng của người bệnh để phát hiện sớm những triệu chứng nặng hơn. Trong trường hợp có các biểu hiện nghiêm trọng như rối loạn ý thức, co giật hay suy hô hấp, cần đưa người bệnh đến cơ sở y tế ngay lập tức.
Những điều nên làm và nên tránh trong quá trình hồi phục sau ngộ độc thực phẩm
Nên làm
- Ăn uống từ từ trở lại với thức ăn nhạt, dễ tiêu như bánh mì, cơm, thịt gà, chuối.
- Bổ sung probiotic để cân bằng hệ vi sinh đường ruột.
- Dùng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ.
Nên tránh
- Không tự ý dùng thuốc chống nôn ói hay thuốc cầm tiêu chảy.
- Không tự ý điều trị bằng các phương pháp dân gian chưa được kiểm chứng.
- Tránh các loại thực phẩm gây khó tiêu như đồ chiên rán, nhiều dầu mỡ và các sản phẩm từ sữa trong vài ngày.
Các câu hỏi phổ biến liên quan đến ngộ độc thực phẩm
1. Ngộ độc thực phẩm là gì và nguyên nhân gây ra?
Trả lời:
Ngộ độc thực phẩm là tình trạng xảy ra khi ăn hoặc uống phải thực phẩm chứa chất độc hại đến từ vi sinh vật hoặc hóa chất.
Giải thích:
Ngộ độc thực phẩm thường xảy ra khi thức ăn bị nhiễm bẩn, không được chế biến đúng cách hoặc bị ô nhiễm do vi sinh vật như vi khuẩn, virus, ký sinh trùng. Độc tố có thể đến từ các hóa chất dùng trong quá trình sản xuất và bảo quản thực phẩm hoặc độc tố tự nhiên như trong nấm, hải sản.
Hướng dẫn:
Để ngăn ngừa ngộ độc thực phẩm:
- Chế biến thực phẩm kỹ lưỡng, giữ vệ sinh trong quá trình nấu ăn.
- Sử dụng thực phẩm có nguồn gốc rõ ràng và bảo quản đúng cách.
- Tránh ăn các thực phẩm đã bị hỏng hoặc ôi thiu.
2. Làm gì khi nhận thấy dấu hiệu ngộ độc thực phẩm?
Trả lời:
Ngay khi nhận ra dấu hiệu ngộ độc thực phẩm, cần tiến hành sơ cứu ngay bằng cách gây nôn, bù nước và nghỉ ngơi, theo dõi tình trạng của người bệnh.
Giải thích:
Gây nôn giúp loại bỏ các chất độc trong dạ dày trước khi chúng được hấp thụ vào cơ thể. Bù nước và nghỉ ngơi giúp người bệnh tránh được tình trạng mất nước nghiêm trọng.
Hướng dẫn:
- Giúp người bệnh uống nước muối pha loãng và gây nôn.
- Cho người bệnh nghỉ ngơi và bù nước thường xuyên bằng nước lọc, nước hoa quả, dung dịch Oresol.
- Luôn theo dõi tình trạng của người bệnh và đưa đến cơ sở y tế nếu cần thiết.
3. Khi nào nên đến cơ sở y tế sau khi ngộ độc thực phẩm?
Trả lời:
Nếu xuất hiện các triệu chứng nghiêm trọng như suy hô hấp, rối loạn ý thức, co giật, không thể gây nôn; hoặc triệu chứng kéo dài hơn 2-3 ngày, cần đến cơ sở y tế ngay lập tức.
Giải thích:
Những triệu chứng nghiêm trọng là dấu hiệu cảnh báo ngộ độc thực phẩm đã ảnh hưởng nhiều đến các hệ cơ quan trong cơ thể. Việc tự sơ cứu tại nhà không còn hiệu quả và cần có sự can thiệp y tế chuyên nghiệp để đảm bảo an toàn cho người bệnh.
Hướng dẫn:
Khi nhận thấy các dấu hiệu sau, hãy đưa người bệnh đến bệnh viện ngay:
- Suy hô hấp, khó thở.
- Rối loạn ý thức, co giật.
- Đi tiêu ra máu trong vòng 24 giờ.
Kết luận và khuyến nghị
Kết luận
Ngộ độc thực phẩm là một tình trạng nghiêm trọng yêu cầu sự quan tâm và xử lý ngay lập tức để hạn chế tối đa tác động tiêu cực đến sức khỏe. Việc nhận biết sớm các triệu chứng, thực hiện sơ cứu kịp thời và đưa người bệnh đến cơ sở y tế khi cần thiết là những bước quan trọng để đảm bảo an toàn và hồi phục nhanh chóng.
Khuyến nghị
Nhìn chung, ngộ độc thực phẩm có thể được phòng ngừa và kiểm soát nếu bạn biết cách xử lý đúng đắn. Hãy luôn chú ý đến việc giữ gìn vệ sinh trong chế biến và bảo quản thực phẩm, thực hiện ăn chín uống sôi, và sơ cứu kịp thời nếu gặp phải tình trạng ngộ độc. Quan trọng nhất là không chủ quan với bất kỳ triệu chứng nào và luôn ưu tiên sức khỏe lên hàng đầu.
Tài liệu tham khảo
Hướng dẫn sơ cứu ngộ độc thực phẩm tại nhà. https://yte.nghean.gov.vn/thong-tin-chuyen-nganh/huong-dan-so-cuu-ngo-doc-thuc-pham-tai-nha-622660. Ngày truy cập 26/04/2024
NGỘ ĐỘC THỰC PHẨM DẤU HIỆU NHẬN BIẾT VÀ CÁCH SƠ CỨU BAN ĐẦU. http://benhvientanphu.vn/tin-tuc-va-su-kien/ngo-doc-thuc-pham-dau-hieu-nhan-biet-va-cach-so-cuu-ban-dau-7783.html. Ngày truy cập 26/04/2024
Treatment for Food Poisoning. https://www.niddk.nih.gov/health-information/digestive-diseases/food-poisoning/treatment. Ngày truy cập 26/04/2024
Food poisoning. https://www.sja.org.uk/get-advice/first-aid-advice/poisoning/food-poisoning/. Ngày truy cập 26/04/2024
Foodborne illness. https://www.mayoclinic.org/first-aid/first-aid-food-borne-illness/basics/art-20056689. Ngày truy cập 26/04/2024